Arapçaya Metaforik Bir Yolculuk: Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Hazırlık Sınıfı Öğrencilerinin Yabancı Dil Algısı

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 2, 745 - 761, 30.12.2023

Nedim Öz Ahmet Gür

https://doi.org/10.14395/hid.1322073

Öz

Bilindiği üzere dil, insanlar arasındaki iletişim, anlaşma ve paylaşma ihtiyacını karşılamada önemli bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda Arapça, kadim bir dil olmasının yanında özellikle Ortadoğu ülkeleriyle siyasi, ticari, ekonomik ve turizm ilişkileri açısından bu iletişim araçlarından biri olarak öne çıkmaktadır. Ülkemizde Arapça Öğretmenliği, Arap Dili ve Edebiyatı, Dini İlimler, İslami İlimler ve İlahiyat Fakülteleri Arapça öğretimi vermektedir. Bu kurumlar, Arapça öğretimine büyük önem vermekte ve dolayısıyla Arapçanın öğrenilmesi, dini kaynakları anlama ve yorumlama yeteneği kazanmanın yanı sıra Müslüman coğrafyada yaygın olarak konuşulan bir dilin kullanılabilme becerisini de sağlamaktadır. Ancak Arapça öğretimiyle ilgili yapılan çalışmalar yeterli düzeyde değildir. Bu yüzden araştırma, ilahiyat hazırlık sınıfı öğrencilerinin Arapçayla ilgili algılarını metaforlar aracılığıyla belirlemeyi amaçlamıştır. Zira metaforlar, bir konu hakkında katılımcıların zihninde var olan manaları algısal benzerlik yoluyla anlamlandırma süreci çerçevesinde kısaltmaya ve o konunun anlaşılmasına ışık tutmaktadır. Bu nedenle, hazırlık sınıfı öğrenci grubu üzerinde Arapçaya yönelik bir araştırma yapılması gerektiği kanaati hâsıl olmuştur. Bu amaçla, ilk olarak hazırlık sınıflarında eğitim gören 180 öğrenciye yarı yapılandırılmış bir anket, çevrimiçi olarak yöneltilmiş ve onlardan bu anketin doldurulması istenmiştir. Veriler, "açık uçlu sorular formu" kullanılarak toplanmıştır. Daha sonra, akademide bu konuda çalışmalara katılmış deneyimli uzmanlara anket sonuçları değerlendirilmek üzere tevdi edilmiş ve zikredilen uzmanların bu anket sonuçları ile ilgili değerlendirmeleri çalışmada esas alınmıştır. Katılımcılardan kişisel bilgileri istenmemiş ve onlara verilerin sadece araştırma kapsamında kullanılacağı ifade edilmiştir. Veri toplama sürecinden önce, katılımcılara mecazla ilgili örnekler verilerek açıklama yapılmıştır. Ardından katılımcılara “Arapça ....... gibidir. Çünkü ........” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltilmiştir. "Gibi" kavramı, kaynak ve konu arasındaki bağlantıyı kurmayı, "çünkü" kavramı ise grup tarafından oluşturulan metaforların mantıksal gerekçelerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırmacılar, Kilis 7 Aralık Üniversitesi'nde öğrenim gören İlahiyat Fakültesi hazırlık sınıfı öğrencileriyle katılımcı gönüllülüğü esasına dayanarak araştırma verilerini 01 Mart - 01 Nisan 2023 tarihleri arasında Google formlar aracılığıyla toplamıştır. Çalışma, etik ilkelere uygunluk beyanlarına göre tamamlanmıştır. Belirtilmelidir ki, 180 anket içerisinden 66 anket uygun şekilde doldurulmadığı veya eksik olduğu için değerlendirmeye alınmamıştır. Bu şekilde araştırmaya katılan 128 kadın ve 52 erkek olmak üzere 180 kişinin verdiği yanıtlar içinden önce 114 geçerli metafor belirlenmiş ve ardından bu 114 metafor, 9 farklı kategoriye ayrılmıştır. Metafor analizi aşamasında, üretilen metaforlar kodlanmış ve sıralanmıştır. Araştırmacılar, katılımcıların metaforları üretme ve açıklama nedenleri hakkında inceleme yapmıştır. Uygun olmayan örnekler elenerek, nihayetinde dokuz tema altında 114 metafor belirlenmiştir. Katılımcıların sayısı, geçerli metafor sayısının yüksek olmasını sağlamıştır. Ayrıca, katılımcıların cinsiyet, yaş, mezun oldukları lise ve hazırlık sınıfında bulunma durumu gibi özelliklerine göre tasnifleri yapılmıştır. Bu şekilde, katılımcıların Arapça kavramına yönelik algılarındaki benzerlikler ve farklılıkların ortaya konulmasıyla sosyolojik ve dil-kültür açısından literatüre önemli bir katkı sağlanacağı düşünülmüştür. Veri analizi, deneyimlerden anlamları çıkararak fenomenolojik bir yaklaşımla gerçekleştirilmiştir. Yapılan içerik analizi, veriyi kavramsallaştırmayı takiben olguları ve olayları tanımlayan ve tanıtabilen temaları ortaya çıkarmak için yapılmıştır. Nihayet bulgular, doğrudan alıntılarla betimsel bir anlatımla sunulmuştur. Bu süreç, araştırmacılar ve uzmanlar arasında %100 görüş birliği sağlanana kadar devam etmiştir. Zira bu durum, nitel çalışmanın güvenilirliğini sağlamak için önemlidir. Ayrıca, bulguların açıklanması ve yorumlanması sırasında alıntıların kullanılmasıyla araştırmanın dış tutarlılığı ve inandırıcılığı artırılmaya çalışılmıştır. Son aşamada, metaforlar ve kavramsal temalar üzerine bulgular sunulmuş, karşılaştırma ve tartışma yapılmıştır. Bu bağlamda katılımcılar, Arapça kavramı ile ilgili ürettikleri dağ ve merdiven gibi metaforlarla dil öğrenimindeki zorluğa temas etmişlerdir. Diğer yandan bazı katılımcılar, hayat ve sevgi gibi metaforlarla dil öğreniminin kolaylığına vurgu yapmışlardır. Araştırmanın sonuçları, kesin ve genellenebilir sonuçlar sunmasa da olay ve olguyu daha iyi anlamamıza yardımcı olan açıklamalar ve yaşantılar ortaya koyabilmektedir. Bu nedenle, araştırmanın uygulama ve alanyazına önemli katkılar sağlaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Arapça, Metafor, Hazırlık Sınıfı, Algı

A Metaphorical Journey to Arabic: Foreign Language Perception of Preparatory Class Students at Kilis 7 Aralık University Faculty of Theology

Öz

As is known, language plays a crucial role in meeting the needs of human beings for communication, understanding, and sharing. In this context, Arabic stands out as one of these communication tools, especially in terms of political, commercial, economic, and tourism relations with Middle Eastern countries, in addition to being an ancient language. In our country, Arabic Language Teaching, Arabic Language and Literature, Religious Sciences, Islamic Sciences and Theology Faculties provide Arabic courses. However, studies related to Arabic instruction are considered insufficient. Therefore, this research aims to determine the perceptions of theology preparatory class students regarding the concept of Arabic through metaphors. Metaphors, in the context of this study, serve to abbreviate the process of understanding meanings in participants' minds through perceptual similarities, shedding light on the comprehension of the subject. Issues such as the difficulties students face in learning Arabic and the negative impacts of encountering Arabic for the first time are crucial aspects in understanding their perceptions and attitudes in their mental worlds. Therefore, it is deemed necessary to conduct research on Arabic among preparatory class students. To achieve this, initially, a semi-structured questionnaire was sent online to 180 students in preparatory classes, with data collected using an "open-ended questions form." Subsequently, experienced experts who participated in studies related to this field were assigned the task of evaluating the questionnaire results. The assessments of these experts formed the basis for the study. Personal information was not requested from the participants, and it was communicated that the data would be used only within the scope of the research. Before the data collection process, participants were provided with explanations through examples related to metaphors. Then, participants were asked an open-ended question in the format of "Arabic is like... Because...". The term "like" aims to establish a connection between the source and the subject, while "because" aims to present the logical justifications for the metaphors formed by the group. Researchers collected research data from theology preparatory class students at Kilis 7 Aralık University based on voluntary participation from March 1 to April 1, 2023, using Google Forms. The study was completed in accordance with ethical principles. It should be noted that out of 180 surveys, 66 surveys were not considered for evaluation due to inadequate completion or omission. Thus, the responses from 180 participants, consisting of 128 females and 52 males, were initially reduced to 114 valid metaphors. These 114 metaphors were then categorized into nine different themes. In the metaphor analysis phase, the generated metaphors were coded and sorted. Researchers conducted an examination of why participants produced metaphors and explanations. After eliminating inappropriate examples, a total of 114 metaphors were finally determined under nine themes. The number of participants ensured a high number of valid metaphors. Additionally, participants were classified based on characteristics such as gender, age, the high school they graduated from, and their presence in the preparatory class. In this way, it was thought that the categorization according to the participants' perceptions of the Arabic concept would contribute significantly to the literature from a sociological and language-culture perspective. Data analysis was carried out through a phenomenological approach, extracting meanings from experiences. Content analysis was performed to reveal themes describing and introducing facts and events after conceptualizing the data. Finally, findings were presented descriptively with direct quotations. This process continued until 100% consensus was achieved among researchers and experts, as this is crucial to ensure the reliability of qualitative research. Moreover, the use of quotations during the explanation and interpretation of findings aimed to enhance the external consistency and credibility of the study. In the last stage, findings on metaphors and conceptual themes were presented, and a comparison and discussion were conducted. In this context, participants touched upon the difficulty of language learning with metaphors like "mountain" and "stairs" related to the Arabic concept. On the other hand, some participants emphasized the ease of language learning with metaphors like "life" and "love." Although the research results may not offer definitive and generalizable conclusions, they can provide explanations and experiences that help us better understand the event and phenomenon. Therefore, it is expected that the research will make significant contributions to both application and literature in the field.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Arabic, Metaphor, Preparatory Class, Perception

Kaynakça

• Aksan, Doğan. Her Yönüyle Dil. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2015.
• Aydın, Bilal. Ses Anlam İlişkisi Açısından Arap Dili ve Kur’an. Ankara: Gece Kitaplığı, 2020.
• Baltacı, Ali. “Nitel Veri Analizinde Miles-Huberman Modeli”. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED) 3/1 (2017), 1-15.
• Ben-Peretz, Miriam vd. “How Teachers in Different Educational Contexts View Their Roles”. Teaching and Teacher Education 19/2 (2003), 277-290. https://doi.org/10.1016/S0742-051X(02)00100-2
• Büyüköztürk, Şener vd. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi, 2013.
• Can, Ertuğ - Can, Canan Işık. “Türkiye’de İkinci Yabancı Dil Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar”. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 4/2 (2014), 43-63.
• Creswell, John W. Nitel Araştırma Yöntemleri. çev. Selçuk Beşir Demir - Mesut Bütün. Ankara: Siyasal Kitabevi, ts.
• Erdoğan, Emre - Semerci, Pınar Uyan. Toplumsal Araştırma Yöntemleri İçin Bir Rehber: Gereklilikler, Sınırlılıklar ve İncelikler. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2021.
• Fraenkel, Jack vd. How to Design and Evaluate Research in Education. Journal of American Optometric Association, 2011.
• Gömleksiz, Mehmet Nuri. “Öğretmen Adaylarının Yabancı Dil Kavramına İlişkin Metaforik Algıları”. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 8/8 (2013), 649-664. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.5217
• Güneş, Asiye. “Bireylerin Ebeveynlik Olgusuna İlişkin Algıları: Bir Metafor Çalışması”. Kadem Kadın Araştırmaları Dergisi 6/2 (2020), 289-330. https://doi.org/10.21798/kadem.2021266732
• Güneş, Aysun - Fırat, Mehmet. “Açık ve Uzaktan Öğrenmede Metafor Analizi Araştırmaları”. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi 2/3 (2016), 115-129.
• Kaya, Fatih. “İmam Hatip Ortaokulu Arapça Dersi Öğretim Programının Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda Stufflebeam’in Bağlam-Girdi-Süreç-Ürün (CIPP) Modeline Göre Değerlendirilmesi”. Marife 22/2 (2022), 605-633. https://doi.org/10.33420/marife.1173699
• Nikitina, Larisa - Furuoka, Fumitaka. “A Language Teacher is Like…”: Examining Malaysian Students’ Perceptions of Language Teachers through Metaphor Analysis”. Electronic Journal of Foreign Language Teaching 5/2 (2008), 192-205.
• Oxford, Rebecca vd. “Clashing Metaphors About Classroom Teachers: Toward A Systematic Typology for the Language Teaching Field”. System 26/1 (1998), 3-50. https://doi.org/10.1016/S0346-251X(97)00071-7
• Öncü, Mustafa - Baltacı, Ali. “Yüksek Din Öğretiminde Arapça Öğretimi Sorunsalı: Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 25/2 (2020), 55-82.
• Öz, Nedim. “Kilis 7 Aralık Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Öğrencilerinin ‘Aile’ Kavramına Yönelik Metaforik Algılarının İncelenmesi”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/1 (2022), 214-234. https://doi.org/10.51702/esoguifd.1027886
• Özcan, Yusuf - Yapıcı, Asım. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Arapça Dersine İlişkin Tutumlarının İncelenmesi (Ç.Ü. İlahiyat Fakültesi Örneği)”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16/2 (2016), 113-142.
• Özdemir, Sevim. “Üniversite Öğrencilerinin Bir Yabancı Dil Olarak Arapçaya İlişkin Metaforik Algıları (Süleyman Demirel Üniversitesi Örneği)”. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 38 (2017), 31-57.
• Özdoğan, M. Akif. Arap Dili ve Belâgatında Lafız ve Anlam. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2018.
• es-Suyûtî, Celâluddîn. el-İktirâh fî Usûli’n-Nahv. thk. Abdulhakîm Atıyye. Dımeşk: Dâru’l-Beyrûtî, 2006.
• Temel, Ahmet Vefa. “Türkiye’de Arapça Öğretiminde Uygulanan Metotlar, Karşılaşılan Sorunlar Ve Çözüm Önerileri Üzerine Bir Değerlendirme”. dergİabant (AİBÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi) 5/3 (2015), 166-174.
• Uçar, Recep. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Arapça Dersine Karşı Tutumları (İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği)”. Marife 15/2 (2015), 371-394.
• Uçar, Recep - Türkmen, Sabri. “İşbirlikli Öğrenme Yönteminin İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Arapça Dersine Yönelik Tutumlarına Ve Başarılarına Olan Etkisi”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 15/3 (2015), 93-116.
• Yahyâ b. Ziyâd el-Ferrâ, Ebû Zekeriyyâ. Me‘âni’l-Kur’ân. Kahire: Dâru’l-İlm, 1955.
• Yaman, Gül Şen. “İmam-Hatip Ortaokulu Öğrencilerinin Yabancı Dil Olarak Arapçaya Yönelik Metaforik Algıları”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 5/47 (2017), 335-350. https://doi.org/10.16992/ASOS.12359
• Yıldırım, Ahmet - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2013.