KÖYE BAĞLI YERLEŞMELER VE KIRSAL MESKENLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: MERZİFON ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 2, 183 - 196, 30.12.2023

Cemile Bahtiyar Karadeniz Hüseyin Mertol Yunus Ergün

https://doi.org/10.48145/gopsbad.1281198

Öz

Orta Karadeniz ile İç Anadolu arasında geçiş sahasında bulunan Merzifon, doğal özellikler bakımından iki bölgenin karakteristik özelliklerini de göstermektedir. Doğal coğrafya özelliklerine uyum sağlamış beşeri faaliyetler bölge dışından aldığı göçler ile harmanlanmıştır. Böylece Merzifon yöresi doğal ve beşeri özellikler bakımından kendine özgü bir görünüm sergileyerek farklılıklar göstermiştir. Yörenin coğrafi özelliklerinde görülen bu farklılıklar kırsal yerleşme ve mesken tiplerine yansımıştır. Bu araştırmanın amacı, kırsal yerleşmelerden köye bağlı yerleşmeleri ve kırsal meskenleri Merzifon örneğinde ortaya koymaktır. Araştırma sahasında köye bağlı yerleşmelerden yayla, mahalle, çiftlik ve bağ evi görülmektedir. Mesken tipleri öncelikle ekonomik faaliyetlere ve kültürel özelliklere göre şekillenmektedir. Kullanılan yapı malzemesi tercihinde ise doğal coğrafi özellikler ve ekonomik koşullar belirleyici faktördür. Meskenler yükseltiye ve üretim faaliyetlerine göre yapı tarzı ve şekli bakımından değişiklikler göstermektedir. En büyük değişiklikler zaman içerisinde yaşanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Merzifon, Kırsal Yerleşme, Köye Bağlı Yerleşme, Kırsal Mesken

Kaynakça

• Baltacı, A. (2019). “Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır?” Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Çoban, A. (1996). “Aşağı Kızılırmak ve Yeşilırmak Arasındaki Sahanın Bitki Coğrafyası.” Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• Doğanay, H. (1994). “Türkiye Beşeri Coğrafyası”. Ankara: Gazi Büro Kitabevi.
• Erer, S. (1983). “Merzifon Depresyonu ve Yakın Çevresinin Jeomorfolojik Etüdü.” No: 3100 İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay.
• Hatch, J. A. (2002). “Doing Qualitative Research İn Education Settings.” Albany: State University Of New York Press.
• Hüsamettin, H. (1986). “Amasya Tarihi 1.” (Sadeleştiren: A. Yılmaz, M Akkuş) Ankara.
• İskender, P. (2007). “I. Dünya Savaşı Öncesinde ve Savaş Sırasında Amasya Sancağının Nüfus Sayısı.” I. Amasya Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri, 13-15 Haziran 2007, I. Kitap, Amasya, 373-401.
• Karadeniz, B. C. (1999). “Merzifon Ovası ve Yakın Çevresinde Araziden Faydalanma.” Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul
• Kılıç, T. (2016). “Karacadağ’da Göçebe Hayvancılık ve Göçerler.” Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(2): 1-12.
• Merriam, S. B., ; Grenier, R. S. (2019). “Qualitative Research İn Practice: Examples For Discussion And Analysis.” San Francisco, Ca: Jossey-Bass Publishers.
• Özcan, U. (2010). “19. Yy.’Da Merzifon’a İskân Edilen Kafkas Muhacirleri.” H. Babacan (Ed.) Geçmişten Günümüze Merzifon İçinde, (41-61), Ankara: Merzifon Bel. Yay.
• Strabon, (2000). “Geographika- Antik Anadolu Coğrafyası- Kitap Xıı, Xıı, Xıv.” Çev. A. Pekmen, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları
• Tanoğlu, A., (1954). “İskan Coğrafyası, Esas Fikirler, Problemler ve Metot.” İstanbul: Türkiyat Mecmuası, C:Xı:1-82.
• Tunçdilek N. (1967). “Türkiye İskan Coğrafyası-Kır İskanı” No: 49, İstanbul: Köy-Altı İskan Şekilleri. İ.Ü. Edebiyat Fak. Yay.
• Türkan, O. (2021). “İdari Coğrafya ve Yerleşme Coğrafyası Açısından Mahalle Kavramı.” Coğrafya Dergisi, 42:229-250.
• Üçeçam Karagel, D. ; Karagel, H. (2010). “Kadirli İlçesi’nde Kır Nüfusunun Dağılışı ve Yoğunluğu,” Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20 (2):1-28.
• Yılmaz, C. (2019). “Türkiye Kırsal Yerleşme Coğrafyası Literatürü.” Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 17 (34):519-560.
• Yurdusever, Ş. (2004). “Bulutların İçinde Bir Çerkez Köyü: Tavşandağ.” Nart Dergisi, 7(37): 50-52.
• Yücel, T. (1995). “Türkiye’nin Kır Yerleşmeleri ve Tipleri Üzerine Yeni Görüşler. Türk Kültürü Araştırmaları Enstitüsü,” Türk Kültürü Araştırmaları, Yıl:Xxx/1-2:447-469.
• Yüksel, A. (1996). “Merzifon Halkevi ve Tavşan Dergisi.” Tebikeç, 3:169-188.
• Zaman, M. (2010). “Yerleşme Coğrafyası,” C. Şahin (Ed.) Genel Beşeri ve Ekonomik Coğrafya İçinde (109-135). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• URL-1: https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/amasya/TurizmAktiviteleri/tavsan-dagi-yaylasi. (Erişim Tarihi: 10.03.2023)
• URL-2: http://www.ozgurcerkes.com/?Syf=18&Hbr=547255&/-Tav%C5%9Fanda%C4%9F%C4%B1-%C3%87erkesK%C3%BClt%C3%BCr-Festivali-30-Haziran-2013-Pazar-g%C3%BCn%C3%BC-yap%C4%B1ld%C4%B1.-En-son-2000-y%C4%B1l%C4%B1nda-%C3%BC%C3%A7%C3%BCnc%C3%BCs%C3%BC-yap%C4%B1lan-festival-13-y%C4%B1l-aradansonra-tekrar-hayata-ge%C3%A7irild. (Erişim Tarihi: 10.03.2023)
• URL-3: https://www.koylerim.com/amasya-merzifon-ortaova-koyu-21584h.htm. (Erişim Tarihi:10.03.2023)
• URL-4: http://www.rpmuhendislik.com/yayla-evi-gunes-enerjisi-projesi-merzifon/. (Erişim Tarihi: 10.03.2023)