Empati Kurarak Dinleme Stratejisinin Olay Ağırlıklı Metinlerin Anlaşılırlığına ve Sözcüklerin Hatırlanmasına Etkisinin Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 43 Sayı: 3, 2101 - 2127, 30.12.2023

Mehmet Fidan

https://doi.org/10.17152/gefad.1343021

Öz

Temel dil becerilerinden biri olan dinleme, bireylerin sosyal ve akademik gelişimlerinde önemli konumda bulunmaktadır. Bu durum etkili bir dinlemenin nasıl olması gerektiği konusunu ön plana çıkarmaktadır. Akademik gelişim açısından öğrencilerin dinleme etkinliklerinde doğru öğrenme stratejilerini kullanması gelişimine olumlu yönde katkı sağlamaktadır. Bu araştırmada bir dinleme stratejisi olan empati kurarak dinlemenin öğrencilerin dinlediğini anlama becerilerine etkisinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Empati kurarak dinlemenin etkisini tespit edebilmek amacıyla deneysel bir araştırma tasarlanmıştır. Bu doğrultuda deney ve kontrol grupları oluşturulmuştur. Deney grubunda yer alan öğrenciler empati kurarak dinleme stratejisini kullanarak; kontrol grubunda yer alan öğrenciler ise herhangi bir dinleme stratejisini kullanmadan dinleme etkinliklerine katılmıştır. Etkinliklerde kullanılan dinleme metinlerine yönelik başarı testleri hazırlanmıştır. Öğrencilerin bu testlere verdikleri cevaplar t testi vasıtasıyla analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre empati kurarak dinleme stratejisinin kullanımının herhangi bir dinleme stratejisi kullanılmadığı durumlara göre dinlediğini anlama, kelime bilgisi alanlarında daha etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dinleme, dinleme eğitimi, dinleme stratejileri, empati kurarak dinleme

Evaluation of the Effect of the Empathic Listening Strategy on the Intelligibility of Story Texts and Recall of Words

Öz

Listening, one of the basic language skills, has an important place in the social and academic development of individuals. This situation brings to the fore the issue of how effective listening should be. In terms of academic development, students' use of correct learning strategies in listening activities contributes positively to their development In this study, it was aimed to determine the effect of the empathic listening strategy, which is a listening strategy, on students' listening comprehension skills. Experimental research was designed to determine the effect of the empathic listening strategy. Accordingly, experimental and control groups were formed. In the study, the students in the experimental group used the empathic listening strategy. The students in the control group participated in listening activities without using any listening strategy. Achievement tests were prepared for the listening texts used in the activities. The answers given by the students to these tests were analyzed using the t-test. According to the results obtained, it was concluded that the use of the empathic listening strategy is more effective in listening comprehension and vocabulary areas than in situations where no listening strategy is used.

Anahtar Kelimeler

Listening, Listening education, Listening strategies, Emphatic listening strategy

Kaynakça

• Ak, B. (2010a). Hipotez testi. Kalaycı, Ş. (Ed.), Spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (s. 65-69) içinde. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Ak, B. (2010b). Parametrik hipotez testleri. Kalaycı, Ş. (Ed.), Spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (s. 73-82) içinde. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Akbayrak, İ. (2019). Katılımsız dinleme ile not alarak dinleme yöntemlerinin ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama becerisi üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Aktaş, Ş., & Gündüz, O. (2017). Yazılı ve sözlü anlatım: okuma-dinleme konuşma-yazma (23. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Antalyalı, Ö. L. (2010). Varyans analizi (anova – manova). Kalaycı, Ş. (Ed.), Spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (s. 131-82) içinde. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Ateş, M., & Ercan, A. N. (2015). Türkçe öğretmenlerinin dinleme stillerinin incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 107-119. doi: 10.7822/omuefd.34.2.7
• Berne, J. E. (2004). Listening comprehension strategies: a review of the literature. Foreign Language Annals, 37(4), 521-531. https://doi.org/10.1111/j.1944-9720.2004.tb02419.x
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Doğan, Y. (2019). Dinleme/izleme becerisi ile Türkçe dersi öğretim programında bu becerinin geliştirilmesi için önerilen yöntemlere yönelik bir analiz. Millî Eğitim, 48(1), 31-56.
• Doğan, Y., & Özçakmak, H. (2014). Dinleme becerisinin eğitimi üzerine yapılan lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(2), 90-99.
• Epçaçan, C. (2013). Temel bir dil becerisi olarak dinleme ve dinleme eğitimi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 331-352.
• Fidan, M. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin Türkçe dersinde kullandıkları dinleme stratejilerinin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Fidan, M. (2019). 6. sınıf Türkçe ders kitabındaki dinleme etkinliklerinin kelime öğretim yöntemleri bakımından incelenmesi. │SBAD│Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 14(2), 462-472.
• Graham, S. (2017). Research into practice: Listening strategies in an instructed classroom setting. Language Teaching, 50(1), 107-119. doi:10.1017/S0261444816000306
• Harmankaya, M. Ö., & Melanlıoğlu, D. (2017). Üstbiliş stratejileri eğitiminin ortaokul öğrencilerinin dinlediğini anlama becerilerine, dinlemeye yönelik tutumlarına ve dinleme kaygılarına etkisi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(18), 339-360. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12117
• Hasio, C. (2016). Are you listening? How empathy and caring can lead to connected knowing. Art Education, 69(1), 25-30. doi: 10.1080/00043125.2016.1106852
• Karakoç Öztürk, B. (2017). Ortaokul öğrencilerinin dinleme becerisine yönelik olarak kullandıkları üstbiliş stratejilerinin belirlenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 13(1), 158-182.
• Karatay, H., & Uzun, O. (2019). Seçici dinleme stratejisi öğretimi ile 5. sınıf öğrencilerinin dinlediğini not alma ve özetleme becerilerinin geliştirilmesi. Millî Eğitim, 48 (1), 9-30.
• Karay, R. H. (2009). Gurbet hikâyeleri. İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• Katrancı, M., & Yangın, B. (2013). Üstbiliş stratejileri öğretiminin dinlediğini anlama becerisine ve dinlemeye yönelik tutuma etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 733-771.
• Kayış, A. (2010). Güvenilirlik analizi. Kalaycı, Ş. (Ed.), Spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (s. 403-419) içinde. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kurudayıoğlu, M., & Kana, F. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme becerisi ve dinleme eğitimi özyeterlik algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 245-258.
• Kurudayıoğlu M., & Kiraz, B. (2020). Dinleme stratejileri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(2), 386-409. https://doi.org/10.16916/aded.689231
• Kurudayıoğlu, M., & Örge Yaşar, F. (2014). 6. sınıf Türkçe dersi öğretmen kılavuz kitaplarındaki dinleme metinlerinin dinleme yöntem ve teknikleri açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(2), 1-14.
• Lynch, T., & Mendelsohn, D. (2010). Listening. In N. Schmitt (Eds.), An introduction to applied linguistics (pp. 180-196). London: Hodder Education.
• Marques, J., Dhiman, S., & King, R. (2011). Empathetic listening as a management tool. The Business Renaissance Quarterly: Enhancing the Quality of Life at Work, 6 (1), 15-20.
• MEB (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6, 7, 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları. MEB (2019). Türkçe dersi öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
• Miles, M. B., Huberman, A. M., & Saldana, J. (2014). Qualitative data analysis: a methods sourcebook (Edition 3). Washington, DC: Sage Publications.
• Nunan, D. (2001). New ways in teaching listening. The Journal of TESOL France, 8, 51-66.
• Onan, B. (2019). Dil eğitiminin temel kavramları (5. Basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Örs, D. (2017). Mesneviden seçmeler (2. Baskı). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Parks, E. S. (2015). Listening with empathy in organizational communication. Organization Development Journal, 33(3), 9-22.
• Sağlam, M. H., & Yüksel, A. (2019). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında empati kurarak dinleme ve konuşma etkinlikleri üzerine bir değerlendirme çalışması. M. Kılıç ve M. Eraslan (Ed.), 6. Uluslararası Multidisipliner Çalışmaları Kongresi Eğitim Bilimleri Tam Metin Bildiri Kitabı (s. 15-23) içinde. Elazığ: Asos Yayınları.
• Shrivastava, A. (2014). Active empathic listening as a tool for better communication. International Journal of Marketing and Business Communication, 3 (3-4), 13-18.
• Swain, K. D., Friehe, M., & Harrington, J. M. (2004). Teaching listening strategies in the inclusive classroom. Intervention in School and Clinic, 40(1), 48–54. https://doi.org/10.1177/10534512040400010401
• TDK Sözlük. (2022). “Dinlemek”. https://sozluk.gov.tr/
• Umagan, S. (2007). Dinleme eğitimi. Kırkkılıç, A., Akyol, H. (Ed.), İlköğretimde Türkçe öğretimi (s. 149-163) içinde. Ankara: Pegem A Yayıncılık.