Diarrhea Knowledge and Practices of 0-3 Years Old Mother

Yıl 2017, II. Ulusal Sağlık Bilimleri Kongre Kitabı, 36 - 49, 13.03.2017

Büşra Konuklu Deniz Koçoğlu

Öz

Although diarrhea is the most frequently
observed disease in the world, it ranks the second in deaths of children under
5 years of age. For this reason, the study was conducted to evaluate the
knowledge and practices of the mothers of 0-3-year-old children with diarrhea.

The study was conducted on 138 women who
were the mothers of 0-3-year-old children. The participants were registered to
the Family Health Center 10, and lived in Aksaray City Center, Yunus Emre and
Cumhuriyet Districts. The data were collected with the Questionnaire Technique,
and were analyzed statistically.

         It was observed that the
average age values of the mothers, who participated in the study, were
29,65±5,71 (min.19, max.54); and the average marriage age was 21,28±4,00
(min.15, max.35). Fifty-five point one percent of the mothers were Primary and
Secondary School graduates; and 19,5% were college graduates or had
post-graduate degrees. It was determined that 85,5% of the participants
perceived their income status as being middle-level and being at a good level.
It was determined that the mothers accepted more than 3 times aqueous
stool a day as diarrhea (73,2%). They knew that they should
use boiled water during diarrhea (81,9%); and they should give additional food
to their children (92,8%). It was also determined that the participant mothers
did not know that they should give salt-sugar packages during diarrhea (69,6%).
When the practices of the mother were investigated it was determined that the
participant mothers did not prepare the salt-sugar mixture on their own (71,7%);
and did not use ready salt-sugar packages (79,7%). It was observed that the
participant mothers did not give cow’s milk (76,8%); fatty foods (97,1%); tap
water (97,8%) and pulpy foods and fruits like
apricot (76,1%) to their children during diarrhea.

Anahtar Kelimeler

mother, knowledge level, diarrhea, practices

0-3 Yaş Çocuğu Olan Annelerin İshalde Bilgi ve Uygulamaları

Öz

İshal, dünyada en sık görülen hastalık
olmakla birlikte, 5 yaş altı çocuk ölümlerinde ikinci sırada yer almaktadır. Bu
nedenle çalışma 0-3 yaş grubu çocuğu olan annelerin ishal konusunda bilgi ve
uygulamalarını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır.

         Çalışma Aksaray İl Merkezi
Yunus Emre Mahallesi ve Cumhuriyet Mahallesinde yaşayan 10 Nolu ASM’ ye bağlı
ve 0-3 yaş çocuğu olan 138 kadın üzerinden yürütülmüştür. Veriler anket tekniği
ile toplanmış ve istatistiksel olarak değerlendirilmiştir.

         Çalışma kapsamındaki
annelerin yaş ortalaması 29,65±5,71(min.19, max.54), evlilik yaşı ortalamasının
21,28±4,00(min.15, max.35) olduğu görülmektedir. Annelerin %55,1’i ilkokul ve
ortaokul, %19,5’i yüksekokul ve yüksek lisans mezunu olduğu, algılanan gelir
durumunda ise %85,5’inin orta ve iyi olduğu saptanmıştır. Günde üçten fazla
sulu dışkıyı ishal olarak algıladıkları (%73,2), ishal sürecinde kaynatılmış su
(%81,9), ek besin (%92,8) verilmesi gerektiğini bildikleri görülmektedir.
Annelerin ishal döneminde tuz-şeker paketi verilmesi gerektiğini bilmedikleri
(%69,6) saptanmıştır. Uygulamalar bakıldığında annelerin tuz-şeker karışımını
kendileri hazırlamadıklarını (%71,7) ve hazır tuz-şeker paketi
kullanmadıklarını (%79,7) ifade etmişlerdir. Annelerin inek sütü inek sütü
(%76,8), yağlı besinler (%97,1), çeşme suyu (%97,8) ve kayısı gibi bol posalı
yiyecekler (%76,1) vermedikleri saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Anneler, bilgi düzeyi, ishal, uygulamalar

Kaynakça

• Ball JW, Bindler RC, 2006. Child health nursing partnering with children and families.Dewitt JH. (ed). Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Education, p. 1127-1130.
• Bozkurt A, Özgür S, Özçirpici H, 1998. Gaziantep’te farklı sosyoekonomik bölgelerde yaşayan evli kadınları ishal konusunda bilgi düzeyleri. Çukurova Tıp Fakültesi Dergisi 23: 49-54.
• Bulut A, Gökçay G, Neyzi O, Uzal N, 1994. Anne ve çocuk sağlığında öncelikler, İstanbul: Tayf Ofset; .s.245.
• Çavuşoğlu H, 2008. Çocuk sağlığı hemşireliği. Cilt.2. Ankara: Sistem Ofset Basımevi,.s. 225-33.
• Çetinkaya F, Aykut M, Kocagül A, Öztürk Y, 1994. Kayseri Sağlık Grup Başkanlığı Bölgesinden 0-36 aylık çocuklarda ishal morbiditesi ve annelerin ishal konusunda bilgi tutum ve davranışları. Beslenme ve Diyet Dergisi;23(1), s.7-20.
• Dinç S, 2001. Şanlıurfa Merkezde bulunan 4 numaralı sağlık ocağına kayıtlı 0-1 yaş çocuğu olan annelerin ishal konusunda bilgi, tutum ve davranışları ile çocukların son iki hafta içindeki ishal prevelansı. Türkiye Klinikleri Pediatri Sayı.10, s. 125-32.
• Elmacı N, Özelçi P,2007. Diyarbakır’da çocuk ishalleri; inançlar ve yerel uygulamalar.
• Energin VM, Ünal E, Kaya Ü, Baysal T, Köksal Y, Reisli İ, 2007. Bir üniversite hastanesine başvuran çocuk hastaların ishal konusunda bilgi düzeyleri. Selçuk Tıp Dergisi 23(2): 69-75.
• Etiler N, 2000. İshalli hastalıklar epidemiyolojisi ve kontrolü. Sted9(8) Ağustos. Erişim tarihi:15.11.2015. Erişim adresi: http://www.ttb.org.tr/STED/ .
• Görak G, Erdoğan S, Savaşer S, Çakıroğlu S, 1996. Çocuk sağlığı ve hastalıkları hemşireliği. Seçim H, editör. Eskişehir, Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Etam Matbaacılık; .s.287-295.
• Hacıhasanoğlu R, 1999. Erzurum il merkezinde 0-24 aylık çocuğa sahip ailelerin ishal durumunda yaptıkları uygulamalar. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Yöktez Tez No:91381. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp Erişim tarihi: 11.05.2016
• Karadağ N, Ağaç B, Tekin Ç, Zorlu A, 2007. Balıkesir Merkez 10 Nolu Sağlık Ocağı’na başvuran 0-5 yaş çocuk sahibi annelerin ishal hakkındaki bilgi düzeylerinin incelenmesi. V. Temel Sağlık Hizmetleri Sempozyumu Kitabı. Manisa Yedikardeşler Form & Ofset s.44.
• Kavaklı A, Pek H, Bahçecik N, 1998. Çocuk hastalıkları hemşireliği. 2. Baskı, Yüce Yayım, İstanbul, s. 406-7,430-3.
• Kaya F, Vurur S, Ünüvar R, Kaçar A, Erdem Ö, Öztürk D ve ark, 2005. Çanakkale İl Merkezi’ndeki 0-1 yaş çocuğu olan annelerin akut ishal hakkındaki bilgi düzeylerinin saptanması. III. Temel Sağlık Hizmetleri Sempozyumu Kitabı s. 94, Manisa.
• Kosek M, Bern C, Guerrant RL, 2003. The global burden of diarrhoeal disease as estimated from studies published between 1993 and 2000. Bull World Organ ;81, s.197-204.
• Kutlu T, 2007. İshalli çocuğun beslenmesi. Pediatrik aciller. İ. Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp eğitimi Etkinlikleri Sempozyum Dizisi No:57, s. 261-85.
• Lwanga SK ve Lemeshow S, 1991. Sample size determination in health studies: a practical manuel Geneva; World Health Organization.
• McCollough MC, Sharreff GQ, 2006. Abdominal pain in children. Pediatr Clin North Am, 53:107-37.
• Öğüt Y, Gürkan A, , 2005. İshale ilişkin geleneksel tutum ve uygulamalar. 3.Uluslararası 10. Ulusal Hemşirelik Kongresi, İzmir.
• Özbaş S, Tezal B, Aydın Ş, Bolat H, Köse MR, 2012. Türkiye’de Çocuk Sağlığının Durumu. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü. Çocuk Sağlığı ve ve Hastalıkları Dergisi sayı. 55, s.71-76.
• Özkasap S, Yıldırım A, Yüksel S, 2004. Akut gastroenterit ve tedavisi. Klinik Pediatri Dergisi, Cilt 3, s. 12-8.
• Özmert E, Yurdakök K, 2000. Dünyada ve Türkiye’de ishalli hastalıklar. Pediatri Dergisi. Cilt 2(1), s. 1-5.
• Öztürk R, 2002. Akıllı antibiyotik kullanımı ve erişkinlerde toplumda edinilmiş enfeksiyonlar. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Sempozyum Dizisi No:31. s. 195-224.
• Schiller LR, Sellin JH, 2002. Diarrhea. In:Feldman M, Friedman LS, Sleisenger MH (eds.). Gastrointestinal and Liver Disease, 7. Ed. Philadelphıa, 131-53.
• Set T, 2007. Birinci basamak akut ishalli çocuğa yaklaşım. Aile Hekimliği Dergisi (5-6) s.64-70.
• Sökücü S, Soner G, Süoğlu Ö, Elkabes B, 2002.Sindirim sistemi hastalıkları. Neyzi O, Ertuğrul T, editör. Pediatri 2, Tayf Ofset, s. 775, İstanbul.
• Süren O, Soysal A, 2002. Okul kantinleri ve dengeli beslenme. Konak Belediyesi Sağlık İşleri Müdürlüğü Yayınları Yayın No:2, Olcay Matbaası, İzmir, s.48-56.
• Şanlıer N, Aytekin F, 2004. 0-3 yaş grubunda çocuğu bulunan annelerin beslenme ve ishal konusunda bilgi ve davranışlarının incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 2004; 24(3):81-100.
• TC Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzısıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzısıhha Mektebi Müdürlüğü, 2004. Ulusal hastalık yükü ve maliyet etkinlik çalışması, hastalık yükü final raporu.
• TNSA, 2008. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ankara.
• Tuna R, 2005. Bebeklerde ishal morbiditesi ile beslenme etkileşimleri. 3. Ulusal Ana Çocuk Sağlığı Kongresi. İzmir: Hilmi Usta Matbaacılık s. 271.
• Tümer A,Uysal SD, 2004. Annelerin ishale ilişkin bilgi, tutum ve uygulamaları. IX. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Ankara, s. 134.
• Türk G, 2013. 0-5 yaşında ishalli çocuğu olan annelerin ishal konusundaki bilgi, tutum ve davranış ları. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Yöktez Tez No: 390795. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp Erişim tarihi: 06.05.2016.
• Ulaş S C, Çetinkaya A Ç, Özmen D, Çevik K, 2012. 0-6 yaş çocuklarda ishal olmayı etkileyen etmenler ve annelerin ishal konusundaki bilgi düzeyleri. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu, STED Dergisi, Cilt 21, Sayı 4, s.236-243.
• Yurdakök K, 2000. İshalli çocuğa yaklaşım. Katkı Pediatri Dergisi, Cilt 21, s. 94-104.
• Yurdakök K, 2007. Türkiye Klinikleri J. Pediatr Sci. Sosyal Pediatri Bölümü Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara.
• WHO, 2013. Causes of child mortality, by region, 2000-2011. http://www,who.int//gho/child_health/mortality/mortality_causes_region-text/en/index.html. Erişim Tarihi: 23.11.2016.