Öz
Bu çalışmanın temel amacı
Osmanlı Devleti’nde Dersim’deki yönetim geleneğini XVI. ve XVII. Yüzyıllardan
başlayarak Tanzimat Dönemi ve Meşrutiyet dönemi eksenli tespit ettikten sonra
Mütareke ve Milli Mücadele dönemlerinde bölgenin siyasi ve idari yapısını incelemek,
bu çerçevede Cumhuriyet Türkiye’sine devredilen politik ve idari mirası ortaya
koymak ve bölgede meydana gelen isyan hareketleri ile hükümetlerin bu eylemlere
karşı aldığı önlemleri değerlendirmektir. Bu gerçekleştirilirken başta arşiv
belgeleri olmak üzere, TBMM Zabıt Cerideleri’nden, resmi yayınlar ve raporlardan,
döneme ait birincil kaynaklardan, önemli hatıralardan ve çeşitli telif ve
tetkik eserlerden faydalanılmıştır. Araştırmada Osmanlı Devleti’nde bölgeye
yönelik düzenlenen on bir askeri harekat ile bunların sebepleri ve sonuçları
tahlil edilmiştir. Daha sonra ise Milli Mücadele döneminde baş gösteren
Kürtçülük faaliyetleri bağlamında Dersim bölgesinde bu siyasi ideoloji
etrafındaki hareketler ve Dersim aşiret reisleri ile Milli Hükümet’in
ilişkileri değerlendirilmiş ve 1921 Koçgiri Ayaklanması’nın sebep-sonuç analizi
yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akgül, Suat, “Cumhuriyet Dönemine Kadar Dersim Sorunu”, OTAM, S. 4, C. 1-22, Ocak 1993, ss. 1-22.
- Akgül, Suat, Yakın Tarihimizde Dersim İsyanları ve Gerçekler, (İstanbul: 1992, Boğaziçi Yayınları).
- Aydın, Ayhan, “Mondros Mütarekesi’nden Cumhuriyet’e Kadar Kürtçülük Faaliyetleri”, Türk Dünyası Araştırmaları, S. 138, Haziran 2002, ss. 139-174.
- Bayur, Yusuf Hikmet , Türkiye Devleti’nin Dış Siyasası, 2. Baskı, (Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1995 ).
Öz
This study first of all aims at investigating the
administrative structure of Dersim in the Ottoman Empire since the 16th and
17th centuries within the frame of Tanzimat and Constitutionalism, and
analyzing the political and the administrative structure of respective region
during the Turkish War of Independence and Truce Period, and clarifying the
political and administrative legacy that was inherited by Turkish Republic and
evaluating the insurgencies against the state and the reaction of state against
the rebels. The paper uses archive sources primarily followed by other
materials such as Grand National Assembly’s Minutes Registers, official
publications, and reports, primary sources dated to given period, leading
memories and significant pamphlets and surveys. The eleven campaigns that
targeted the region by the Ottoman Empire and its reasons and outcomes are also
scrutinized. Moreover, the developments in regard to Kurdish nationalism around
Dersim which emerged during the Turkish War of Independence and relations of
tribal leaders with the National Government are evaluated and an in-depth
analysis of Kocgiri rebellion in 1921 is demonstrated.
Anahtar Kelimeler
Dersim Tribal leaders Turkish War of Independence Kurdish Nationalism Koçgiri Rebellion
Kaynakça
- Akgül, Suat, “Cumhuriyet Dönemine Kadar Dersim Sorunu”, OTAM, S. 4, C. 1-22, Ocak 1993, ss. 1-22.
- Akgül, Suat, Yakın Tarihimizde Dersim İsyanları ve Gerçekler, (İstanbul: 1992, Boğaziçi Yayınları).
- Aydın, Ayhan, “Mondros Mütarekesi’nden Cumhuriyet’e Kadar Kürtçülük Faaliyetleri”, Türk Dünyası Araştırmaları, S. 138, Haziran 2002, ss. 139-174.
- Bayur, Yusuf Hikmet , Türkiye Devleti’nin Dış Siyasası, 2. Baskı, (Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1995 ).
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Aralık 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 5 Sayı: 8 |
