KADIN İSTİHDAMI VE BOŞANMA İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 2, 88 - 104, 29.12.2023

Servet Ceylan Harun Barlas Gürsoy

https://doi.org/10.46849/guiibd.1239918

Öz

Gelir düzeyi artan ekonomilerde değişimler daha hızlı gerçekleşmektedir. Kadınlar bugün iş hayatında daha fazla yer alabileceği pozisyonların var olmasıyla geleneksel iş bölümü ve uzmanlaşma rollerinin dışında daha fazla hareket etmektedir. Kadınlar çeşitli nedenlerle daha fazla çalışma hayatına katılmaktadır. Bunların başında aile bütçesine katkıda bulmak, sadece erkeğin geliri ile ev ekonomisini sağlayamamak gibi ekonomik nedenler gelmektedir. Ayrıca kadınların eğitim hayatında eskiye nazaran daha fazla yer almaları da bu sürecin sonunda iş hayatında yer almayı daha sık istemelerine neden olmuştur. Gelir düzeyindeki artışla ortaya çıkan bir diğer durum da aile birliğinin daha sık bozulmasıdır. Bu iki değişimin aynı anda olması araştırmacıları boşanma ile kadın istihdamı arasındaki ilişkileri araştırmaya yöneltmiştir. Bu araştırmalarda, kadınların çalışmasının boşanma sayısını arttırdığını, boşanan kadınların gelir kaybı nedeniyle çalışmaya başladığını ve/veya kadınların çalışmasının aile birliğini koruduğunu iddia eden alternatif yaklaşımlar mevcuttur.
Çalışmada Türkiye ekonomisinde kadın istihdamı ve boşanma arasındaki ilişki, 1989-2021 dönemi yıllık zaman serileri vasıtasıyla incelenmiştir. Engle-Granger (1987) testinden elde edilen bulgular iki değişken arasında uzun dönemli pozitif yönlü bir ilişkinin olduğunu göstermiştir. Nedensellik testlerinde ise boşanma oranlarından kadın istihdamına yönelik tek yönlü nedensel ilişki belirlenmiştir. Bulgular Türkiye’de boşanma oranı artışının kadın istihdamını arttırdığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

boşanma oranı, kadın istihdamı, kadın işgücü

THE RELATIONSHIP OF WOMEN EMPLOYMENT AND DIVORCE: THE CASE OF TÜRKİYE

Öz

Changes occur more rapidly in economies with increasing income levels. Today, women are acting more outside the traditional division of labor and specialization roles, as there are more positions in business life where they can take part. More women participate in working life for various reasons. The most important of these are economic reasons such as contributing to the family budget and not being able to provide the household economy with only the man's income. In addition, the fact that women are more involved in education life than before has caused them to want to take part in business life more often at the end of this process. Another situation that arises with the increase in income level is that the family unity breaks down more frequently. The simultaneous occurrence of these two changes has led researchers to investigate the relationships between divorce and women's employment. In these studies, there are alternative approaches that claim that women's work increases the number of divorces, that divorced women start working due to loss of income, and/or that women's work preserves family unity.
In the study, the relationship between women's employment and divorce were analyzed with annual time series for the period 1989-2021 in the Turkish economy. Engle-Granger (1987) test showed that there is a long-term positive relationship between the two variables. In causality tests, one-way causal relationship was found from divorce rates to female employment. The findings show that the increase in the divorce rate increased the employment of women in Turkey.

Anahtar Kelimeler

divorce rate, female employment, female workforce

Kaynakça

• Aksoy, N., Felek, Ş., Yayla, N. ve Çeviş, İ. (2019), “Türkiye’de Kadın İstihdamı ve Etkileyen Faktörler”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi Cilt:17 Sayı:3 146-163.
• Becker, Gary S. (1981), “A Treatise on the Family, Enlarged Edition”, Harvard University Press.
• Bektaş, A. (2015), “Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımının Belirleyicileri ve Kadınların İşgücüne Katılımı Üzerine Bir Alan Çalışması”, Ege Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Bozkaya, G. (2013), “Kadınların İşgücüne Katılımını Belirleyen Faktörler: Türkiye Üzerine Bir Analiz”, Sosyal Bilimler Dergisi,3(5), 69-89.
• Bremmer, D. ve Kesselring, R. (2014), “Divorce and Female Labor Force Participation: Evidence from Times-Series Data and Cointegration”, Atlantic Economical Journal, 32(3), 157-190.
• Çakır Hanbay, E. (2011), “Kadın İstihdamında Yerel Yönetimlerin Rolü, Görevleri ve Sorun Alanları”, TEPAV, Kadın Emeği Konferansı, Kadın İstihdamı ve Sorun Alanları, 3 Mayıs 2011, Ankara.
• Çatalbaş, K.G. (2015), “Kadınların İşgücüne Katılımını Belirleyen Faktörlerin Belirlenmesi: Panel Veri Yaklaşımı”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,6(10), 249-280
• D'amico, R. (1983), “Status Maintenance or Status Competition? Wife's Relative Wages as a Determinant of Labor Supply and Martial Instability”, Social Forces, 61(4), 1186-1205.
• Dayıoğlu, M. (2000), “Labor Force Participation Of Women in Turkey”, Gender And Identity Construction: Women Of Central Asia, The Caucasus And Turkey, F. Acar ve A. Güneş-Ayata (Editörler), Leiden: Brill.
• Dickey, D. A. ve Fuller W. A. (1979), “Distribution of the Estimators for Autoregressive Series with a Unit Root”, Journal of the American Statistical Association, 74:. 427-431.
• Enders, W. (2004), Applied Econometric Time Series, 2nd Edition, John Willey&Sons, USA.
• Ercan, H. ve Tunalı, I. (1998), “Labor Market Segmentation İn Turkey”, Main Characteristics And Trends İn The Turkish Labor Market, T. Bulutay (Editör), Ankara: TÜİK.
• Eurostat Data, https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/EDN-202003061#:~:text=(*)%20The%20actual%20employment%20rates,women%20and%2078.3%25%20for%20men. (erişim:13.12.2022)
• Gençtürk, Z. (2022), “Türkiye’de Kadının İşgücüne Katılımını Etkileyen Faktörler”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 43, 361-394
• Greene, W. H. ve Quester, A. Q. (1982), “Divorce Risk and Wives' Labor Supply Behavior”, Social Science Quarterly,63(1), 16-27
• Hobson, B. (1990), “No Exit, No Voice: Women's Economic Dependency and the Welfare State” Acta Sociologica - ACTA SOCIOL. 33. 235-250.
• Johansen, S. (1995), Likelihood Based Inference in Cointegrated Vector Autoregressive Models, Oxford University Press.
• Johnson, W. ve Skinner, J. (1986), “Labor Supply and Marital Separation”, The American Economic Review, 76(3), 455-469
• Khan, M. (2004) “Defence Expenditure and Macroeconomic Stabilization: Causality Evidence from Pakistan”, State Bank of Pakistan Working Papers, 2.
• Kılıç, D. ve Öztürk, S. (2014), “Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımı Önündeki Engeller ve Çözüm Yolları: Bir Ampirik Uygulama”, Amme İdaresi Dergisi, 47(1), 107-130.
• Kneip, T. ve Bauer, G. (2007), “Effects of Different Divorce Probabilities on Female Labor Force Participation and Fertility”, http://www.mzes.uni-mannheim.de/publications/wp/wp-102.pdf?gathStatIcon=true(erişim: 03.11.2022).
• Koç, P. ve İzgi Şahpaz, K. (2020), “Kadınların İşgücüne Katılım Oranlarını Belirleyen Faktörlerin Tespitine Yönelik Bölgesel Bir Araştırma”, Akademik İncelemeler Dergisi 15/2 503-524
• Kutlar, A. Erdem, E. ve Aydın, F. F. (2012), “Kadınların İşgücüne Katılması İle Doğurganlık, Boşanma ve Ücret Haddi Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Araştırma”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi,7(1), 149-168
• Lombardo, K. V. (1999), “Women's Rising Market Opportunities and Increased Labor Force Participation”, Economic Inquiry,37(2), 195-212
• Moffitt, Robert A. (2000), "Female Wages, Male Wages, and the Economic Model of Marriage: The Basic Evidence.", The Ties That Bind: Perspectives on Marriage and Cohabitation, 302-19
• Montalto, P. C. (1994), “Married Women's Labor Force Participation as Divorce Insurance” Financial Counseling and Planning, 5, 191-206.
• Özer, M. ve Biçerli, K. (2003), “Türkiye’de Kadın İşgücünün Panel Veri Analizi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3, 55-86
• Parkman, M. A. (1992), “Unilateral Divorce and the Labor-Force Participation Rate of Married Women, Revisited”, The American Economic Review,82(3), 671-678.
• Parsons, T. (1955), "The American Family: Its Relation to Personality and to SocialStructure.", Family Socialization and Interaction Process, 3-26
• Perron, P. (1989). The Great Crash, the Oil Price Shock, and the Unit Root Hypothesis, Econometrica, vol. 57, no. 6, pp.1361-1401.
• Poortman, A. (2005), “Women’s Work and Divorce: A Matter of Anticipation? A Research Note”, European Sociological Review,21(3), 301-309.
• Poortman, A. ve Kalmijn, M. (2002), “Women’s Labour Market Position and Divorce in the Netherlands: Evaluating Economic Interpretations of the Work Effect”, European Journal of Population, 18, 175-202.
• Ruggles, S. (1997) "The Rise of Divorce and Separation in the United States, 1880-1990.", Demography 34:455-66 Sander, W. (1985), “Women, Work, and Divorce”, The American Economic Review,75(3), 519-523.
• Scanzoni, J. (1979), "A Historical Perspective on Husband-Wife Bargaining Power and Marital Dissolution.", Divorce and Separation, 20-36.
• Schoen, R. Rothert, K. Standish, N. ve Kim, Y. (2002), “Women's Employment, Marital Happiness, and Divorce”, Social Forces - SOC FORCES. 81. 643-662.
• South, J. S. (1985), “Economic Conditions and the Divorce Rate: A Time-Series Analysis of the Postwar United States”, Journal of Marriage and Family,47(1), 31-41.
• Spitze, G. ve South, S. (1985), “Women’s Employment, Time Expenditure, and Divorce”, Journal of Family Issues,6(3), 307-29.
• Stevenson, B. (2008), “Divorce Law and Women’s Labor Supply”, Journal of Empirical Legal Studies, 5(4), 853-873.
• Telatar, O. (2020), “The Relationship between Women’s Employment and Divorce: An Empirical Analysis on Turkey”, Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 6(1) 2020, 143-155.
• Tunalı, I. (1997) “ToWorkOr Not ToWork: An Examination Of Female Labor Force Participation İn Urban Turkey”, 5. ERF Konferansı, Yayınlanmış Bildiri.
• TÜİK (2021), “İstatistiklerle Kadın”, https://data.tuik.gov.tr/ Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Kadin-2021-45635 (Erişim:02.11.2022)
• TÜİK, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=%C4%B0%C5%9Fg %C3%BCc%C3%BC-%C4%B0statistikleri-2021-45645 (Erişim:21.12.2022).
• Uysal, D. Keskin, R. ve Sertkaya Y. (2016), “Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımını Belirleyen Faktörler Üzerine Ekonometrik Bir Analiz”, İktisadi Yenilik Dergisi, Cilt:3, Sayı:2, 73-92.
• Üçler, G. ve Kızılkaya O. (2014), “Kadın İstihdamının Boşanma ve Doğurganlık Üzerine Etkileri: Türkiye Üzerine Bölgesel Panel Veri Analizi”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 2, Sayı: 2/2, Haziran 2014, 28-43.
• Vignoli, D., Styrc, M., Matysiak, A. ve Tocchioni, V. (2018), “The positive impact of women’s employment on divorce: Context, selection, or anticipation?”, Demographic Research, 38, 1057-1110.
• Yarıkkaya, P. “Türkiye’de Kadınların Çalışma Hayatındaki Yeri”, http://www.Tekgida.Org.Tr/Faaliyetler/Kadin-Burosu (erişim: 02.11.2022).
• Yıldırım, N. (2004), “Türkiye’de Boşanma ve Sebepleri”, Bilig, (28) , 59-81. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bilig/issue/25396/267974 (erişim: 03.11.2022)
• Zengi, C. A. (2018), “Türkiye’de Medeni Durumun Kadın İstihdamına Etkisi”, Social Sciences Studies Journal,4(18), 1659-1670.
• Zivot, E. ve ANDREWS, D.W.K., (1992). Further evidence on the great crash, the oil-price shock,and the unit-root hypothesis. Journal of Business & Economic Statistic, 10, pp.251-270.