The Relationship Between Social Media Usage Purposes and Virtual Loneliness: A Study on University Students

Yıl 2024, Sayı: 66, 53 - 68, 26.03.2024

Aynur Karabacak Çelik

https://doi.org/10.47998/ikad.1319612

Öz

As social beings, humans make various efforts to strengthen interpersonal relationships. Individuals can establish social relationships, both face-to-face and in virtual environments. However, excessive and non-functional use of virtual environments may not serve the purpose of developing social relationships, and individuals may feel lonely in virtual environments. The aim of this study is to determine the relationships between individuals’ social media usage purposes and their virtual loneliness. This study, designed according to relational research, was conducted with 611 undergraduate students. In the study’s data collection process, the Social Media Usage Intentions Scale and the Virtual Environment Loneliness Scale were used. The findings showed that there were significant positive relationships between the sub-dimensions of virtual sharing and virtual socialization and leisure time, communication with friends, following events/agenda, having fun and relaxation, listening to music, getting to know people better, sending and receiving messages, personal presentation and sharing information, exchanging ideas, and reaching out to people and organizations. It was found that there was no significant relationship between the sub-dimension of virtual loneliness and any of the social media use purpose variables. The regression analysis results showed that the purposes of having fun and relaxation, getting to know people better, and reaching out to people and organizations were significant predictors of virtual socialization. Another finding showed that communicating with friends, having fun and relaxation, getting to know people better, and reaching out to people and organizations were significant predictors of virtual sharing. The results of this study revealed that the purpose of social media use should be considered in social media loneliness intervention studies.

Anahtar Kelimeler

virtual environment loneliness, social media using purpose, emerging adulthood, regression analysis, social relations

Sosyal Medya Kullanım Amaçları ve Sanal Ortam Yalnızlığı Arasındaki İlişki: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma

Öz

Sosyal bir varlık olan insan, kişiler arası ilişkileri geliştirmek için çaba harcamaktadır. İnsan, sosyal ilişkilerini bazen yüz yüze bazen de sanal ortamlarda kurabilmektedir. Ancak sanal ortamların gereğinden fazla ve işlevsel olmayan amaçlarla kullanılması, sosyal ilişkileri geliştirme amacına hizmet etmeyebilir ve bireyler sanal ortamlarda da yalnızlık hissedebilir. Bu araştırmada, bireylerin sosyal medya kullanım amaçları ile sanal yalnızlıkları arasındaki ilişkilerin belirlenmesi amaçlanmıştır. İlişkisel araştırmaya uygun tasarlanan bu araştırma, 611 lisans öğrencisi ile gerçekleştirildi. Çalışmanın veri toplama sürecinde, Sosyal Medya Kullanım Amaçları Ölçeği ile Sanal Ortam Yalnızlık Ölçeği kullanıldı. Bulgular, sanal paylaşım ve sanal sosyalleşme alt boyutları ile boş zamanları değerlendirme, arkadaşlarla iletişim, olayları/gündemi takip etme, eğlenme ve rahatlama, müzik dinleme, insanları daha iyi tanıma, mesaj gönderme ve alma, kişisel sunum ve bilgi paylaşma, fikir alışverişinde bulunma, kişi ve organizasyonlara ulaşma arasında pozitif yönlü anlamlı ilişkiler olduğunu gösterdi. Sanal yalnızlık alt boyutu ile herhangi bir sosyal medya kullanım amacı değişkenleri arasında anlamlı bir ilişki olmadığı belirlendi. Regresyon analizi sonuçları, eğlenme ve rahatlama, insanları daha iyi tanıma, kişi ve organizasyonlara ulaşma amaçlarının sanal sosyalleşme üzerinde anlamlı yordayıcılar olduğu tespit edildi. Bir diğer bulgu, arkadaşlarla iletişim, eğlenme ve rahatlama, insanları daha iyi tanıma ve kişi ve organizasyonlara ulaşma amaçlarının sanal paylaşımın anlamlı yordayıcıları olduğunu gösterdi. Sanal ortam yalnızlığı ile ilişkili olan sosyal medya kullanım amaçlarının belirlendiği bu araştırma sonucunda elde edilen bulgular, olası müdahale çalışmalarına veri sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

sanal ortamda yalnızlık, sosyal medya kullanım amacı, beliren yetişkinlik, regresyon analizi, sosyal ilişkiler

Kaynakça

• Abay-Alyüz, S. B. (2020). Sosyal desteğin birey yaşamında önemi ve sosyal hizmet. Talim, 4(1), 115-134. https://doi.org/10.37344/talim.2020.4
• Arı-Ünal, S. & Küçük, S. (2022). Adölesanlarda sosyal medya kullanımı, siber zorbalık, yalnızlık ilişkisi ve hemşirelik. Türkiye Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 5(2), 34-44.
• Bal, E., & Bicen, H. (2017). The purpose of students’ social media use and determining their perspectives on education. Procedia Computer Science, 120, 177-181. https://doi.org/10.1016/j.procs.2017.11.226
• Balcı, Ş., Gölcü, A. (2013). Facebook addiction among university students in Turkey: “Selcuk University Example”. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 34, 255-278
• Balcı, Ş., & Gargalık, E. (2020). Narsisistik kişilik özellikleri ile sosyal medya kullanımı arasında bir bağlantı var mı? Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (44), 125-140.
• Bardak, F., & Yalçınkaya-Alkar, Ö. (2016). Üniversite öğrencilerinin sosyal ağları kullanım amaçlarına göre internet bağımlılığı ve yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Bağımlılık Dergisi, 17(2), 55-65.
• Bayköse, N., & Esin, İ. (2019). Sporda beden imajı ve sosyal medya etkisi: sosyal karşılaştırma kuramı çerçevesinde facebook kullanımının beden imajına etkileri üzerine bir derleme. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 67-80.
• Bedir, A. (2016). Sosyal medya kullanımının üniversite öğrencilerinin akademik başarılarına ve tutumlarına etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Büyükmumcu, S. B., & Ceyhan, A. A. (2019). Sosyal medya kullanıcılarının sosyal karşılaştırma eğilimlerinin incelenmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 10(1), 273-302.
• Clayton, R. B., Osborne, R. E., Miller, B. K., & Oberle, C. D. (2013). Loneliness, anxiousness, and substance use as predictors of Facebook use. Computers in Human Behavior, 29(3), 687-693. https://doi.org/10.1016/j.chb.2012.12.002
• Çalışır, G. (2015). Kişilerarasi iletişimde kullanilan bir araç olarak sosyal medya: Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi öğrencilerine yönelik bir araştirma. Humanities Sciences, 10(3), 115–144.
• Çömlekçi, M. & Başol, O. (2019). Gençlerin sosyal medya kullanım amaçları ile sosyal medya bağımlılığı ilişkisinin incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 173-188. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.525652
• Deci, E. L. & Ryan, R. M. (2002). Handbook of self-determination research. Rochester: University of Rochester Press.
• Doğan, U., & Karakaş, Y. (2016). Lise öğrencilerinin sosyal ağ sitleri kullanımının yordayıcısı olarak yalnızlık. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 57-71.
• Engelberg, E., & Sjöberg, L. (2004). Internet use, social skills and adjustment. CyberPsychology & Behavior, 7, 41-48.
• Erdoğmuş, F. (2009). Conceptualizing online environments as third places: an analysis on second life and Facebook [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Boğaziçi Üniversitesi.
• Erikson, E. H. (1984). İnsanda gelişim sekiz evresi [Eight stages of human] (T. B. Üstün & V. Şar, Trans.). Birey ve Toplum Yayınları.
• İnce, M., & Koçak, M. C. (2017). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanım alışkanlıkları: Necmettin Erbakan Üniversitesi örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 736-749.
• Kabaklı-Çimen, L. (2018). Üniversite öğrencilerinin internet bağımlılığı ile sanal ortam yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(68), 1431-1452.
• Kale, H. (2019). Lise öğrencilerinde sosyal medya kullanım amacı ile yalnızlık, zaman yönetimi, iletişim becerisi ve psikolojik iyi olma arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Trabzon Üniversitesi.
• Karal, H., ve Kokoç, M. (2010). Üniversite öğrencilerinin sosyal ağ siteleri kullanım amaçlarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 1(3). 251-263.
• Korkmaz, Ö., Usta, E., & Kurt, İ. (2014). Sanal Ortam Yalnızlık Ölçeği (SOYÖ) Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi [Hacettepe University Journal of Education], 29(2), 144-159.
• Lemieux, R., Lajoie, S., Trainor, N. E. (2013). Affinity-seeking, social loneliness, and social avoidance among Facebook users. Psychological Reports, 112(2), 545-552.
• Marttila, E., Koivula, A., & Räsänen, P. (2021). Does excessive social media use decrease subjective well-being? A longitudinal analysis of the relationship between problematic use, loneliness and life satisfaction. Telematics and Informatics, 59, 101556. https://doi.org/10.1016/j.tele.2020.101556
• Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, 50, 370–396.
• Mertens, D. M. (2015). Research and evaluation in education and psychology. Sage Publications.
• O’Day, E. B., & Heimberg, R. G. (2021). Social media use, social anxiety, and loneliness: A systematic review. Computers in Human Behavior Reports, 3, 100070.
• Otrar, M., & Argın, F. (2014). Öğrencilerin sosyal medyaya ilişkin tutumlarının kullanım alışkanlıkları bağlamında incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(3), 1-13.
• Aras, E., & Peker, A. (2021). Üniversite öğrencilerinin sosyal medyayı kullanım amaçlarını belirleme ölçeğinin geliştirilmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(25), 656-673.
• Pittman, M., & Reich, B. (2016). Social media and loneliness: Why an Instagram picture may be worth more than a thousand Twitter words. Computers in Human Behavior, 62, 155-167. https://doi.org/10.1016/j.chb.2016.03.084
• Ryan, R. M. & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1), 68–78.
• Serdar, E., Harmandar-Demirel, D., & Demirel, M. (2018). Üniversite öğrencilerinin facebook kullanımı ile yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Journal of International Social Research, 11(60). 1402-1409.
• Şafak, B., & Kahraman, S. (2019). Sosyal medya kullanımının yalnızlık ve narsistik kişilik özelliği belirtileri ile ilgili ilişkinin incelenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(2), 54-69.
• Şensoy, N., Kurttaş Çolak, P., & Doğan, N. (2020). Sağlık çalışanlarında psikolojik iyi oluş düzeyi ile sanal ortamda yalnızlık düzeyi arasındaki ilişki. Türk Aile Hekimliği Dergisi, 24(1), 41-50. https://doi.org/10.15511/tahd.20.00141
• Tektaş, N. (2014). Üniversite öğrencilerinin sosyal ağları kullanmalarına yönelik bir araştırma. Tarih Okulu Dergisi XVII, 851-870.
• Uzakgiden, A. M. & Erözkan, A. (2019). Sosyal ağlarda sosyal destek beklentisi: Ölçek geliştirme, güvenirlik ve geçerlik çalışması. Ege Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 2(1), 20-33.
• Whiting, A., & Williams, D. (2013). Why people use social media: a uses and gratifications approach. Qualitative Market Research: An International Journal, 16(4), 362-369. https://doi.org/10.1108/QMR-06-2013-0041
• Yao, M. Z., & Zhong, Z. J. (2014). Loneliness, social contacts and Internet addiction: A cross-lagged panel study. Computers in Human Behavior, 30, 164–170. https://doi.org/10.1016/j.chb.2013.08.007
• Zhang, K., Kim, K., Silverstein, N. M., Song, Q., & Burr, J. A. (2021). Social media communication and loneliness among older adults: The mediating roles of social support and social contact. The Gerontologist, 61(6), 888-896. https://doi.org/10.1093/geront/gnaa197