Özel Hastane Tercihini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi: Samsun İli Örneği

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 760 - 780, 25.10.2023

Şadiye Nur Güleç Kadir Canöz

https://doi.org/10.17336/igusbd.1115414

Öz

Bu araştırmanın amacı, sağlık hizmetleri tüketicisi olan hastaların özel hastane tercihinde etkili faktörleri ortaya koymaktır. Araştırmanın verileri, Samsun ili merkezinde yer alan özel hastanelerden en az bir kere sağlık hizmeti alan 504 kişiyle yapılan anketlerden elde edilmiştir. Araştırmada; hekim, hizmet kalitesi, reklam-tanıtım, fiziki etkenler, sosyal sorumluluk ve memnuniyet olmak üzere hastane tercihinde etkili altı faktör belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre özel hastane tercihinde; hekim ve hizmet kalitesini kadınlar erkeklere göre, memnuniyet ve fiziki faktörleri ise evli olanlar bekârlara göre daha etkili bulmaktadır. Araştırmadan elde edilen bir diğer sonuca göre, ihtiyaç duyduklarında özel hastane tercih edenler hekim faktörünü, özel hastaneden altı ayda bir nadiren yararlananlar da reklam-tanıtım faktörünü daha fazla dikkate almaktadırlar. Araştırma sonuçlarından hareketle, hastanelerin sektördeki çok sayıdaki rakibi arasından öne çıkması için kendisinden beklenen iyileştirmeleri yerine getirmesi gerektiği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık hizmeti, hastane, özel sağlık sektörü, özel hastane, hastane tercihi

Determination of Factors Affecting Private Hospital Preference: The Case of Samsun Province, Türkiye

Öz

The aim of this research is to reveal the factors that affect the private hospital preference of patients who are health care consumers. The data of the research were obtained from the questionnaires made with 504 people who received health care at least once from private hospitals located in the city center of Samsun province. In the research, six factors influencing hospital preference were determined: Physician, service quality, advertisement-promotion, physical factors, social responsibility, and satisfaction. Based on the results of the research, for choosing a private hospital; physician and service quality are more important for women according to men, and satisfaction and physical factors are more critical for the married according to singles. Another result obtained from the research, people who go to a private hospital when they need medical treatment to choose the physician factor but on the other hand those who apply to the hospital once per six months into account the advertising-promotion factor more. In accordance with the results of the research, it can be said that hospitals must fulfill the expected improvements in order to stand out among their many competitors in the sector.

Anahtar Kelimeler

Health service, hospital, private health sector, private hospital, hospital preference

Kaynakça

• AKDUR, R. (1998). Çağdaş sağlık ve sağlık hizmetleri kavramları bu kavramlara etki eden dinamikler. Halk Sağlığı, Ankara: Antıp AŞ. Tıp Kitapları ve Bilimsel Yayınlar.
• AKDUR, R. (1999). Türkiye’de sağlık hizmetleri ve Avrupa Topluluğu ülkeleri ile kıyaslanması. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı ABD.
• AKYILMAZ, B. (2022). Yapay zekâ ve tüketici davranışı alanındaki yayınların bibliyometrik analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(1), s.947-963. doi:https://doi.org/10.20491/isarder.2022.1420
• AKYÜREK, Ahmet & ORHANER, Emine (2017). Özel hastanelere talebi etkileyen faktörler. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 4(4), s.237-248. Doi: 10.5455/sad.13-1513939681
• ALADAĞ, Z., AVCI, S., ÇELİK & B., ALKAN, A. (2017). Özel hastane seçim kriterlerinin analitik hiyerarşi prosesi ile değerlendirilmesi ve kocaeli ili uygulaması. 5. Uluslararası Mühendislik ve Bilimde Yenilikçi Teknolojiler Sempozyumu, ISITES2017 Bakü-Azerbaycan.
• AYHAN, B. & CANÖZ, K. (2006). Hastaların hastane tercihinde etkili olan halkla ilişkiler faaliyetleri. II. Ulusal Halkla İlişkiler Sempozyumu, 27-28 Nisan 2006, Kocaeli, s.71-90.
• ALTAY, A. (2007). Sağlık hizmetlerinin sunumunda yeni açılımlar ve türkiye açısından değerlendirilmesi. Sayıştay Dergisi, 64, s.33-58.
• ATAMAN, G. & YARIMOĞLU, E.K. (2018). Hastane türlerine göre hasta memnuniyetini ve hastane seçimini etkileyen unsurlar. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 21(2), s.273-288.
• BELBER, B.G. (2015). Yaş ve medeni duruma göre “özel hastanelerin yaptığı tanıtımın” hastanenin prestijine, tanınırlığına ve tercih edilirliğine etkisi: Nevşehir uygulaması. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(2), s.518-535. doi: 10.24289/ijsser.106474
• BM. (1948). Birleşmiş Milletler, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi. https://www.un.org/en/about-us/universal-declaration-of-human-rights (Erişim Tarihi: 21.02.2022).
• CANTAY, G. (1992). Anadolu Selçuklu ve Osmanlı darüşşifaları. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• CANÖZ, K. (2013). Sağlık kuruluşlarında halkla ilişkiler uygulamaları. Konya: Palet Yayınları.
• ÇINARLI, İ. (2008). Sağlık iletişimi ve medya. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• ÇOLAKOĞLU, E. & SEYREK, İ.H. (2018). Marka tercihi ile demografik özellikler arasındaki ilişki: Gaziantep’teki özel hastaneler üzerinde bir araştırma. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 21(3), s.449-460.
• DEMİR, E. (2018). İnternet reklamlarının 8-11 yaş grubu çocukları üzerindeki tüketici davranışlarına etkisi. İnternational Journal of Social Science, 1(2), s.96-104.
• DEMİRER, Ö. & BÜLBÜL, H. (2014). Kamu ve özel hastanelerde hizmet kalitesi, hasta tatmini ve tercihi arasındaki ilişki: Karşılaştırmalı Bir Analiz. Amme İdaresi Dergisi, 47(2), s.95-119.
• ERYILMAZ, G.A., DEMİRYÜREK, K. & EMİR, M. (2015). Avrupa Birliği ve Türkiye’de organik tarım ve gıda ürünlerine karşı tüketici davranışları. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 30, s.199-206. doi.org/10.7161/anajas.2015.30.2.199-206
• KARAMUSTAFA, K. & AKBAŞ, Y. Z. (2018). Tüketici odaklı yaklaşımla hastanelerin değerlendirilmesi: Samsun ili örneği. Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi, 4 (2), s.207-230.
• KAYAOĞLU, A. ve GÜLMEZ, Y. S. (2020). Sağlık hizmetleri tüketicisi olarak hastaların özel hastane tercihini etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Diyarbakır örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34 (4), s.1267-1286. doi.org/10.16951/atauniiibd.716283
• KILIÇ, O. & ERYILMAZ, G.A. (2020). Tüketicilerin ithal tarım ürünleri konusundaki tutum ve davranışlarının belirlenmesi: Samsun ili örneği. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 7 (3), s.315-320.
• KIVANÇ, M. M. (2015). Evrensel sağlık bildirgeleri ve Türkiye’de sağlık reformları. Sağlık Ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 3 (2), s.162-166.
• KORKUTAN, M. (2021). Gençlerin hastane tercihlerini etkileyen kriterler: bir alan uygulaması. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 8 (68), s.915-927. doi.org/10.26450/jshsr.2399
• KÖKCÜ, A. T. (2014). Türkiye’de Cumhuriyet dönemi sağlık politikaları. Türkiye Klinikleri J Med Ethics, 22 (3), s.98-105.
• OKA. (2018). Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı, Samsun İli Sağlık Eylem Planı (2018-2023). https://www.kalkinmakutuphanesi.gov.tr/assets/upload/dosyalar/43samsun-saglik-eylem-plani-pages-deleted.pdf (Erişim Tarihi: 21.02.2022).
• PAPATYA, G., PAPATYA, N. & HAMŞIOĞLU, A.B. (2012). Sağlık işletmelerinde algılanan hizmet kalitesi ve hasta memnuniyeti: iki özel hastanede karşılaştırmalı bir araştırma. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (1), s.87-108.
• Resmi Gazete (1982). Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, Kanun No: 2709, Kabul Tarihi: 07.11.1982.
• Resmi Gazete (2002). Özel Hastaneler Yönetmeliği, Resmi Gazete Sayısı:24708, Kabul Tarihi: 27.03.2002.
• Resmi Gazete (2003). Teşhis ve Tedavi Amacıyla Özel Sağlık Kurum ve Kuruluşlarına Hasta Sevkine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Tebliğ, Resmi Gazete Sayısı: 25123, Kabul Tarihi: 30.05.2003.
• Samsun İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2022. https://samsun.ktb.gov.tr/TR-59852/saglik-turizmi-ve-kaplicalar.html (Erişim Tarihi: 21.02.2022).
• Samsun İl Sağlık Müdürlüğü, 2018. https://samsunism.saglik.gov.tr (Erişim Tarihi: 21.02.2022).
• ŞANTAŞ, F., KURŞUN, A. & KAR, A. (2016). Hastane tercihine etki eden faktörler: sağlık hizmetleri pazarlaması perspektifinden alan araştırması. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19 (1), s.17-33.
• TAVŞANCIL, E. (2006). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS İle Veri Analizi. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü (2008). Eğitimciler için eğitim rehberi. Sağlık Ve Sağlığın Korunması Modülleri, Sağlık Bakanlığı, Ankara.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2003). Sağlıkta Dönüşüm Programı, Sağlık Bakanlığı, Ankara.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2004). Türkiye Sağlık Bilgi Sistemi Eylem Planı, Ocak 2004, Sağlık Bakanlığı, Ankara.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2008). Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı ve Temel Sağlık Hizmetleri Kasım 2002-2008, Sağlık Bakanlığı, Ankara.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2004). 80. Yılda Tedavi Hizmetleri 1923 – 2003, Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
• TEMEL, T. (2003). Özel hastaneler sektör profili, İstanbul Ticaret Odası, İstanbul.
• TENGİLİMOĞLU, D., AKBOLAT, M. & IŞIK, O. (2015). Sağlık İşletmeleri Yönetimi. Nobel Yayınları, Ankara.
• TUNCER, M. (2012). “The Development of Data Waste (D-Waste) Scale Toward for Computer Users. International Online Journal of Educational Sciences. Cilt 4, Sayı 3, ss.727-737.
• TUTKUN, A. & EROĞLU, F. (2022). Havayolu yolcu taşımacılığında sosyal medya faaliyetlerinin tüketici tutum ve davranışları üzerindeki etkisini incelemeye yönelik bir araştırma. Journal of Aviation, 6 (1), s.33-41. doi:10.30518/jav.980949
• TÜFEKCİ, N. & ASIĞBULMUŞ, H. (2016). Hasta memnuniyeti ve hastane tercihinde etkili olan faktörler: Isparta ili örneği. Journal of Current Researches on Health Sector, 6 (2), s.71-92.
• WHO. (2020). World Health Organization, Basic Documents, https://apps.who.int/gb/bd/pdf_files/BD_49th-en.pdf#page=6 (Erişim Tarihi: 21.02.2022).
• YAĞAR, F. & SOYSAL, A. (2017). Markalaşma sürecinde etkili olan kurumsal özellikler ve tanıtım faktörlerinin hastane tercihleri üzerindeki etkisi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 20 (4), s.457-474.
• YALÇIN, İ. & UKA, S. (2020). Hastaların demografik özelliklerine göre devlet ve özel sağlık hizmeti kalitesi algısı-kosovalı hastalar üzerine bir araştırma. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12 (4), s.15-26.
• YETİM, B. & ÇELİK, Y. (2021). Sağlık sektöründe bireylerin hizmet sunucu tercihlerini etkileyen faktörler. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, İstiklal Marşı 100. Yıl Armağan Sayısı, s.173-185. doi.org/10.18026/cbayarsos.682772
• YILDIRIM, H. H. & KONCA, M. (2018). Türkiye’de özel sağlık kurumları sektörü: mevcut durum, sorunlar ve çözüm önerileri. TÜSPE Yayınları, https://www.tuseb.gov.tr/tuspe/uploads/yayinlar/diger/pdf/02-07-2020__5efdc79d4b380__tuspeanaliz05_turkiyede_ozel_saglik_kurumlari_sektoru.pdf (Erişim Tarihi: 21.02.2022).
• ZERENLER, M. & ÖĞÜT, A. (2007). Sağlık sektöründe algılanan hizmet kalitesi ve hastane tercih nedenleri araştırması: Konya örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, s.501-519.