Türkiye ve Kazakistan coğrafya öğretim programlarının karşılaştırılması

Yıl 2024, Sayı: 51, 1 - 25, 25.01.2024

Caner Aladağ Tahsin Tapur Baştürk Kaya

https://doi.org/10.32003/igge.1394173

Öz

Nitel özellikteki bu çalışmada; Türkiye’de 2018, Kazakistan’da ise 2020 yılından itibaren ortaöğretimde uygulamaya konulan coğrafya dersi öğretim programları (CDÖP) karşılaştırılmıştır. Programlar içerik analizine uygun olarak incelenmiş ve elde edilen bulgular doğrultusunda; öğretim programlarının temel öğeleri açısından karşılaştırılmıştır. Öğretim programlarının kurgusal ve yapısal anlamda benzerlikler gösterdiği tespit edilmiştir. Her iki ülkede de uygulanan öğretim programlarının, yapılandırmacı kurama ve sarmal içerik oluşturma yaklaşımına uygun tasarlandığı dikkat çekmektedir. Farklılıklar bakımından, Türkiye CDÖP’da eğitim durumları ve ölçme-değerlendirmeye ait ayrıntılı yönlendirmeler olduğu halde, Kazakistan CDÖP’da bu konulara ya hiç yer verilmediği ya da çok kısa değinildiği dikkat çekmektedir. Kazakistan CDÖP’da yer verilmeyen bu konulara Eğitim ve Bilim Bakanlığına bağlı Ibıray Altınsarin Ulusal Eğitim Akademisi yayınlarında değinilmektedir. Ayrıca Türkiye CDÖP’da programın öğeleri haricinde; programın vizyonu, hazırlanma gerekçesi, beceri, değerler gibi bilgilendirici konulara değinilmekte ve bir takım tavsiye ve yönlendirmelere yer verilmektedir. Kazakistan CDÖP’da bu konularda aydınlatıcı bilgiler bulunmamaktadır. Program tasarımı ve içerik oluşturma yaklaşımları açısından benzerlikler olmasına karşın, ayrıntılara yer verme noktasında farklılıklar mevcuttur.

Anahtar Kelimeler

Ortaöğretim, Coğrafya Dersi Öğretim Programı, Karşılaştırma, Kazakistan, Türkiye

Etik Beyan

Etik beyan gerektiren bir çalışma değildir.

Proje Numarası

Yok

Comparison of Türkiye and Kazakhstan geography education programs

Öz

In this qualitative study, the geography curricula (GC) implemented in secondary education in Türkiye since 2018 and in Kazakhstan since 2020 were compared. The curricula were examined in accordance with content analysis and compared in terms of the basic elements in line with the findings. It was determined that the curricula showed similarities in fictional and structural terms. It is noteworthy that the curricula implemented in both countries are designed in accordance with the constructivist theory and the spiral content creation approach. In terms of differences, it is noteworthy that while there are detailed instructions on educational situations and assessment -evaluation in the geography curricula in Türkiye, these issues are either not included at all or are only briefly mentioned in the geography curricula in Kazakhstan. These issues, which are not included in the geography curricula in Kazakhstan, are mentioned in the publications of the Ibıray Altınsarin National Education Academy under the Ministry of Education and Science. In addition, in the geography curricula in Türkiye, apart from the elements of the curriculum, informative topics such as the vision of the curriculum, the reason for its preparation, skills and values are mentioned and some recommendations and guidance are included. There is no informative information on these issues in the geography curricula in Kazakhstan. Although there are similarities in terms of program design and content creation approaches, there are differences in terms of details.

Anahtar Kelimeler

Secondary Education, Geography Course Curriculum, Compare, Kazakhistan, Türkiye

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Akgül, S., & Durmuş, M. (2009). 18. Ve 19. Yüzyıllarda İlminski’nin eğitim çalışmaları bağlamında Kazakistan’ın milli eğitim politikası ve Ibıray Altınsarin. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 1(4), 197-205.
• Akınoğlu, O. (2004). Yapılandırmacı öğrenme ve coğrafya öğretimi. Marmara Coğrafya Dergisi, 10, 73-94. Aladağ, C. (2018). Türkiye ve Türkmenistan Coğrafya öğretim programlarının karşılaştırılması. Journal of Turkish Studies, 13(19), 77-99. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.14056
• Aladdinov, R. (2006). Türkiye (1992) ve Azerbaycan (2003) ortaöğretim coğrafya müfredat programlarının karşılaştırılması. (Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Arslan, M. (2009). Eğitimle ilgili temel kavramlar. M. Arslan (Ed.), Eğitim Bilimine Giriş içinde (1. Baskı, ss. 11-26). Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Aslan, B. (2010). Sovyet Rusya hakimiyetinde yaşayan Türklerin ortak “birleştirilmiş Türk alfabesi”nden “Rus kiril” alfabesine geçirilmesi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 16(40), 357-374.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388. https://doi.org/10.31592/aeusbed.598299
• Creswell, J. W. (2018). Beş nitel araştırma yaklaşımı. M. Bütün & S. B. Demir (Ed.), & M. Aydın (Çev.), Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni içinde (3. Baskıdan Çeviri) (4. Baskı, ss. 69-110). Siyasal Kitabevi.
• Demir, S. B., Doğan, S., & Pınar, M. A. (2013). 4+4+4 Yeni Eğitim Sistemi’nin yansımaları: Beşinci sınıflardaki eğitim-öğretim sürecinin branş öğretmenlerinin görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Journal of Turkish Studies, 8(9), 1081-1098. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.5286
• Dүysenbaevna, O., Arashova, N., & Yeshmanova, G. (2023). Түркі елдерінің ынтымақтастығы. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 6(1), 93-104.
• Engin, İ., Akbaş, Y., & Gençtürk, E. (2003). I. coğrafya kongresinden günümüze liselerimizde müfredat programlarındaki değişimler. Millî Eğitim Dergisi, 157. 3 Haziran 2023 tarihinde https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/milli_egitim_dergisi/157/ergin.htm, adresinden edinilmiştir.
• Kaplankıran, İ. (2017). Kazakistan Cumhuriyetinde eğitim sisteminin tarihî seyri ve günümüzdeki yapısı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(1), 31-47. https://doi.org/10.16916/aded.272230
• Kaya, M. F. (2011). Türkiye ve Almanya’daki coğrafya öğretim programlarının karşılaştırılması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(1),57-78.
• Kızılçaoğlu, A. (2006). Coğrafya dersi öğretim programı hakkında düşünceler. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(16), 1-19.
• Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı [MEB TTKB]. (2018). Ortaöğretim coğrafya dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) öğretim programı. Millî Eğitim Bakanlığı. 10 Mayıs 2023 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=336, adresinden edinilmiştir.
• Mi̇rzahmetov, M., & Yılmaz, R. (2013). Kazaklar nasıl Ruslaştırılmaya çalışıldı? Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 193-202.
• Saban, A., Koçbeker Eid, B. N., Saban, A., Alan, S., Doğru, S., Ege, İ., Arslantaş, S., Çınar, D., & Tunç, P. (2010). Eğitimbilim alanında nitel araştırma metodolojisi ile gerçekleştirilen makalelerin analiz edilmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 125-142.
• Sezer, A. (2011). Cumhuriyet dönemi ortaöğretim coğrafya derslerinde Türk dünyası coğrafyasının öğretimi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 29, 341-373.
• Taleev, D. A. (2016). Тюркский мир золотой мост между востоком и западом. Абай атындағы азПУ-ні Хабаршысы, «Тарих жəне саяси-əлеуметтік ғылымдар» сериясы, 2(49), 85-87.
• Tekerci, H., & Kılınç, M. (2023). Öğrenmenin bileşenleri: Okul öncesi öğretmen adaylarının zihin alışkanlıklarının incelenmesi. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 343-358. https://doi.org/10.38151/akef.2023.58
• Temirbekov, A., & Yesnazarova, U. (2013). Globalization, regionalization and objectives of geographical education. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 89, 422-424. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.08.871
• Topal, E., & Sezer, A. (2016). Üniversite öğrencilerinin Türk dünyası coğrafyasına ilişkin farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 33, 96-113. https://doi.org/10.14781/mcd.08328
• Ünlü, M. (2014). Coğrafya öğretimi (1. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Genişletilmiş 10. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, İ. (2017). Türk dünyasında bütünleşme açısından eğitim ilişkileri. Journal of Turkish Studies, 12(13), 643-658. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.11720
• Yıldırım, S. (2023). Coğrafya öğretmenleri ve öğretmen adaylarının web 2.0 araçları kullanım yetkinliklerinin değerlendirilmesi. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 359-373. https://doi.org/10.38151/akef.2023.59
• Zhumasheva, U. (2018). Sovyet sonrası dönemde Kazakistan’da milli eğitim politikası. (Yüksek Lisans Tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлігі Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы. (2022). «2022- 2023 Оқу жылында қазақстан республикасының орта білім беру ұйымдарында оқу-тәрбие процесін ұйымдастырудың ерекшеліктері туралы» әдістемелік нұсқау хат. 10 Temmuz 2023 tarihinde https://www.uba.edu.kz/storage/app/media/IMP/2022-2023-ou-zhylynda-azastan-respublikasyny-orta- bilim-beru-yymdarynda-ou-trbie-protsesin-yymdastyrudy-erekshelikteri-turaly-distemelik-nsau-khat-1- 23122022.pdf, adresinden edinilmiştir.
• Садықова, Б. Б., Есназарова, Ұ. Ә., & Тоқбергенова, А. А. (2022). Потенциал использования видеоигр при дистанционном обучении географии. Педагогика және Психология, 3(52), 73-82. https://doi.org/10.51889/3341.2022.57.97.008