Examining University Students' Blood Donation and Conscience Perception Based on Sports and Different Variables

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 1, 415 - 423, 27.03.2024

Bülent Tatlısu

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1321527

Öz

This study aimed to examine the attitudes of university students towards blood donation and their perceptions of conscience based on sports and various variables using a general survey model. The "Personal Information Form" developed by the researchers, as well as the "Blood Donation Attitude Scale" and "Conscience Perception Scale" were used as data collection tools. The data were analyzed using the SPSS 26.0 for Windows software package. For binary groups, the Independent Student's t-test was used, while for multiple groups, the One-Way Analysis of Variance (ANOVA) was employed. Posthoc tests, specifically the Lsd test, The results were interpreted at a significance level ,05. According to the study, the age, family income level, field of study, class level, participation in sports, and weekly duration of sports activities of university students influenced their attitudes towards blood donation. However, gender, type of sports activities, and age of sports initiation did not have a significant effect on blood donation attitudes. On the other hand, the perception of conscience was found to be influenced by the students' age, field of study, class level, participation in sports, weekly duration of sports activities, and age of sports initiation. However, gender, family income level, and type of sports activities did not significantly affect the perception of conscience. In conclusion, it was determined that sports were influential variables both in the attitude towards blood donation and in the perception of conscience. This suggests that sports have an impact on both the willingness to donate blood and the individual's perception of moral responsibility.

Anahtar Kelimeler

Blood Donation, Sports, University Student, Conscience

Spor ve Farklı Değişkenlere Göre Üniversite Öğrencilerinin Kan Bağışı ile Vicdan Algılarının İncelenmesi

Öz

Üniversite öğrencilerinin kan bağışı tutumları ile vicdan algılarının spor ve farklı değişkenlere göre incelenmesinin amaçlandığı bu çalışma da genel tarama modeli kullanılmıştır. Veri toplama araçları olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” ile birlikte “Kan Bağışı Tutum Ölçeği” ve “Vicdan Algısı Ölçeği” kullanılmıştır. Veriler SPSS 26.0 Windows paket programı ile analiz edilmiştir. Bağımsız değişkenin kategori sayısına bağlı olarak ikili gruplarda bağımsız örneklem t-Testi, çoklu gruplarda ise Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ile Posthoc testlerinden Lsd testi kullanılmıştır. Analiz sonuçları ,05 anlamlılık düzeyine göre yorumlanmıştır. Araştırmada üniversite öğrencilerinin yaşlarının, aile gelir düzeylerinin, öğrenim gördükleri bölümlerinin, sınıf düzeylerinin, spor yapma durumlarının ve haftalık spor yapma sürelerinin Kan bağışı tutumları üzerinde etkili bir değişken olduğu; cinsiyetin, yapmış oldukları spor türünün ve spor yaşlarının etkili değişkenler olmadığı; vicdan algı durumlarını yaşlarının, öğrenim gördükleri bölümlerinin, sınıf düzeylerinin, spor yapma durumlarının, haftalık spor yapma sürelerinin ve spor yaşlarının etkilediği; cinsiyetin, aile gelir düzeylerinin ve yapmış oldukları spor türünün etkilemediği görülmüştür. Sonuç olarak sporun hem kan bağışı tutum durumuna hem de vicdan algı durumuna etken bir değişken olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kan Bağışı, Spor, Üniversite Öğrencisi, Vicdan

Kaynakça

• 1. Tingaz, E. O. (2020). “Sportı̇f Performansı Artırmada Yenı̇ Bı̇r Yaklaşım”. In: Z. F. Dinç (Ed.). Bı̇lı̇nçlı̇ Farkındalık (Mindfulness) Sporda Psiko-Sosyal Alanlar (39-46). Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• 2. Türker, Ü. (2020). “Olimpik Okçuluk ve Gelişim Psikolojisi Açısından İncelenmesi”. Anatolia Sport Research, 1 (1), 5-24. http://dx.doi.org/10.29228/anatoliasr.2
• 3. Toksöz, İ. (2008). “Eurofit Testleri ile Fiziksel Kondisyonların İncelenmesi”. Edirne, Trakya Üniversitesi. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 5-13.
• 4. Coalter, F. (2007). “A wider Social Role for Sport: Who's Keeping the Score?”. London: Routledge.
• 5. Voigt, D. (1998). "Spor Sosyolojisi (Çev. A. Atalay)." İstanbul: Alkım Yayın Evi.
• 6. Carron, A.V, Bray, S.R, and Eys, M.A. (2002). “Team Cohesion and Team Success in Sport”. Journal of Sports Sciences, 20 (2), 119-126. https://doi.org/10.1080/026404102317200828
• 7. Özpulat, F. (2017). “Üniversite Öğrencilerinin Kan ve Organ Bağışına İlişkin Düşünceleri”. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 4 (2), 71-79. https://doi.org/10.17681/hsp-dergisi.277025
• 8. Yıldız, C, Emekdaş, G. ve Kanık, A. (2006). “Neden Kan Bağışlamıyoruz? Mersin İlinde Yaşayanlarda Kan Bağışına Genel Bakış”. İnfeksiyon Dergisi, 20, 41-55.
• 9. Cevizci, S, Erginöz, E. ve Yüceokur, A. (2010). “Gönüllü Kan Bağışçılığı ve Kan Verme Davranışını Etkileyen Faktörler”. Türkiye Klinikleri Journal of Cardiovascular Sciences, 22, 85-92.
• 10. Olaiya, M.A, Ajala, A. and Olatunji, R.O. (2004). “Knowledge, Attitudes, Beliefs and Motivations Towards Blood Donations Among Blood Donors in Lagos Nigeria”. Transfusion Medicine, 14 (1), 13-17. https://doi.org/10.1111/j.0958-7578.2004.00474.x
• 11. Çaglar, Ö. (2013). “Examination of The Attitude of Turkish National Soccer Players and Their Coaches Towards Blood Donation”. Transfusion and Apheresis Science, 48 (3), 353-356.
• 12. Tilki, H.E, Çimen, F.K. and Dalkıran, A. (2017). “Evaluation of the Effectiveness of Blood Donation Campaigns During Sports Events”. Transfusion and Apheresis Science, 56 (6), 767-771.
• 13. Özeler, N. (2015). Toplum Vicdanının Yargılamadaki Rolü. Doctoral Dissertation. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• 14. Boz, İ. (2020). “Hemşirelik Bakımında Vicdani Ret Mümkün Müdür?”. Türkiye Klinikleri Journal Medicine Ethics, 28 (1), 134-140.
• 15. Aksoy, S. D, Mert, K. ve Çetin, İ. (2019). “Vicdan Algısı Ölçeğinin Türkçe Geçerlilik Güvenilirliği”. Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6 (3), 148-153. https://doi.org/10.34087/cbusbed.599744
• 16. Parlatır, İ. (1998). “Türkçe Sözlük”, Türk Dil Kurumu, c.II. Ankara.
• 17. Cassirer, E. (1980). “İnsan Üstüne Bir Deneme”. Çev. Necla Arat, İstanbul, Remzi Kitabevi, s. 71.
• 18. Kavussanu, M. and Ntoumanis, N. (2003). “Participation İn Sport and Moral Functioning: Does Ego Orientation Mediate Their Relationship?”. Journal of Sport and Exercise Psychology, 25 (4), 501-518. https://doi.org/10.1123/jsep.25.4.501
• 19. Türker, Ü, Gacar A. ve Karahüseyinoğlu M.F. (2021). “Yükseköğretim Öğrencilerinin Sosyal Beceri Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma: Bayburt Üniversitesi Örneği”. Uluslararası Bozok Spor Bilimleri Dergisi, 2 (2), 92-107.
• 20. Karasar, N. (1984). “Bilimsel Araştırma Metodu”. Ankara: Hacettepe Taş Kitapçılık.
• 21. Karasar, N. (2013). “Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar ve Temel İlkeler”. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• 22. Creswell, J.W. (2013). “Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları Araştırma Deseni”. (Hacıömeroğlu, G. Çev.) Ankara: Eğiten Kitap.
• 23. Çelik, C. ve Güven, G. (2015). “Kan Bağışı Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması”. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (2), 504-521, https://doi.org/10.17556/jef.11163
• 24. Dahlqvist, V, Eriksson, S, Glasberg, A, Lindahl, E, Lützén, K, Strandberg, G, Söderberg, A, Sørlie, V. and Norberg, A. (2007). “Development of the Perceptions of Conscience Questionnaire”. Nursing Ethics, 14 (2), 181-193.
• 25. Åhlin, J, Ericson‐Lidman, E, Norberg, A, and Strandberg, G. (2015). “A Comparison of Assessments and Relationships of Stress of Conscience, Perceptions of Conscience, Burnout and Social Support Between Healthcare Personnel Working at Two Different Organizations for Care of Older People”. Scandinavian Journal of Caring Sciences, 29 (2), 277-287.
• 26. Gorbanzadeh, B, Rahmani, A, Mogadassian, S, Behshid, M, Azadi, A. and Taghavy, S. (2015). “Levels of Conscience and Related Factors Among Iranian Oncology Nurses”. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention, 16 (18), 8211-4.
• 27. Lak, S, Zahedi, S, Davodabady, F. and Khosravani, M. (2018). “Conscience Understanding Among Nurses Working at Education Hospital of Arak”. Rev Latinoamericana Hypertens, 13, 246-50.
• 28. Hablemitoğlu, Ş, Özkan, Y. ve Yıldırım, F. (2010). “Bir Fedakârlık Örneği Olarak Kan Bağışı". Aile ve Toplum Dergisi, 5 (20), 67-77.
• 29. Güleç, H.Y. (2022). Hemşirelerde Vicdan Algısının, İş Doyumu ve Bakım Davranışlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• 30. Utli, H. and Aydın, L. Z. (2021). “Perceptıons of Conscıence of Nursıng Students Accordıng to Empathy Levels”. International Journal of Health Services Research and Policy, 6 (2), 219-28.
• 31. Can, Ş, Çelik, C. ve Güven, G. (2016). “İlköğretim Bölümü Öğretmen Adaylarının Kan Bağışına Yönelik Tutumları”. 15. Uluslararası Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, Muğla, Bildiriler Kitabı, 677-684.
• 32. Karakurt, P, Fırat, M. ve Yıldırım, S. (2022). “Pandemi Kliniklerinde Görev Yapan Hemşirelerde Vicdan Algısı ve Merhamet Yorgunluğunun Belirlenmesi”: Bir Şehir Hastanesi Örneği. Gevher Nesibe Journal of Medical and Health Sciences, 7 (16), 60-68.
• 33. Kavak, M. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Kan Bağışına Karşı Bilgi, Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, İstanbul.
• 34. Kılınç, E. (2019). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Kan Bağışına Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Aksaray Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aksaray.
• 35. Er, F. and Kızılkeçi, C. V. (2021). “The Effect of Health Anxiety Levels Experienced By Nurses in the COVID-19 Period on Conscience Perceptions”. A Cross-Sectional Study. Psychology, Health & Medicine Online First: 1-7. https://doi.org/10.1080/13548506.2021.1960394
• 36. Kadıoğlu, F.G, Yalçın, S. Ö. and Kadıoğlu, S. (2016). “Professional Differences Between Dental and Nursing Students Views on Conscience”. Journal of Education and Ethics in Dentistry, 6 (1), 8-13. DOI: 10.4103/jeed.jeed_9_17
• 37. Yalman, F. ve Karagöz, Y. (2021). “Kan Bağışını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11 (3), 402-409. https://doi.org/10.33631/duzcesbed.838830 38. Tatlısu, B., Polat, Ş., ve Uçan, İ. (2023). “Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Utangaçlık Düzeylerinin İncelenmesi (Bayburt Üniversitesi Örneği)” Farklı Boyutlarıyla Spor Araştırmaları 2 (Edt: Güçlü, Çatıkkaş, Çakır). İzmir: Duvar Yayın Evi.
• 39. Tatlısu, B., Polat, Ş., Yurttaş, H., ve Uçan, İ. (2023). “Bayburt Üniversitesi Öğrencilerinin Sosyalleşme Taktiklerinin Spor ve Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi”. Multidisipliner Boyutta Spor Araştırmaları 1, Gazi Kitabevi. Ankara. 91-106