ÖĞRENCİLERCE SEVİLEN VE SEVİLMEYEN ÖĞRETMENLER BAZINDA POZİTİF ÖĞRETMEN ÖZELLİKLERİNİN, ÖĞRENCİLERİN AKADEMİK BAŞARISININ VE ETKİN KATILIMLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 2 - 27, 01.10.2023

İlkay Karaköse Nesrin Gulum

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğrenciler tarafından sevilen ve sevilmeyen öğretmenler bazında öğretmenlerin pozitif öğretmen özelliklerini, öğrencilerin ders başarısını ve derse katılımlarını karşılaştırarak incelemektir. 2019-2020 eğitim-öğretim yılında İstanbul Kadıköy ilçesinde bulunan bir devlet ortaokulunda öğrenim gören 215 ortaokul öğrencisi ile yapılan araştırmada, öğrencilere sevdikleri ve sevmedikleri öğretmenleri bazında pozitif öğretmen ölçeği ve etkin katılım ölçeği uygulanmış ve sevdikleri ve sevmedikleri öğretmenin dersinden aldıkları notlar sorulmuştur. Bağımsız gruplar T-testi, pozitif öğretmen özelliklerinin, öğrencilerin ders başarısının ve öğrencilerin derse etkin katılımlarının sevilen ve sevilmeyen öğretmen grupları açısından farklılaşıp farklılaşmadığını analiz etmek amacıyla kullanılmıştır. Regresyon analizi ile de akademik başarıyı yordayan değişkenler analiz edilmiştir. Çalışmada öğrencilerce sevilen öğretmenlerin pozitif öğretmen özellikleri (her alt boyutta)ile sevilmeyen öğretmenlerin pozitif öğretmen özellikleri arasında anlamlı ölçüde fark bulunmuştur. Aynı şekilde öğrencilerin sevdikleri ve sevmedikleri öğretmenlerin dersinde gösterdikleri öğrencilerin akademik başarı puan ortalaması (ort=87,13) ile sevilmeyen öğretmenlerin dersine ait öğrencilerin akademik başarı puan ortalaması(ort=71,01) arasında istatistiksel açıdan anlamlı fark bulunmuştur. Sevilen öğretmenlerin dersindeki derse katılımın akademik başarıyı yordamasına ilişkin çoklu regresyon analizi incelendiğinde ise oluşan regresyon katsayısı anlamlı bulunmuştur(R=0.27; R2=0.074; F=4.222; p<.001). Derse katılım alt boyutlarından derse kendini duyuşsal olarak vermenin (β= .20; p>.05), öğrencilerin akademik başarısını pozitif yönde ve istatistiksel açıdan anlamlı bir şekilde açıkladığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

POZİTİF ÖĞRETMEN, AKADEMİK BAŞARI, ETKİN KATILIM, HOŞNUTSUZLUK, KENDİNİ VERME

Kaynakça

• Aultman, L.P., Williams-Johnson, M.R., &Schutz, P.A. (2009). Boundary dilemmas in teacher-student relationships: Struggling with "the line".
• Arıcı, İ. (2007). İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinde Öğrenci Başarısını Etkileyen Faktörler (Ankara Örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Bloom, B. S. (1979). İnsan nitelikleri ve öğrenme. Milli Eğitim Basımevi, Ankara.
• Connell, J. P. (1990). Context, Self, And Action: A Motivational Analysis Of Self-System Processes Across The Life-Span. Chapterİn (D. Cicchetti, Editör), The Self in Transition: Infancy to Childhood Chicago: University of Chicago Press.61-97.
• Connell, P. J.,Spencer, B. M.&Aber, J. L. (1994). “Educational Risk and resilience in African-AmericanYouth: Context, Self, Action, And Out-Comes in School’’. Child Development, 65, 493–506.
• Csikszentmihalyi, M. (2018). Akış: Mutluluk Bilimi. 3. bs. çev. Barış Satılmış. Ankara: Buzdağı Kitabevi.
• Çelik S., Toraman S., Çelik K. (2018). Öğrenci Başarısının Derse Katılım ve Öğretmen Yakınlığıyla İlişkisi Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi Ocak 2018 Cilt:26 Sayı:1.
• Eryılmaz A, (2013). Okulda Motivasyon ve Amotivasyon: “Derse Katılmada Öğretmenden Beklentiler Ölçeği’nin” Geliştirilmesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Yıl 13, Sayı 25, 1- 18.
• Eryılmaz A., Aypay A.(2011).The Relationship Between Adolescents' Motivation To Class Engagement And Their Level Of SubjectiveWell-Being -JournalOf Human Sciences.
• Eryılmaz, A. (2013). Pozitif psikolojinin psikolojik danışmanlık ve rehberlik alanında gelişimsel ve önleyici hizmetler bağlamında kullanılması. The Journal of Happiness&Well-Being, 3(1), 1-22.
• Eryılmaz, A. (2016). Herkes İçin Mutluluğun Başucu Kitabı: TeoridenUygulamayaPozitif Psikoloji. 2. bs. Ankara: Pegem Yayınları.
• Eryılmaz, A. (2014). Perceived PersonalityTraits and Types of Teachers and Their Relationship to the SubjectiveWell-being and Academic Achievements of Adolescents. Educational Sciences: Theory&Practice. c. 14 s. 6: 2049-2062.
• Eryılmaz, A.(2017). Initial Development and Validation of the Positive Teacher Scale. Journal of Positive Psychology&Wellbeing. c. 1. s. 1: 10-21.
• Eryılmaz, A., Bek H. (2018). “Pozitif Öğretmen Ölçeği” Öğretmen Formunun Geliştirilmesi. Kastamonu Education Journal. c. 25 s. 4: 1297-1306.
• Ertuğrul, H. (2002). Öğretmenlikte Yeni Teknikler. 1. bs. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Finn, J. D. (1993). School Engagement&Students at Risk.
• Finn, J. D. &Rock, D. A. (1997). Academic Success Among Students At Risk For School Failure. Journal Of Applied Psychology, 82, 221-234.
• Fredricks, J. A., Blumenfeld, P. C. ve Paris, A. H. (2004). School Engagement: Potential of the concept. State of the Evidence. Rewiev of EducationalResearch. 7(4), 59-109.
• Furrer, C., &Skinner, E. A. (2003). Sense Of Relatedness As A Factor İn Children'sAcademicEngagement And Performance. JournalOf EducationalPsychology, 95, 148-162.
• Gilpin, J. M. (2008). Teachinghappiness: The Role Of Positive Psychology in The Classroom.
• Göçer, D, Deryakulu, Y.(2004). Öğretmen Yakınlığının Öğrencilerin Başarıları, Tutumları ve Güdülenme Düzeyleri Üzerindeki Etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 40 (40), 518-543.
• Gurbetoğlu, A., Tomakin E. (2011), Sevilen ve Sevilmeyen Öğretmen Davranışlarına İlişkin Öğrenci Görüşlerinin İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 12, Sayı 1, 261- 276.
• Güvenç, H. (2015). Etkin Katılım Ölçeği Geliştirme ve Uyarlama Çalışması.Journal of Kirsehir Education Faculty, 16(1), 255-267.
• Hijazi, S. T. &Naqvi, R. (2006). Factors affectıng students’ performance. Bangladesh e-Journal of Sociology. 3(1).
• Howie, S. J., &Pietersen, J. J. (2001). Mathematics literacy of final year students: South Africanrealities. Studies in Educational Evaluation, 27, 7-25.
• Montalvo G.P. , Mansfield E. A., Miller R. B. (2007) Liking or Disliking the Teacher: Student Motivation, Engagement and Achievement, Evaluation & Research in Education, 20:3, 144-158
• Önen, A. S. (2012). Öğretmen Adaylarının Kişilik Özellikleri ve Duygusal Zekâ Düzeylerinin Stresle Başa Çıkmalarına Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. c. 42. s. 42: 310-320
• Passini, S., Molinari, L., Speltini, G. (2015). A Validation Of The Questionnaire on Teacher Interactionin Italian Secondary School Students: The Effectof Positive Relations On Motivation And Academic Achievement. Social Psychology Of Education. 18. 10.1007/s11218-015-9300-3.
• Patrick, H., Ryan, A. ve Kaplan, A. (2007). Early Adolescents’ Perceptions Of The ClassroomSocial Environment, MotivationalBeliefs, And Engagement. Journal of Educational Psychology, 99(1), 83-98.
• Robinson, K. (2017). Yaratıcı Öğrenciler: Çocukların Geleceğini Düşünenler İçin Eğitimde Yaratıcılık Devrimi. (D. Boyraz, Çev.) İstanbul: Sola Yayınları. Senemoğlu, N. (2009). Gelişim Öğrenme ve Öğretim Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Nobel Yayınevi
• Skinner. A. E.; Kinderman, A. T.; Furrer J. C. (2009). “A Motivational Perspective on Engagement and Disaffection: conceptualization and Assesment of Children’s Behavioral and Emotion Participation in Academic Activities in the Classroom’’ Educational and Psychological Measurement, 69, 493-525.
• Skinner, E. A., &Belmont, M. J. (1993). Motivation in the classroom: Reciprocal effects of teacher behavior and student engagement across the school year. Journal of EducationalPsychology, 85, 571-581.
• Skinner. E.A., Kinderman, A. T.,Connell P. J.Wellborn G. J. (2009). “Engagement and Disaffection as OrganizationalConstruct in the Dynamics of Motivational Development’’
• Skinner, E., Furrer, C., Marchand, G., &Kindermann, T. (2008). Engagement and disaffection in the classroom: Part of a LargerMotivational Dynamics?.Journal of Educational Psychology, 100(4), 765.
• Sürücü, A., Ünal, A. (2018). Öğrenci Motivasyonunu Artıran ve Azaltan Öğretmen Davranışlarının İncelenmesi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. c. 8 s. 14: 253-295.
• Tripayhy, L. S. (1986). “AdjusmentProblems of CollegeStudents.” Perspectives in Psychological Researchers, 9, 40-41. ERIC:ED246785.
• Wang, D.B. (2004). Family background factors and mathematics success:A comparison of Chinese and US students. International Journal of EducationalResearch, 41, 40-54.
• Wang, M. T., &Holcombe, R. (2010). Adolescents’ perceptions of schoolenvironment, engagement, and academic achievement in middleschool.AmericanEducationalResearchJournal, 47(3), 633-662.
• Wang, Z, Bergin, C. ve Bergin, D. A. (2014). Measuring engagement in fourth to twelfth grade classrooms: The classroom engagement ınventory. School Psychology Quarterly, 29(4), 517-535.
• Willis, J. (2007).(Psychologytoday.com, Volume 64. Engaging the Whole Child (online only)The Neuroscience of JoyfulEducation Brain researchtells us that when the funstops, learningoftenstopstoo.
• Yavuz, M., Gülmez, D. ve Özkaral, T. (2016). Fen lisesi öğrencilerinin akademik başarıları ile ilgili Deneyimlerinin Değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(4), 1655-1672.