Öz
In this study, the conservation stages of the Jeli thuluth Zerendüd plaque, made by calligrapher Hayrettin, dated 1310 AH (Muslim calender) and 1892 AD (Gregorian calender), were carried out. The line plate was first examined by visual inspection with visible (VIS) light, raking light (RAK), ultraviolet light (UV) and infrared light (IR). These examinations were occasionally supported by light microscopy. Deteriorations and damages were determined with the obtained data and appropriate legends were created and processed on the line plate’s picture with the help of the Adobe Photoshop program. In addition, samples were taken and analyzed with SEM-EDX in order to understand whether gold and silver leaf were used in the text part and its frame. In light of the information obtained in the documentation, the conservation-restoration process has been started. The surface of the artwork, which was determined to have been repaired before, was first cleaned from the very thick and haphazardly applied old varnish. Thus, the inward concave-shaped deformation of the picture caused by surface tension has been eliminated. Then, respectively; firstly, the blistered parts of the paper support were consolidated. After the filling, retouching and varnishing processes, the frame was restored and the conservation work was completed.
Anahtar Kelimeler
Calligraphy conservation jeli thuluth restoration zerendud plaque
Kaynakça
- Acar, Gülsüm Tuba. “Türk Hat Sanatında Zerendud Levhalar”. MA Thesis, Fatih Sultan Mehmet Vakıf University, 2014. google scholar
- Alparslan, Ali. Osmanlı Hat Sanatı Tarihi. İstanbul: Yapı Kredi Press, 2016. google scholar
- Derman, Mustafa Uğur. “Murakka.” TDV İslam Ansiklopedisi. 31. Ankara: Türkiye Diyanet Foundation Press, 2020, 204-205. google scholar
- Engin, Betül. “Yağlıboya Tablolarda Kopya ve Sahtecilik Bilimsel Analizlerle Özgünlük Tespitinin Araştırılması ve Uygulama Örneği.” MA Thesis, Istanbul University, 2022. google scholar
- Dallık, Mustafa Kemal. “Yağlı Boya Tabloların Koruma-Onarımında Vernik Uygulaması: Regalrez 1094, Keton (MS2A) ve Dammar Reçine Verniklerinin Karşılaştırılması.” MA thesis, Istanbul University, 2022. google scholar
- De Winter, Stefanie. “Conservation Problems with Paintings Containing Fluorescent Layers of Paint.” CeROArt (Online) EGG 1 (2010), https://doi.org/10.4000/ceroart.1659 google scholar
- Henson, M. Lynn and Tammy A. Jergovich. “Scanning Electron Microscopy and Eneryg Dispersive X-Ray Spectrometry (SEM/EDX) for The Forensic Examination of Paints and Coating.” Forensic Examination of Glass and Paint: Analysis and Interpretation. Edited by Brian Caddy. London: CRC Press, 2001, 243-272. google scholar
- Michael O’Malley. “Review of Samples from the 1994 CCI Workshop “Varnishes: Authenticity and Permanence” after 15 Years of Natural Ageing.” Journal of the Canadian Association for Conservation 35 (2010): 3-8. google scholar Okumuş, Asiyet. Türk Süsleme Sanatlarında Barok ve Rokoko. İstanbul: İlke Kitap, 2016. google scholar
- Özkeçeci, İlhan. Hat Sanatını Tanımak. İstanbul: Yazı Gen Press, 2017. google scholar
- Scheper, Karin. “Een onderzoek naar Evacon-R, Gedrag en Toepassingen Van een Witte lijm.” CR: Interdisciplinair Vakblad voor Conservering en Restauratie 6 (1) (2005), 32-34. https://doi. org/10.4000/ceroart.1659. google scholar
- Wendy, Samet. Painting Conservation Catalogue, vol. 1: Varnishes and Surface Coatings. Washington D.C: American Instiute for Conservation of Historic and Artistic Works, 1998. google scholar
- “Tyvek.” accessed December 25, 2023. https://www.dupont.com.tr/tyvek/what-is-tyvek.html google scholar
- “Saliva.” accessed December 25, 2023. https://www.insituconservation.com/en/products/reagents/ synthetic_saliva google scholar
Öz
Bu çalışma H 1310/ M 1892 tarihli Hattat Hayrettin Bey’e ait Celi sülüs Zerendüd levhanın koruma-onarım aşamalarını kapsamaktadır. Hat levhanın ilk olarak görünür (VIS) ışık, eğimli ışık (RAK), ultraviyole ışık (UV) ve kızılötesi ışık (IR) ile görsel incelemeleri yapılmış, bu incelemeler yer yer ışık mikroskobu ile desteklenmiştir. Elde edilen verilerle bozulma ve hasarlar tespit edilerek uygun lejantlar oluşturulmuş ve Adobe Photoshop programı yardımıyla levhanın fotoğrafı üzerine işlenmiştir. Ayrıca hattın yazı kısmında ve çerçevesinde altın ve gümüş varak kullanılıp kullanılmadığını anlamak amacıyla örnekler alınmış ve SEM-EDX ile analizleri yapılmıştır. Belgelemede elde edilen bilgiler ışığında koruma-onarım süreci başlatılmıştır. Daha önce onarım geçirdiği tespit edilen hat levhada ilk olarak çok kalın ve gelişi güzel sürülen eskimiş vernik yüzeyden alınmıştır. Böylece levhanın yüzey geriliminden kaynaklı içe doğru konkav biçimli deformasyonu giderilmiştir. Ardından sırasıyla kâğıt desteği ile birlikte kalkan boya tabakalarında sağlamlaştırma, dolgu, rötuş, vernikleme işlemleri ve çerçevenin onarımı yapılarak, koruma ve onarım çalışmaları tamamlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Acar, Gülsüm Tuba. “Türk Hat Sanatında Zerendud Levhalar”. MA Thesis, Fatih Sultan Mehmet Vakıf University, 2014. google scholar
- Alparslan, Ali. Osmanlı Hat Sanatı Tarihi. İstanbul: Yapı Kredi Press, 2016. google scholar
- Derman, Mustafa Uğur. “Murakka.” TDV İslam Ansiklopedisi. 31. Ankara: Türkiye Diyanet Foundation Press, 2020, 204-205. google scholar
- Engin, Betül. “Yağlıboya Tablolarda Kopya ve Sahtecilik Bilimsel Analizlerle Özgünlük Tespitinin Araştırılması ve Uygulama Örneği.” MA Thesis, Istanbul University, 2022. google scholar
- Dallık, Mustafa Kemal. “Yağlı Boya Tabloların Koruma-Onarımında Vernik Uygulaması: Regalrez 1094, Keton (MS2A) ve Dammar Reçine Verniklerinin Karşılaştırılması.” MA thesis, Istanbul University, 2022. google scholar
- De Winter, Stefanie. “Conservation Problems with Paintings Containing Fluorescent Layers of Paint.” CeROArt (Online) EGG 1 (2010), https://doi.org/10.4000/ceroart.1659 google scholar
- Henson, M. Lynn and Tammy A. Jergovich. “Scanning Electron Microscopy and Eneryg Dispersive X-Ray Spectrometry (SEM/EDX) for The Forensic Examination of Paints and Coating.” Forensic Examination of Glass and Paint: Analysis and Interpretation. Edited by Brian Caddy. London: CRC Press, 2001, 243-272. google scholar
- Michael O’Malley. “Review of Samples from the 1994 CCI Workshop “Varnishes: Authenticity and Permanence” after 15 Years of Natural Ageing.” Journal of the Canadian Association for Conservation 35 (2010): 3-8. google scholar Okumuş, Asiyet. Türk Süsleme Sanatlarında Barok ve Rokoko. İstanbul: İlke Kitap, 2016. google scholar
- Özkeçeci, İlhan. Hat Sanatını Tanımak. İstanbul: Yazı Gen Press, 2017. google scholar
- Scheper, Karin. “Een onderzoek naar Evacon-R, Gedrag en Toepassingen Van een Witte lijm.” CR: Interdisciplinair Vakblad voor Conservering en Restauratie 6 (1) (2005), 32-34. https://doi. org/10.4000/ceroart.1659. google scholar
- Wendy, Samet. Painting Conservation Catalogue, vol. 1: Varnishes and Surface Coatings. Washington D.C: American Instiute for Conservation of Historic and Artistic Works, 1998. google scholar
- “Tyvek.” accessed December 25, 2023. https://www.dupont.com.tr/tyvek/what-is-tyvek.html google scholar
- “Saliva.” accessed December 25, 2023. https://www.insituconservation.com/en/products/reagents/ synthetic_saliva google scholar
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Sanat Tarihi |
| Bölüm | ARAŞTIRMA MAKALESİ |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ocak 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 21 Eylül 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Sayı: 21 |
