Çevreye Duyarlı Ürün Tüketim Davranışı Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması: Geçerlilik Güvenilirlik Çalışması

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 2, 540 - 553, 12.06.2023

Sule Karadag Tahsin Geçkil Simge Aksu

Öz

Çevreye duyarlı ürün tüketim davranışının ölçülmesi ve açıklanmak istenmesinin temel nedenleri arasında bireylerin tutum ile davranışlarının arasında açıklanması gereken bir boşluğun olması gelmektedir. Günümüzde sıklıkla gündeme gelen ve birçok kurum ve kuruluşun projelerinin içinde yer alan sıfır atık uygulamalarının bireylerin konuya bakış açılarını ve tutumlarında bir değişikliğe neden olup olmadığının ortaya konulması son derece önemlidir. Konu ile ilgili yapılan araştırmalar sonucunda tutumların ölçülmesi noktasında önemli bir kaynak olacağı düşünülen ‘Çevreye duyarlı ürün tüketim davranışı ölçeği’ İngilizceden Türkçeye çevrilmiş ve uzman görüşlerinin değerlendirilmesinin ardından çevrimiçi kanallar yoluyla katılımcılara ulaştırılmıştır. Toplanan veriler öncelikle faktör analize uygunluğu test edilmek amacıyla Kaiser Mayer Olkin ölçüm yeterlilik testi uygulanmış ve daha sonra güvenilirlik (test-tekrar test) ve geçerlilikleri(Açımlayıcı ve doğrulayıcı) test edilmiştir. Analizler sonucunda ölçeğin Cronbach Alfa değeri .92 olarak tespit edilmiştir.
Bu çalışma ile Türkçe literatüre çevreye duyarlı ürün tüketim davranışlarını ortaya koyacak bir ölçek kazandırılarak, gelecekteki çalışmalarda kullanımı açısından çevre duyarlılığı konusunda çalışan profesyonellere, araştırmacılara, ürünlerinin çevre duyarlılığı konusunda hassas olan işletme yöneticilerine, tüketici örgütlerine ve akademisyenlere yararlı bir araç olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çevre, Tüketim, Ölçek Uyarlama, Geçerlilik, Güvenilirlik, Çevreye Duyarlı Ürün

Turkish Adaptation of The Environmentally Sensitive Product Consumption Behavior Scale: A Validity and Reliability Study

Öz

One of the main reasons for measuring and explaining environmentally sensitive product consumption behavior is to explain the gap between the attitudes and behaviors of individuals. It is extremely important to explain the effects of zero waste practices, which are frequently on the agenda today and which are included in the projects of many institutions and organizations, on the attitudes of individuals. As a result of the researches on the subject, the 'Environmentally sensitive product consumption behavior scale', which is thought to be a source in the process of measuring attitudes, was translated from English to Turkish and delivered to the participants via online channels after the evaluation of expert opinions. Kaiser Mayer Olkin measurement adequacy test was applied in order to test the collected data's suitability for factor analysis, and then reliability (test-retest) and validity (exploratory and confirmatory) were tested. As a result of the analyzes, the Cronbach Alpha value of the scale was determined as .92.
With this study, it is thought that it will be a useful tool for professionals working on environmental awareness, researchers, business managers who are sensitive about environmental awareness of their products, consumer organizations and academics in terms of use in future studies by providing a scale that will reveal environmentally sensitive product consumption behaviors in Turkish literature.

Anahtar Kelimeler

Environment, Consumption, Scale Adaptation, Validity, Reability, Environmentally Friendly Product

Kaynakça

• Ahmed, Al Sadat, Sultan, P., Williams, G. (2021). Intention to purchase green energy of Avustralian cunsumers initial research findings, Academy of Marketing Studies Journal, 25(1), 1-4.
• Ajzen, I. (1991), “The theory of planned behaviour”, Organic Behaviour Human Decisions. Process, 50, (2), 179-211.
• Ajzen, I. & Fishbein, M. (1980). Understanding Attitudes and Predicting Social Behaviour, Prentice-Hall, NJ, Englewood Cliffs.
• Akehurst, G., Afonso, C., Goncalves, H. M. (2012). Re-examining green purchase behaviour and the green consumer profile: new evidences.Management Decision 50(5), s.972-988. Emerald Group Publishing Limited 0025-1747. DOI 10.1108/00251741211227726. www.emeraldinsight.com/0025-1747.htm
• Brislin, R. W., Lonner, W. J. & Thorndike, R. M. (1973). Cross cultural research methods,. John Wiley - SonsPub.
• Bruns, N. & Grove, S. K. (2009). The practise of nursing research: Apprasial synthesis, and generation of evidence (6th ed.). Nursing Standard, 23(45): 30.
• Carrete, L., Castaño, R., Felix, R., Centeno, E. and González, E. (2012), "Green consumer behavior in an emerging economy: confusion, credibility, and compatibility", Journal of Consumer Marketing, 29(7), s. 470-481. https://doi.org/10.1108/07363761211274983.
• Chan, R. (1999) Environmental attitudes and behavior of consumers in China: Survey findings and implications. Journal of International Consumer Marketing, 11, s.25–52.
• Cleveland, M., Kalamas, M. & Laroche, M. (2005) Shades of green: Linking environmental locus of control and pro-environmental behaviors. Journal of Consumer Marketing, 22, 198–212.
• Çapık, C., Gözüm, S., & Aksayan, S. (2018). Kültürlerarası ölçek uyarlama aşamaları, dil ve kültür uyarlaması: Güncellenmiş rehber. Florence Nightingale Journal of Nursing, 26(3), 199-210.