MEREC VE MABAC YÖNTEMLERİ İLE BİST 100’DE İŞLEM GÖREN ENERJİ FİRMALARININ FİNANSAL PERFORMANSLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 2, 115 - 128, 31.12.2023

Selahattin Bektaş

https://doi.org/10.24889/ifede.1340829

Öz

Bu çalışmanın amacı Bist100 endeksinde işlem gören enerji firmalarının 2022 yılı için finansal performanslarının değerlendirilmesidir. Bu doğrultuda çalışmada analizin yapılması için 7 adet finansal performans kriteri belirlenmiştir. Karar alternatifleri oalrak ise endekte işlem gören adet enerji sektörü firması analize dahil edilmiştir. Çalışmada analiz için ÇKKV yöntemlerinden yararlanılmıştır. Bu yöntemler MEREC ve MABAC yöntemleridir. MEREC yöntemi ile kriterlerin önem ağırlıkları tespit edilirken, MABAC yöntemiyle de performans skorları hesaplanmış ve sıralaması yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre 2022 yılı için en finansal performansı gösteren üç firma sırasıyla ENJSA, AKSEN, ZOREN olarak tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmada analiz için en önemli üç kriter ise sırasıyla HBKO, TDUV ve TÖZK olarak belirlenmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçların konu itibariyle literatüre katkı yapacağı beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Merec Yöntemi, Mabac Yöntemi, Finansal Performans, Bist100, Enerji.

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Akgün, A. (2022). BİST Enerji Şirketlerinin CRITIC ve CODAS Bütünleşik Yaklaşımı ile Finansal Açıdan Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (48), 338-356. https://doi.org/10.52642/susbed.1111547.
• Babacan, A. ve Tuncay, M. (2022). Türk Enerji Sektöründe Çalışma Sermayesi ve Finansal Performans Arasındaki Etkileşim: SWARA, AHP ve TOPSIS Yöntemleriyle Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 1976-2005. https://doi.org/10.30798/makuiibf.1097378.
• Bağcı, H. ve Yüksel Yiğiter, Ş. (2019). BİST’te Yer Alan Enerji Şirketlerinin Finansal Performansının SD ve WASPAS Yöntemleriyle Ölçülmesi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 877-898. https://doi.org/10.29029/busbed.559885.
• Çiftci, H. N. ve Yıldırım, B. F. (2020). BİST Enerji Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performanslarının İncelenmesi: Gri Sayılara Dayalı Zaman Kesiti Örneği. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 22(3), 384-404. https://doi.org/10.31460/mbdd.723322.
• Çiftci, H. N., Kuzu Yıldırım, S. ve Yıldırım, B. F. (2021). Nakit Akış Oranlarına Dayalı Finansal Performansların Kombine Uzlaşık Çözüm Yöntemi ile Analizi: BİST’te İşlem Gören Enerji Firmaları Üzerine Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (92), 207-224. https://doi.org/10.25095/mufad.947737.
• Finnet2000 (2023). https://www.finnet2000.com/ (Erişim Tarihi: 05/07/2023).
• Karcıoğlu, R., Yalçın, S. ve Gültekin, Ö. F. (2020). Sezgisel Bulanık Mantık ve Entropi Tabanlı Çok Kriterli Karar Verme Yöntemiyle Finansal Performans Analizi: BİST’de İşlem Gören Enerji Şirketleri Üzerine Bir Uygulama. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), 360-372. https://doi.org/10.33206/mjss.535211.
• Kayahan Karakul, A. ve Özaydın, G. (2019). TOPSIS ve VİKOR Yöntemleri ile Finansal Performans Değerlendirmesi: XELKT Üzerinde Bir Uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (60), 68-86. https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/44857/457775.
• Keleş, M. K., Armağan, İ. Ü. ve Özdağoğlu, A. (2021). Elektrik Enerjisi Üreten Şirketlerin Covid-19 Salgın Ortamındaki Finansal Performanslarının ROC ve SMART Bütünleşik Yaklaşımı ile Analizi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 227-235. https://doi.org/10.33905/bseusbed.1005798.
• Kendirli, S., Çıtak, F. ve İşleyen, A. (2021). Finansal Performansın TOPSİS Yöntemi ile Belirlenmesi: BİST Elektrik Gaz ve Buhar Şirketlerinde Uygulanması. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 56(4), 2321-2334. doi:10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.21.10.1644.
• Keshavarz-Ghorabaee, M., Amiri, M., Zavadskas, E. K., Turskis, Z. ve Antucheviciene, J. (2021). Determination of Objective Weights Using a New Method Based on the Removal Effects of Criteria (MEREC). Symmetry, 13, 1-20. https://doi.org/10.3390/sym13040525.
• Kılıçarslan, A. (2023). Yenilenebilir Enerji Sektörü Şirketlerinin Finansal Performans Analizi: Borsa İstanbul’da Bir Uygulama. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 232-253. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iibfdkastamonu/issue/78208/1191441.
• Mercan, Y. ve Çetin, O. (2020). Copras ve Vikor Yöntemleri ile BİST Elektrik Endeksindeki Firmalarının Finansal Performans Analizi. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 5(9), 123-139. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijar/issue/52793/692350.
• Merkezi Kayıt Kuruluşu Kamuyu Aydınlatma Platformu (MKK, KAP), (2023). https://www.kap.org.tr/tr/Endeksler (Erişim Tarihi: 05/07/2023).
• Metin, S., Yaman, S. ve Korkmaz, T. (2017). Finansal Performansın TOPSIS ve MOORA Yöntemleri ile Belirlenmesi: BİST Enerji Firmaları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Uygulama. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 371-394. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ksusbd/issue/31599/319321.
• Orçun, Ç. (2019). Enerji Sektöründe WASPAS Yöntemiyle Performans Analizi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 439-453. https://doi.org/10.11616/basbed.v19i47045.537839.
• Özdemir, O. ve Parmaksız, S. (2022). BİST Enerji İşletmelerinin Finansal Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri ile Karşılaştırılması: TOPSIS ve EDAS Yöntemleri ile Analiz. Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 34-56. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jcsci/issue/69018/1060661.
• Öztel, A., Aydın, B. ve Köse, M. S. (2018). Entropi Tabanlı TOPSIS Yöntemi ile Enerji Sektöründe Kurumsal Sürdürülebilirlik Performansının Ölçümü: AK Enerji Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(24), 1-24. https://dergipark.org.tr/en/pub/gumus/issue/40078/374945.
• Pamučar, D., ve Ćirović, G. (2015). The Selection of Transport and Handling Resources in Logistics Centers Using Multi-Attributive Border Approximation Area Comparison (MABAC). Expert Systems with Applications, 42(6), 3016-3028. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2014.11.057.
• Sakarya, Ş., Yıldırım, H. H. ve Akkuş, T. H. (2015). BİST’te İşlem Gören Enerji Şirketlerinin Finansal Performanslarının Topsis Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi ile Belirlenmesi. 19. Finans Sempozyumu, 21-24 Ekim, Çorum, TÜRKİYE. https://l24.im/KyCI.
• Sonmez, F., Baysal, G., Baysal, İ. A. ve Bademcıoglu, M. (2023). BİST100'de İşlem Gören Enerji Şirketlerinin Topsis Yöntemiyle Finansal Performanslarının Belirlenmesi. Press Academia Procedia, 16(1), 149-155. https://doi.org/10.17261/Pressacademia.2023.1680.
• Terzioğlu, M. K., Kurt, E. S., Yaşar, A. ve Köken, M. (2022). BİST100-Enerji Sektörü Finansal Performansı: SWARA-VIKOR ve SWARA-WASPAS. Alanya Akademik Bakış, 6(2), 2439-2455. https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1079820.
• Topal, A. (2021). Financial performance analysis of electricity generation companies with multi-criteria decision making: Entropy-based Cocoso method. Business & Management Studies: An International Journal, 9(2), 532–546. https://doi.org/10.15295/bmij.v9i2.1794.
• Yalçın, N. ve Karakaş, E. (2019). Kurumsal Sürdürülebilirlik Performans Analizinde CRITIC-EDAS Yaklaşımı. Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 34(4), 147-162. https://doi.org/10.21605/cukurovaummfd.704167.
• Yaşar, A. ve Terzioğlu, M. K. (2022). Financial Performance Analysis of Enterprises in The Energy Sector with The Entropy Based Aras and GRI Method. BİLTÜRK Journal of Economics and Related Studies, 4(3), 145-159. https://doi.org/10.47103/bilturk.1131295.