HASTA-HEKİM İLETİŞİMİ İLE HEKİM SAHİPLİĞİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: EĞİTİM DÜZEYİNİN MODERATÖR ROLÜ

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 1, 226 - 238, 19.02.2024

Gülizar Gülcan Şeremet

https://doi.org/10.33715/inonusaglik.1391394

Öz

Bu çalışma, hasta hekim iletişimi ve hekim sahiplenme ilişkisinde eğitim düzeyinin moderatör rolünü belirlemek amacı ile yapılmıştır. Çalışmanın evreni bir kamu hastanesinde yer alan poliklinik birimine en az bir yıldır giden, aynı hekimden en az beş defa sağlık hizmet alan hastalardan oluşturmaktadır. Çalışmada basit rastgele yöntem ile 384 kişiye ulaşılmıştır. Çalışma 21.02.2023-01.06.2023 tarihleri arasında yürütülmüştür. Çalışmada bağımsız değişken hasta hekim iletişimi iken bağımlı değişken hekim sahiplenme olup bu ilişkide moderatör rol ise eğitim düzeyi değişkenidir. Araştırmada 5’li likert tipli anket tekniği kullanılmıştır. Araştırmada korelasyon, regresyon ve moderatör etkiyi belirleyebilmek adına Andrew Hayes tarafından geliştirilmiş moderatör analiz yapılmıştır. Çalışmada bağımsız ve bağımlı değişkenler arasında (r=.413 p<.01) pozitif yönlü ilişki tespit edilmiştir. Hekim hasta iletişiminin hekim sahiplenme üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır (β=0.168; p=0.001). Moderatör analiz sonucunda eğitim düzeyinin hekim iletişiminin hekim sahiplenme üzerindeki etkisinde moderatör etkisi olduğu tespit edilmiş, eğitim düzeyinin artması ile moderatör etkinin de arttığı görülmüştür. Araştırmada yer alan hipotezlerin hepsi kabul edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hasta hekim iletişimi, Hekim sahiplenme, Sağlık yönetimi

The Relationship Between Patient-Physician Communication and Physician Ownership the Moderating Role of Education Level

Öz

This study aimed to examine the potential impact of education level on the relationship between patient-physician communication and physician ownership. The study population consisted of patients who had received healthcare services from the same physician at least five times and had attended the outpatient clinic of a public hospital for at least one year. A total of 384 participants were selected using a simple random sampling method. The study was conducted from 21.02.2023 to 01.06.2023. The study explores the correlation between patient-physician communication and physician ownership, with education level serving as a potential moderator. A 5-point Likert survey technique was utilized, and moderator analysis, developed by Andrew Hayes, was employed to determine correlation, regression, and moderator effect. The study suggests a positive correlation between the independent and dependent variables (r=.413 p<.01). The results indicate that physician-patient communication has a significant impact on physician ownership (β=0.168; p=0.001). The moderator analysis suggests that the level of education may have a moderating effect on the relationship between physician communication and physician ownership. It was observed that the moderator effect increased as the level of education increased. It is worth noting that all research hypotheses were accepted.

Anahtar Kelimeler

Health management, Patient-physician communication, Physician ownership

Kaynakça

• Alkan, A. ve Özyıldız, K.H. (2022). Hastaların hekim bağlılığı üzerine nitel bir araştırma. Electronic Turkish Studies, 17(1).
• Arık, H. İ. (2020). Duygusal emek davranışının örgütsel bağlılığa etkisi: istanbul’daki beş yıldızlı otellere yönelik bir araştırma (Yüksek Lisans). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Çanakkale.
• Ariesta, I., Sumaryono, W., & Deriawan, D. (2023). The effect of service quality and price on customer satisfaction and customer loyalty at Apotek XYZ Bekasi Area. Daengku. Journal of Humanities and Social Sciences Innovation, 3(5), 837-848.
• Arslan Aras, İ. (2023). Gelir gruplarına göre COVID-19 pandemisinde sağlık sistem performansı etkinliğinin ölçülmesi. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(26), 731-746.
• Astarini, Y. & Fachrodji, A. (2023). The effect of promotion, quality of service and price on patient loyalty with patient satisfaction as mediation. International Journal of Social and Management Studies, 4(2), 37-45.
• Berry, L. L., Prish, J. T., Janakiraman, R., Ogburn-Russell, L., Couchman, G. R., Rayburn, W. L. & Grisel, J. (2008). Patients’ commitment to their primary physician and why it matters. The Annals of Family Medicine, 6(1), 6-13.
• Cirhinlioğlu, Z. (2001). Sağlık Sosyolojisi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Dinççağ, A. (1999). Hasta ile iletişim: Görsel-Sözel Sorgulama tekniği preoperatuvar hazırlık: Nobel Tıp Kitabevleri.
• Epstein, R. M, Franks, P., Shields, C. G., Meldrum, S. C., Miller, K. N., Campbell, T. L., & Fiscella, K. (2005). Patient-centered communication and diagnostic testing. The Annals of Family Medicine, 3(5), 415-421.
• Erdoğan, S., Nahcivan, N. ve Esin, M. N.. (2015). Hemşirelikte araştırma: süreç, ugulama ve kritik: Nobel Tıp Kitabevi.
• Gezergün, A., Şahin, B., Tengilimoğlu, D., Bayer, E. ve Demir, C. (2006). İletişim ve hekimlerin bakış açısıyla hekim-hasta iletişimi ve ilişkisi; bir eğitim hastahanesi örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (3), 6-21.
• Hardoff, D., & Schonmann, S. (2001). Training physicians in communication skills with adolescents using teenage actors as simulated patients. Medical Education, 35(3), 206-210.
• Hayes, A. F. (2013). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based approach. Guilford Press.
• Huang, C. H., Wu, H. H., Lee, Y. C., & Li, L. (2019). What role does patient gratitude play in the relationship between relationship quality and patient loyalty?. Inquiry: The Journal of Health Care Organization, Provision, and Financing, 56, 0046958019868324.
• Kalender, A. ve Uludağ, A. (2004). Sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde doktor-hasta ilişkisinin rolü. Amme İdaresi Dergisi, 37(4), 117-132.
• Kızılkaya, S. (2023). Sağlık İletişimi Sorunları ile Sağlık Sistemlerine Güvensizlik İlişkisinde Hekime Bağlılığın Aracı Rolü. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 293-302. https://doi.org/10.29029/busbed.1298753
• Liu, S., Li, G., Liu, N., & Hongwei, W. (2021). The impact of patient satisfaction on patient loyalty with the mediating effect of patient trust. Inquiry: The Journal of Health Care Organization, Provision, and Financing, 58, 00469580211007221.
• Maly, R. C., Frank, J.C., Marshall, G.N., Dimatteo M.R., & Reuben, D.B. (1998). Perceived efficacy in patient-physician interactions (peppı): validation of an instrument in older persons. American Geriatrics Society. 46.7, 889-894.
• Miglietta, E., Belessiotis-Richards, C., Ruggeri, M., & Priebe, S. (2018). Scales for assessing patient satisfaction with mental health care: a systematic review. Journal Of Psychiatric Research, 100, 33-46.
• Özyıldız, K. H., ve Alkan, A. (2022). Hekim sahiplenme: bir ölçek geliştirme çalışması. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 25(1), 209-232.
• Pierce, J. L., Kostova, T., & Dirks, K. T. (2001). Toward a theory of psychological ownership in organizations. Academy Of Management Review, 26(2), 298-310.
• Safran, D. G., Montgomery, J. E., Chang, H., Murphy, J., & Rogers, W. H. (2001). Switching doctors: predictors of voluntary disenrollment from a primary physician's practice. Journal of Family Practice, 50(2), 130-130.
• Sitio, T., & Ali, H. (2019). Patient satisfaction model and patient loyalty: analysis of service quality and facility (Case study at Rawamangun Special Surgery Hospital). Scholars Bulletin, 5(10), 551-559.
• Söylemez, H., Koplay, M., Sak, M. E., & Cingu, A. K. (2009). Üroloji poliklinik hastalarında üriner sistem ultrasonografisinin hasta memnuniyeti üzerine etkisi. Dicle Tıp Dergisi, 36(2).
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (6th ed.). Boston, MA: Pearson.
• Ünal, Ö. (2016). Hasta hekim iletişimin hastanın hekim bağlılığına ve hastane bağlılığına etkisi. (Yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sakarya.
• Ünal, Ö. (2021). Algılanan hekim kalitesinin hekim ve hastane bağlılığına etkisinde hastaneden memnuniyetin aracı rolü. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 23(41), 431-442. Williams M.V., Davis T., Parker R.M., Weiss B.D. (2002). The role of health literacy in patient-physician communication. Society of Teachers of Family Medicine. 34(5):383-9.
• Yağbasan, M. ve Çakar, F. (2006). Doktor-hasta ilişkisinde dile ve davranışa dayalı iletişimsel sorunları belirlemeye yönelik bir alan araştırması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (15), 609-629. Zhou, W. J., Wan, Q. Q., Liu, C. Y., Feng, X. L., & Shang, S. M. (2017). Determinants of patient loyalty to healthcare providers: An integrative review. International Journal for Quality in Health Care, 29(4), 442-449.