MEHMET AKİF ERSOY’UN ŞİİRLERİNDE MİLLÎ DEĞERLERİ İÇEREN SÖZ VARLIĞININ EDİMBİLİM AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 307 - 326, 31.12.2023

Osman Türk

https://doi.org/10.54282/inijoss.1359260

Öz

Şairlerin ve yazarların eserlerinde kullandıkları dil, edebi dildir. Dolayısıyla kullanılan edebî dilin bilinçli ve yerinde kullanıldığı göz önünde bulundurulduğunda eser içerisindeki her sözcüğün farklı bir konumu vardır. Söz konusu sözcüklerin hem semantik hem de morfolojik açıdan ayrı bir değeri vardır. Bu değerlerin anlam bakımdan analiz edilmesine ihtiyaç vardır. Eser içerisinde kullanılan herhangi bir sözcük birden fazla anlamı ifade edebilir. Sözcüğün sözlükteki anlamıyla şairin kendi zihin dünyasında oluşturduğu anlam arasında farklılık olabilir. Söz konusu farklılık ise söz ya da söz gruplarının metin içerisindeki bağlamını çözümlemekle ortaya çıkarılabilir. Mehmet Akif Ersoy şiirlerinde vatan ve millet sevgisini derinden hissederek konu edinen şairlerdendir. Şairin gerek şiirlerinde gerekse nesirlerinde dili kullanma hususundaki yetkinliği dikkat çekicidir. Şair, eserlerinde sadece İstanbul Türkçesini değil aynı zamanda Rumeli ve Anadolu’da kullanılan Türkçeyi yansıtmıştır. Şair halkın kullandığı dile oldukça hâkim olmakla birlikte Türkçenin zenginliklerinden faydalanmıştır. Çalışmada Mehmet Akif Ersoy’un millî değerleri ihtiva eden şiirleri taranmıştır. Bu değerler tespit edilmiş ve edimbilim açısından değerlendirilmiştir. İncelenen sözcükler, şiirlerin başlığına göre gruplandırılmıştır ve kullanım sıklığı olarak sonuç bölümünde verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Edimbilim, Bağlam, Şiir, Milli Değerler, Mehmet Akif Ersoy.

Etik Beyan

Gerek yok.

Destekleyen Kurum

Harran Üniversitesi

Teşekkür

Çalışmalarınızdan dolayı sizi ekibinizi kutlarım

AN EVALUATION OF THE WORD CONTAINING NATIONAL VALUES IN MEHMET AKIF ERSOY'S POEMS IN TERMS OF PRAGOLOGY

Öz

The language that poets and writes use in their works is the literary language. Therefore considering that the literary language used is used consciously and appropriately each word in the work has a different position. The words in question have a distinct value both in terms of semantics and morphology. These values need to be analyzedin terms of meaning. Any word used in the work can express more than one meaning that the poet creates in his own mental world. The difference in question can be revealed by analyzing the context of words or groups of words in the text. Mehmet Akif Ersoy is one of the poets who deeply feel the love of homeland and nation in his poems. The poets competence in using language both in his poems and in his prose is remarkable. The poet reflected not only İstanbul Turkish but also the Turkish used in Rumelia and Anatolia in his works. Although the poet has a good command of the language used by the people he has benefited from the richness of Turkish. In this study Mehmet Akif Ersoy’s poems containing national values were scanned. These values were determined and evaluated in terms of pragmatics. The analyzed words are grouped according to the titles of the poems and the frequency of use is given in the conclusion section.

Anahtar Kelimeler

Pragmatics, Context, Poetry, National Values, Mehmet Akif Ersoy.

Kaynakça

• Aksan, D. (2006). Anlambilim. Engin Yayınları.
• Altınbaş, N. (2016). Milli mücadelede Mehmet Akif Ersoy ve İstiklal Marşı. Türkiye Büyük Millet Meclisi.
• Aydın, M. (2007). Dilbilim El Kitabı. 3F Yayınları.
• Bakiler, Y. B. (2006). “Mehmet Âkif Ersoyda çağdaş Türkiye ideali, bilim ve aklın aydınlığında eğitim. Mehmet Akif Ersoy Özel Sayısı, MEB Yay., 7(73), 50-57.
• Banarlı, N. S. (2004). Resimli türk edebiyatı tarihi ıı. cilt. MEB Devlet Kitapları.
• Banarlı, N. S. (2004). Resimli türk edebiyatı tarihi. ı.cilt. MEB Devlet Kitapları.
• Bayrav, S. (1998). Dilbilim yapısal dilbilimi. Multilingual Yayınları.
• Biçer, S. (2013). Değerler eğitimi açısından Mehmet Akif Ersoya ait“Safahat”adlı eserin incelenmesi. [Basılmamış Yüksek Lisans Tezi]. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Erkman-Akerson, F. (2005). Göstergebilime giriş. Multilingual Yayınları.
• Guiraud, P. (1999). Anlambilim. Çev. Berke Vardar. Multilingual Yayınları.
• Gülüser, A. (2010). Mehmet Âkif Ersoyda tanrı problemi. [Basılmamış Yüksek Lisans]. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Okay, O. (2010). Millî marş ve edebî metin olarak istiklâl marşı. istiklâl marşı istikbâl marşı- 41 dize 41 yorum.( haz.): Hasan Akay-M. Fatih Andı. Hat Yayınları.
• Karabulut, M. (2021). Mehmet Akif Ersoy ve hikmetli şiir. HİKMET-Akademik Edebiyat Dergisi[Journal of Academic Literature]Yûnus Emre’den Mehmed Âkif’e Şiir Özel Sayısı Yıl 7.
• Küçük, M. (2014). Mehmet Akif Ersoy ve türkçe. Türkoloji Dergisi, 21 (2), 93-112.
• Önal, M. (2008). Edebî dil ve üslup. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 36.
• Parlatır, İ. (1986). Ölümünün 50. yılında Mehmet Âkif Ersoyu anma kitabı. Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları
• Türk, O. (2016). Mehmet Akif Ersoy’un Safahat adlı eserinde sosyal eğitim unsurları. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(26).
• Türk, O. & Koç, F. (2021). Yunus Emre’nin Risâletün-Nushiyye adlı eserinde geçen fiiller ile inanç ve tasavvuf içerikli fiillerin semantik açıdan incelenmesi. MECMUA - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), 78-90.
• Vardar, B. (2002). Açıklamalı dilbilim terimler sözlüğü. Multilingual Yayınları.
• Yetiş, K. (1992). Mehmet Âkifin sanat-edebiyat ve fikir dünyasından çizgiler. Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Zavotçu, G. (2017). İstiklâl Marşı’nın temel kavramları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. 6(4), 2414-2435.
• Zülfikar, H. (1986/I). Mehmet Âkif’in şiirinde söz varlığı, ölümünün 50. yılında Mehmet Âkif Ersoyu anma kitabı. Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları.