Sağlık Çalışanlarının İş Sağlığı ve Güvenliği Farkındalıklarının İş Verimi ile İlişkisi

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 1, 37 - 47, 27.03.2024

Gülseren Günaydın Yavuz Özoran Mustafa Günaydın

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1275398

Öz

Bu araştırma, cerrahi uygulamaların yapıldığı birimlerde çalışanların; iş sağlığı ve güvenliği hakkında bilgi ve tutumlarının incelenmesi ve verimlilikleri üzerindeki etkisinin araştırılması amacıyla yapılmıştır.
Bu çalışma, Trabzon il merkezinde bulunan beş tane kamu hastanesinde yapılmıştır. Çalışmaya doktor, hemşire ve sağlık teknisyenleri olmak üzere toplam evren üzerinden gidilerek %95 güven aralığında örneklem 256 olarak hesap edilmiştir. Çalışmanın yürütülebilmesi için gerekli katılımcı izni, kurum izni ve bilimsel araştırma ve etik kurul izinleri alınmıştır.
Çalışma kapsamında elde edilen veri sonuçlarına göre; çalışma grubunun iş sağlığı ve güvenliği hakkında sahip oldukları bilgi düzeyi %38,3 (iyi, çok iyi)’tür. Katılımcıların iş yerinde iş kazası yaşanması sonucunda verimliliğinin etkilenme durumuna ilişkin personelin %73,8’i çoğunlukla ve her zaman etkilendiğini, %55,5’i çoğunlukla ve her zaman çalışma kalitesinde düşüş yaşandığını, çalışan sağlığına önem verilmesi %89,1 ile çoğunlukla ve her zaman etkilediğini belirtmiştir. Araştırma sonucunda iş sağlığı ve güvenliğine yönelik uygulamaların çalışan verimliliğini etkilediği bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Cerrahi, İş Sağlığı ve Güvenliği, Verimlilik

The Relationship Between Occupational Health and Safety Awareness of Health Workers and Work Efficiency

Öz

This study focused on analyzing the knowledge and attitudes of the staff members concerning occupational health and safety in the settings where surgical operations are executed and investigating the effect on their productivity.
The study was conducted in five public hospitals in Trabzon city center. The sample was calculated as 256 in 95% confidence interval by going through the total population including doctors, nurses and health technicians. Participation consent, institutional clearance, scientific research permit, and research ethics committee approval, which are necessary to conduct the study, were received from natural and legal entities accordingly.
The study results revealed that the knowledge level of the study group about occupational health and safety was 38.3% (good, excellent). If there is an occurrence of an occupational accident at the workplace, the influence rates of the participants' productivity were as follows: 73.8% mostly and always affected, 55.5% mostly and always experienced a decrease in the quality of work, and 89.1% mostly and always affected, emphasizing on employee health. The study findings indicated that occupational health and safety-related practices influence employee productivity.

Anahtar Kelimeler

Surgery, Occupational Health and Safety, Efficiency

Kaynakça

• 1. Selek, H.S. (2022). “İş Sağlığı ve Güvenliği (İsg) Temel Konular Teori- Uygulama- Yönetmelik”. Ankara: Seçkin Yayıncılık, ss 27-33.
• 2. Bilir, N. (2019). “İş Sağlığı ve Güvenliği”. Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri, ss 1-73.
• 3. Kıyak, M. (2015). “Sağlık Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Riskleri Önleme ve Doğru Uygulama Rehberi”. İstanbul: Okan Üniversitesi Yayınları, ss 219-245.
• 4. Çetiner, H. ve Ulupınar, S. (2018). “Sağlık Profesyoneli Olan ve Olmayan Hastane Çalışanlarının Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları”. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 27, 1-10.
• 5. Karamık, S. ve Şeker, U. (2015). “İşletmelerde İş Güvenliğinin Verimlilik Üzerine Etkilerinin Değerlendirilmesi”. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 3(4), 575-584.
• 6. Çelik, Y. (2019). “Sağlık Kurumları Yönetimi”. Eskişehir: Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 1818, ss 64-80.
• 7. Tatlıcan, M. ve Çögenli, M.Z. (2020). “İş Sağlığı ve Güvenliği Performans Değerlendirme Uygulamalarının İş Tatmini Üzerine Etkisi: Endüstri İşletmesi Örneği”. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1): 181– 194.
• 8. Landstad, B.J, Vinberg, S, Rahme, A, Vigren, G. and Hagqvist, E. (2022). “Management by Values: A Qualitative Study of How Small Business Owners in The Cleaning Sector View and İmplement Their Employer Responsibilities with Respect to Occupational Safety and Health Management”. Safety Science, 148, 105649. DOİ: 10.1016/j.ssci.2021.105649.
• 9. Leontidoua, E. and Boustrasb, G. (2022). “Occupational Health and Safety in Cyprus: A Historical Overview”. Safety Science, 145, 105474.
• 10. Guzman, J, Recoco, G.A, Pandi, A.W, Padrones, J.M. and Ignacio, J.J. (2022). “Evaluating Workplace Safety in The Oil and Gas İndustry During The COVID-19 Pandemic Using Occupational Health and Safety Vulnerability Measure and Partial Least Square Structural Equation Modelling”. Cleaner Engineering and Technology, 6, 100378. DOİ: 10.1016/j.clet.2021.100378.
• 11. Bayılmış, O.Ü. (2013). İş Sağlığı ve Güvenliği Farkındalık Değerlendirmesi: Sağlık Çalışanlarına Yönelik Alan Araştırması. Yüksek Lisans Tezi. Yalova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yalova.
• 12. Vaz, K, McGrowder, D, Alexander-Lindo, R, Gordon, L, Brown, P. and Irving, R. (2010). “Knowledge, Awareness and Compliance with Universal Precautions Among Health Care Workers at The University Hospital of The West İndies, Jamaica”. The International Journal of Occupational and Environmental Medicine, 1(4), 171-181.
• 13. Taşçı, H. (2016). Kişisel Koruyucu Donanımları Çalışanların İsteği ile Kullanmama Nedenleri ve Kullandırma Çözümleri. Yüksek Lisans Tezi. Gedik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• 14. De Castro, A.B, Cabrera, S.L, Gee, G.C, Fujishiro, K. and Tagalog, E.A. (2009). “Occupational Health and Safety İssues Among Nurses in The Philippines”. Official Journal of the American Association of Occupational Health Nurses, 57(4), 149-157. DOİ: 10.3928/08910162-20090401-04.
• 15. Şentürk, Y. ve Sunal, N. (2018). “Ameliyathanede Çalışan Sağlık Personelinin İş Sağlığı ve Güvenliği Algısının Belirlenmesi”. Karaelmas Journal of Occupational Health and Safety, 2(2), 75-85.
• 16. Altıok, M, Kuyurtar, F, Karaçorlu, S, Ersöz, G. ve Erdoğan, S. (2009). “Sağlık Çalışanlarının Delici Kesici Aletlerle Yaralanma Deneyimleri ve Yaralanmaya Yönelik Alınan Önlemler”. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(3), 70-79.
• 17. Samancıoğlu, S, Ünlü, D. ve Durmaz A.A. (2013). “Çalışan Hemşirelerin Kesici Delici Aletle Yaralanma Durumlarının İncelenmesi”. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16(1), 43-49.
• 18. Bozkurt, S, Kökoğlu, Ö.F, Yanıt, F, Kocahasanoğlu, U, Okumuş, M, Sucaklı, M.H, Güler, S, Kuzhan, N, Savrun, A. ve Uçmak, H. (2013). “Sağlık Çalışanlarında İğne Batması ve Cerrahi Aletlerle Olan Yaralanmalar”. Dicle Tıp Dergisi, 40 (3), 449-452. DOİ: 10.5798/diclemedj.0921.2013.03.0308.
• 19. Kâhya, E, Ulutaş, B. ve Özkan, N.F. (2019). “Endüstrisinde Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımının Analizi”. Selçuk Üniversitesi Mühendislik, Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(2), 420-433. DOİ: 10.15317/Scitech.2019.209.
• 20. Önder, Ö.R, Ağırbaş, İ, Yaşar, G.Y. ve Aksoy, A. (2011). “Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesinde Çalışan Hekim ve Hemşirelerin Geçirdikleri İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Yönünden Değerlendirilmesi”. Ankara Üniversitesi Dikimevi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 10(1), 31 – 44.
• 21. Ulucan, H.F. ve Zeyrek, S. (2012). “Ofislerde İş Sağlığı ve Güvenliği”. Erişim adresi: https://dosyalar.nevsehir.edu.tr/be511600bb819cd8c66a174ca5598500/ofislerde_isg.pdf, (Erişim tarihi: 06.12.2022).
• 22. Uzun, M. ve Müngen, U. (2011). “Çalışma Ortamında Ergonomik Koşulların İşçi Sağlığı ve İş Kazaları Açısından Önemi”. 2011, III. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu Bildiri Kitabı, Çanakkale, 21-23 Ekim 2011, 312-314.
• 23. Yavuz, K. (2015). “Tersanelerde Kazaların Önlenmesi ve İş Güvenliği: Tuzla Tersaneleri”. Erişim adresi: http://www.Casgem.Gov.Tr/Dosyalar/Kitap/36/Dosya-36-3525.Pdf, (Erişim tarihi: 18.06.2022).
• 24. Omaç, M. (2006). Malatya İl Merkezi Hastanelerinde Çalışmakta Olan Hemşirelerde Kesici-Delici Yaralanma Durumu ve Uykululuk Düzeyleri İlişkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• 25. Öztürk, N.Ş. ve Akbulut Y. (2011). “Hemşirelerin İş Gücü Verimliliğini Etkileyen Örgütsel Faktörler Konusundaki Tutumlarının Belirlenmesi”. Ankara Üniversitesi Dikimevi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 10(1), 19 – 30.
• 26. Tüzüner, V.L. ve Özaslan, B.Ö. (2011). “Hastanelerde İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamalarının Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma”. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 40(2), 138-154.
• 27. Tor, S.S. ve Esengün, K. (2011). “Örgütlerde İş Tatminini Etkileyen Demografik Faktörler ve Verimlilik: Karaman Gıda Sektöründe Bir Uygulama”. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2011(1), 53-63.
• 28. Doğru, Ç. (2019). “Destekleyici Örgüt İklimi, İşe Bağlılık ve Bireysel Uyum Performansı Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi”. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(3), 2696-2713.
• 29. Pekel, H.N. (2001). İşletmelerde Motivasyon-Verimlilik İlişkisi Devlet Hava Meydanları İşletmesi Antalya Havalimanı Çalışanları Arasında Bir Örnek Olay Araştırması. Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• 30. Bostancıoğlu, A.İ. (2014). İş Yaşam Dengesi ve İş Yaşam Dengesinin Çalışan Verimliliği Üzerine Etkileri: İstanbul İli Kâğıthane İlçesi Lise ve Dengi Okul Öğretmenleri Üzerinde Bir Alan Araştırması. Yüksek Lisans Tezi. Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İstanbul.
• 31. Umutlu, S. ve Karcıoğlu, F. (2021). “İş Sağlığı ve Güvenliği ile İş Tatmini İlişkisi: Çimento Sektöründe Bir Uygulama”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 65- 81.
• 32. Günaydın, M. ve Şüküroğlu, E.E. (2021). “Bir Maden Firmasının Yeraltı Çalışanlarının İş Tatmin Düzeylerinin İş Sağlığı ve Güvenliği ile Tükenmişlik İlişkisinin İncelenmesi”. Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, 14(86), 319-335.
• 33. Öztuna, B. (2015). “İş Sağlığı Güvenliği ve Verimlilik”. Kalkınmada Anahtar Verimlilik Dergisi, 27(323), 20.
• 34. Yıldız, A. (2020). “Hastane İş Güvenliği Uygulamalarının Sağlık Çalışanlarının İş Güvenliği Performansına Etkisi”. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 12(23), 566-578. DOI: 10.20990/kilisiibfakademik.709754.
• 35. Yentur, Z, Teke, A. ve Öncel H.U. (2023). “Sağlık çalışanlarının COVID-19 pandemisi döneminde iş verimliliği düzeylerinin incelenmesi”. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 10(1), 8-18. DOI: 10.52880/sagakaderg.1158460.
• 36. Yılmaz, S. ve Çağatay, A. (2023). “Sağlık Çalışanlarının İş Tatmini ve İş Performansı Ekseninde İş-Aile Çatışması”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), 165-178. DOI: 10.17494/ogusbd.1249516.
• 37. Demir, B. ve Yıldız, M. (2021). “Determination of the Relationship Between the Level of Work-Family Life Conflict and Job Productivity and Work Stress in Nurses”. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 186-197. DOI: 10.46237/amusbfd.779008.
• 38. Gomes, Rodrigo Frank De Souza, Piran, Fabio, Lacerda, Daniel, Camanho, Ana, and Silva, Débora. (2023). “Measuring efficiency of safe work environment from the perspective of the decent work Agenda”. Safety Science, 167 (106277). DOI: 10.1016/j.ssci.2023.106277.
• 39. Halkos, G. and Petrou, K.N. (2019). “Treating undesirable outputs in DEA: A critical review”. Economic Analysis and Policy, 62, 97-104. DOI: 10.1016/j.eap.2019.01.005.
• 40. De Souza, I.G, Lacerda, D.P, Camargo L.F.R, Dresch, A. and Piran, F.A.S. (2018), "Efficiency and internal benchmark on an armement company". Benchmarking: An International Journal, 25(7), 2018-2039. DOI: 10.1108/BIJ-08-2016-0128.