Girişimci Kadınlar Kent, Mekân ve Kamusal Alanda Var Olma

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 1, 162 - 181, 30.04.2024

Dilek Işık

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.1439957

Öz

Bu çalışmada kadınların girişimcilik faaliyetlerinde çalışırken kentte kamusal alanda görünür olma, çalışma hayatı boyunca kentin imkanları ya da sınırlılıkları üzerine girişimci kadınların ekonomik deneyimlerine odaklanmıştır. Girişimci kadınların büyük bir kentte mekânı gündelik hayat ve çalışma hayatları boyunca nasıl algıladıkları, kamusal alanı kullanma biçimleri ekonomik deneyimleriyle ilişkilendirilecektir. Girişimci kadınların faaliyetlerini gerçekleştirdikleri kentin bölgeleri bağlamında özel ve kamusal alan ayrımı boyutuyla ele alınacaktır. Kentsel mekanlarda girişimcilik faaliyetlerinde çalışmanın imkanları ve sınırlılıkları girişimci kadınların İstanbul ilinin seçilmiş bölgelerindeki çalışma yaşamı, sosyal ilişkiler, çalışılan mahallenin nasıl algılandığı ve kentin gündelik yaşam pratikleri içerisinde deneyimlenme süreçleri üzerine yapılan alan araştırmasının verileriyle tartışılacaktır. Girişimci kadınların İstanbul kentine nasıl ve neden yerleştikleri bu şehirde yaşam süreleri, şehre ve çalışılan mahalleye aidiyet duygusuyla ele alınacaktır. Bu araştırmanın bağlamını oluşturan kent yaşamı, kültürel çeşitlilik ve karmaşık yapısıyla girişimci kadınların kimliğini etkileyen önemli boyutlardan bir tanesidir. Girişimci kadınların girişimci kimliği üzerine etki yapan diğer faktörler, toplumsal cinsiyet rolleri ve buna bağlı yaşam tarzlarıdır. Toplumsal cinsiyet rollerinin onların çalışma hayatı üzerindeki etkileri, yaşadıkları mahalle ilişkilerinin etkileri bunların her biri kadınların girişimcilik deneyimlerini etkileyen unsurlardır. Kadın ve erkeklere ilişkin toplumsal kabullerle oluşan rol beklentileri mahalleliyle karşılıklı etkileşim (çatışma, uzlaşma, iş birliği, dayanışma) ve bu etkileşim biçimlerinin onların çalışma deneyimleri açısından nasıl destek veya engel oluşturacağı açısıyla ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

kent, girişimci kadın, kamusal alan, toplumsal cinsiyet

Kaynakça

• Alkan, A. (1999). Toplumsal cinsiyet ve kent planlaması. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 54(4), 1-29.
• Alkan, A. (2000). “Özel alan- kamusal alan” ayrımının feminist eleştirisi çerçevesinde kentsel mekân. Kültür ve İletişim, 3(5), 71-95.
• Alver, K. (2010). Mahalle: Mekân ve hayatın esrarlı birlikteliği. İdealkent, (2), 116-139.
• Akçayır, G. & Biricikoğlu, H. (2021). Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasında kent konseyi kadın meclisinin rolü: Sapanca kent konseyi kadın meclisi örneği. Journal of Political Administrative and Local Studies, 4(2), 106-131.
• Aksel, B. & Olgun, İ. (2016). İstanbul üzerine yazmak: Grafiti ve sokak sanatı bağlamında kent. İçinde D. Özhan Koçak & O. K. Koçak (Haz.), İstanbul kimin şehri? Kültür, tasarım, seyirlik ve sermaye (ss. 195-229). Metis Yayınları.
• Ardahan, F. (2014). Bireylerin sosyal sermaye profili: Antalya örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(8), 38-56.
• Alpman, P. (2019). Mekân, kimlik, sınıf: Farklar neden bir arada barınamazlar?. İdealkent, 10(26), 373-401.
• Aytaç, Ö. & İlhan, S. (2007). Girişimcilik ve girişimci kültür: Sosyolojik bir perspektif. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (8), 101-120.
• Bachelord, G. (1996). Mekânın poetikası (A. Derman, Çev.). Kesit Yayıncılık.
• Baudrillard, J. (2013). Tüketim toplumu söylenceleri/yapıları (H. Deliceçaylı & F. Keskin, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Balta, E. (2020). Marxizm, ütopya ve gündelik hayat. İçinde A. Esgin & G. Çeğin (Eds.), Gündelik hayat sosyolojisi temalar sorunsallar ve güzergâhlar (ss. 53-67). Phoenix Yayınları.
• Bourdieu, P. (2002). Bekarlar balosu (Ç. Eroğlu, Çev.). Dost Kitabevi.
• Bourdieu, P. (2015). Eril tahakküm (B. Yılmaz, Çev.). Bağlam Yayınları. Bozkurt, Ö. & Yaşar, F. (2018). Girişimci olma yolunda kadın girişimcileri anlamak: Kadınlar ne ister?. Akademik Bakış Uluslararası hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (66), 239- 251.
• Calhoun, C. (2014). Bourdieu sosyolojisinin ana hatları. İçinde G. Çeğin, E. Göker, A. Arlı & Ü. Tatlıcan (Der.), Ocak ve zanaat Pierre Bourdieu derlemesi (ss. 77-129). İletişim Yayınları.
• Çakır, S. (2019). Erkek kulübünde siyaset (M. Gökyıldız, Ed.). Sel Yayıncılık.
• Çeğin, G. (2018). Türkiye’de sosyal bilimler alanında sınıf incelemelerini haritalandırmak. İçinde H. Etil & M. Demir (Eds.), Türkiye’de çağdaş sosyoloji konuşmaları (ss. 43-74). Küre Yayınları.
• Çubukçu, S. U. (2011). Mekânın izdüşümünde ‘Toplumsal cinsiyet’: Sulukule mahallesi ve romanlar. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (44), 83-16.
• Dedeoğlu, S. (2014). İstanbul’da mekân, cinsiyet ve endüstriyel istihdam. İçinde A. Bartu Candan & C. Özbay (Haz.), Yeni İstanbul çalışmaları sınırlar, mücadeleler, açılımlar (ss. 198-211). Metis Yayınları.
• Dibek, Y. A. (2022). Toplumsal cinsiyet, girişimcilik ve yaş kesiminde Türkiye’de kıdemli kadın girişimciliği üzerine nitel bir araştırma (Tez No. 732244) [Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Ecevit, Y. (2007). Türkiye’de kadın girişimciliğine eleştirel bir yaklaşım. Uluslararası Çalışma Ofisi.
• Erder, S. (2015). İstanbul bir kervansaray (Mı?) göç yazıları (N. Uçarlar, Der.). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Erder, S. (2018). Nerelisin hemşerim?. İçinde Ç. Keyder (Haz.), İstanbul küresel ile yerel arasında (ss. 192-205). Metis Yayınları.
• Erder, S. (2021). İstanbul’a bir kent kondu Ümraniye. İletişim Yayınları.
• Erdönmez, M.E. & Akı, A. (2005). Açık kamusal kent mekânlarının toplum ilişkilerindeki etkisi. Megaron, 1(1), 67- 87.
• Goffman, E. (2014). Damga örselenmiş kimliğin idare edilişi üzerine notlar (Ş. Geniş, L. Ünsaldı & S. N. Ağırnaslı, Çev.). Heretik Yayıncılık.
• Güler, M. (2011). Kentsel haklar, kapitalizm ve katılım. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66(1), 49-71.
• Gündüz, A.Y. & Karadeniz, B. (2022). Girişimcilik olgusunun tarihsel gelişimi ve kadın girişimciliği: Malatya ilinde yapılan çalışmanın incelenmesi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (24), 96-112.
• Güney, S. & Çetin, A. (2003). Kültürün girişimciliğe etkisi ve Türkiye’de girişimcilik kültürü. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 189-210.
• Hutton, P. H., Foucault, M. & Gutman, H. (2001). Foucault, Freud ve benlik teknolojileri. İçinde Y. Göktürk (Yay. Haz.), Kendini bilmek (ss. 102-129). Om Yayınevi.
• Kasalak, M. A. (2014). Bölgesel kalkınma açısından sosyokültürel yapının girişimciliğe etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (3)1, 249-266.
• Koyuncu, A. (2009). Küresel kentte komşuluk. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (22), 23-42.
• Köse, H. (2007). Kültürel/siyasal bir kimlikleşme aracı olarak giyim-kuşam modası. İçinde Z. Dilek, M. Akbulut, Z. C. Arda, Z. Bağlan Özer, R. Gürses & B. Karababa Taşkın (Eds.), 38. ICANAS Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi (ss. 457-477). Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları:11/2.
• Kümbetoğlu, B. (2017). Sosyoloji ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. Bağlam Yayıncılık. Nora, P. (2006). Hafıza mekânları (M. E. Özcan, Çev.). Dost Kitabevi Yayınları.
• Özbay, C. (2013). Türkiye’de hegemonik erkekliği aramak. Doğu Batı, (63), 185-204.
• Punch, K. F. (2016). Sosyal araştırmalara giriş nicel ve nitel yaklaşımlar (D. Bayrak, H. B. Arslan& Z. Akyüz, Çev.). Siyasal Kitabevi.
• Sencer, M. (1967). Bir sosyal sınıf kriteri olarak yerleşme kesimi ve konut. İstanbul University Journal of Sociology, 2(21-22), 199-212.
• Sennett, R. (2013). Kamusal insanın çöküşü (S. Durak & A. Yılmaz, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Simmel, G. (2020). Harabe kapı ve köprü kulp (A. Tümertekin & N. Ülner, Çev.). Janus Yayıncılık Ltd. Şti.
• Simmel, G. (2006). Modern kültürde çatışma (T. Bora, N. Kalaycı & E. Gen, Çev.). İletişim Yayınları.
• Sirman, N. (2020). Sunuş bölümünden. İçinde E. Erdoğan & N. Gündoğdu (Haz.), Türkiye’de feminist yöntem (ss. 9-13). Metis Yayıncılık.
• Tatlıcan, Ü. & Çeğin, G. (2014). Bourdieu ve Giddens: Habitus veya yapının ikiliği. İçinde G. Çeğin, E. Göker, A. Arlı & Ü. Tatlıcan (Der.), Ocak ve zanaat Pierre Bourdieu derlemesi (ss. 303-366). İletişim Yayıncılık.
• Tekeli, İ. (2015). İlhan Tekeli ile günümüze ve geleceğe dair (Ö. Taner, Yay. Haz.). Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Toksöz, G. (2020). Sayıların kadın mücadelesindeki yeri. İçinde E. Erdoğan & N. Gündoğdu (Haz.), Türkiye’de feminist yöntem (ss. 123-144). Metis Yayınları.
• Topçu, Ü. (2018). Açık kamusal alan olarak mahalle parkı. İçinde M. Z. Sözeri Yıldırım (Ed.), Bir şehri düşünürken: İstanbul (ss. 175-191). Ceres Yayınları.
• Tümtaş, M. S. (2016). Mekân, kimlik, siyaset. İçinde M. S. Tümtaş, A. Dericioğulları Ergun & C. Ergun (Yay. Haz.), Kente dair… (ss. 124-141). Bağlam Yayınları.
• Weber, M. (2018). Şehir (M. Ceylan, Çev.). Yarın Yayınları.
• Yahyagil, M., Y. (1998). Kentlerin kültürün gelişmesindeki etkileri. Istanbul Journal of Sociological Studies, (25), 105-120.