V FOR VENDETTA FİLMİNDE KAHRAMAN TASARIMI: MASKE VE SHAKESPEARE ETKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 178 - 189, 01.12.2023

K. Emre Özerden Hasan Aydın

https://doi.org/10.47107/inifedergi.1335154

Öz

Sinema ve tiyatro disiplinleri arasındaki biçim ve içerik ortaklığı iki sanatı çoğunlukla etkileşim içinde tutmaktadır. Sinema sanatında teatral unsurlara sıklıkla yer verilmektedir. William Shakespeare üretimleriyle sanat disiplinlerini cümleleri, karakterleri, kurgusu, konu ve temaları ile etkilemiştir. V forVendetta filminin kahraman tasarımında da maske ve Shakespeare etkisi kahramanın kişiliğini ve serüvenini şekillendirmektedir.
Postmodern bir sanat olan sinema, başka üretimlerle ilişkisi üzerinden anlamlanır; eserler arası dil ve düşünce beraberliği Bakhtin'insöyleşimsellik olarak adlandırdığı metinlerarası ilişkiyi var eder. Bakhtin, maskenin muhalif özellikleriyle karnaval ortamında yeniden anlamlandığını söyler. Sınırlı ve otoriter ideolojiye maskeyle başkaldırı karnavelesktir. Filmde önemli bir öğe olarak maske, en kuvvetli göstergedir. Mikhail Bakhtin bağlamında maske ve maskenin gülme hali karnavalesk kavramı doğrultusunda değişimi ve muhalifliği simgeler. Maske bu bağlamda var olan toplumun normları içinde şekillenen bireyi ötekinin varlığı ile tanıştırır. Maske bu doğrultuda kazandığı yeni anlamla devrimsel bir işlev kazanır.
Bu çalışma, V forVendetta filminde teatral iki unsuru referans alarak kahraman tasarımını inceler. Filmde Shakespeare etkisini sistem eleştirisi bağlamında okurken, maskenin varlığını ise Bakthin'in kavramlarıyla değerlendirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tiyatro, Sinema, Shakespeare, Maske, Metinlerarasılık

Kaynakça

• Aktulum, K. (2018). Metinlerarasılık görüngüsünde gerçeklik ya da metnin göndergeselliği. Bilig, (85), 233-256.
• Bahtin, M. (2005). Rabelais ve dünyası. (Çiçek Öztek, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bakhtin, M. (2001). Karnavaldan romana: Edebiyat teorisinden dil felsefesine seçme yazılar. (Cem Soydemir, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Balamir, E. (2017). Commedia Dell’Arte, tiplemeler ve Carlo Goldoni ile İtalya’da tiyatro reformu. RumeliDe Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 81-88.
• Bauman, Z. (2003). Modernlik ve müphemlik. (İsmail Türkmen, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Edwards, J. S. (2-06-2015). Was Lady Jane Grey the “real” William Shakespeare?. https://www.somegreymatter.com/shakespeare.htm (Erişim Tarihi 20.07.2023).
• Madran, C. (2006). Shakespeare as a Satirist and Satire in Hamlet. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1), 121 - 125.
• McTeigue, J. (Yönetmen).(2005). V for Vendetta [Film]. Lilly&Lana Wachowsky; Warner Bross.
• Mohamed, P. M. (2015). Dystopian satire in Cormac McCarthy’s the road: A language that echoes the collapse of a whole culture. Academia. https://www.academia.edu/11429372/Dystopian_Satire_in_Cormac_McCarthy_s_The_Road_A_Language_That_Echoes_the_Collapse_of_a_Whole_Culture
• Özbek, M. (2011). Kral Lear özelinde Shakespeare tragedyasının sinematografik izdüşümü (Akira Kurosawa-Ran örneklemi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Öztürk, E. (2022). V.N. Voynoviç örneklemesinde Sovyet edebiyatında satirik distopya. Ankara Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Rudlin, J. (2001). Commedia Dell’Arte oyuncunun el kitabı. (Ezgi İpekli, Çev.) İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
• Shakespeare, W. (1999). Macbeth. (Orhan Burian, Çev.) Ankara: MEB Çağdaş Matbaacılık Yayıncılık.
• Shakespeare, W. (2007). Hamlet. (Bülent Bozkurt, Çev.) İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Shakespeare, W. (2007). III. Richard. (Bülent Bozkurt, Çev.) İstanbul: Remzi Kitabevi. Shakespeare W. (2007). On ikinci gece. (Özdemir Nutku, Çev.) İstanbul: Remzi Kitabevi
• Tronstad, R. (2002). Could the World Become a Stage? Theatricality and Metaphorical Structures, https://www.jstor.org/stable/3685487, Erişim Tarihi: 20.07.2023.