Mantzikert: Askeri Bir Başarısızlık mı?

Yıl 2020, Sayı: 72, 207 - 227, 31.12.2020

Çevirmen: Murat Keçiş

Öz

Malazgirt Savaşı’nın gerçekleştiği gün olan 26 Ağustos 1071 tarihi, Bizans tarihinin önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir, çünkü bu savaşla Sultan Alparslan, Bizans ordusunu yenerek ve İmparator IV. Romanos Diogenes’i esir alarak, Türklerin Küçük Asya’ya girişinin önündeki son engel olan İmparatorluk güçlerini ortadan kaldırmıştır.
Malazgirt Savaşı’nın imparatorluk içindeki politik ve sosyal gerilimleri ne kadar açıklayıcı olabileceğini belirlemeye ve savaşın, Türklere karşı yürütülen dış politikanın başarısızlığına değil, bir iç krizin aniden ortaya çıkışına işaret ettiğini göstermeye çalışacağız; Bizans ordusunun verdiği gerçek zayiata yönelik bir çalışma, bize bu hipotezi desteklemek için yardımcı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Bizans, Malazgirt, .

Kaynakça

• M. ATT: Michel ATTALIATÈS, Histoire, Bonn (=Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae) 1853, s. 147-167.
• BRYENNIOS: Nicéphore BRYENNIOS, Histoire, éd. P. GAUTIER, Brüksel 1975, s. 111-119.
• ANNE COMNÉNE: Alexiade, éd. B. LEIB2, Paris 1967, I-III.
• GLYKAS: Michel GLYKAS, Bonn 1936, s. 609-611.
• MANASSÈS: Chronique, Bonn, s. 112-118 vers 6560 à 6615.
• PSELLOS: Michel PSELLOS, Chronographie, éd. E. RENAULD2, Paris 1967, II. s. 161-2.
• SKYLITZÉS CONTINUÉ: éd. TSOLAKIS, Selanik 1968, s. 142-152.
• SKOUTARIÔTÈS: Théodore SKOUTARIÔTÈS, éd. K. SATHAS, Mésaionikè Bibliothèkè, VII, Paris 1894, s. 167-8.
• ZÔNARAS: Jean ZÔNARAS, Chronique, Bonn 1897, s. 696-703.
• ARISTAKÈS: ARISTAKÈS DE LASTIVERT, Récit des malheurs de la nation arménienne, éd. M. CANARD ve H. BERBERIAN, Brüksel 1973, s. 124-128.
• BAR HAEBRAEUS: Grégoire ABU’L-FARAJ başka bir deyişle BAR HAEBRAEUS, Chronique syrienne, éd. E. A. WALLES- BUDGE, Londra 1932, s. 220-222.
• MATTHIEU D̀ ÉDESSE: éd. DULAURIER, Paris 1879, s. 166-170.
• MICHEL LE SYRIEN: Chronique, éd. J. B. CHABOT, Paris 1905-1910, s. 169-170.
• Gesta Roberti…: GUILLAUME D’APULIE, La geste de Robert Guiscard, éd. Marguerite MATHIEU, Palermo 1961, III, vers 30 sq.
• Cahen’in çalışmalarına göre, Cl. Cahen, La campagne de Mantzikert d’après les sources musulmanes, Byzantion, IX, 1934, s. 613-642 (Cl. CAHEN, Mantzikert…). En önemli yazarlar şunlardır: İbnü’l- Esir151, İbn KÂLANÎSÎ152, ve İMADEDDÎN, el-FARÎQÎ, SIBT, KEMALEDDÎN
• K. I. AMANTOS, Σχέσεις Ἑλλήνων καὶ Τούρχων, Atina 1955, I, s. 30-31.
• Cl. CAHEN, Mantzikert… Cl. CAHEN, La première pénétration turque en Asie Mineure, Byzantion, XVIII, 1948, s. 5-67.
• Cl. CAHEN, Pre-Ottoman Turkey, Londra 1968.
• A. N. DIOMIDIS, βυζαντιναὶ μελέται, III, Ή ἐκστρατεία τοῦ Ῥωμανοῦ Διογένους, Atina 1942, s. 204-206.
• E. JANSSENS, La bataille de Mantzikert (1071) selon Michel Attaliatès, Annuaire de l’lnstitut de Philologie, XX, Brüksel 1973, s. 291-304.
• J. LAURENT, Byzantine et les Turcs Seldjoukides dans l’Asie Occidentale jusqù en 1081, Paris-Nancy 1919.
• V. LAURENT, Gouverneurs d ̀Antioche…: V. LAURENT, La chronologie des gouverneurs d ̀Antioche, Mélanges de l ̀ Université Saint Joseph, XXXVIII, 1962, s. 221-254.
• Marguerite MATHIEU, Une source négligée de la bataille de Mantzikert: les Gesta Wiscardi de Guillaume d’Apulie”, Byzantion, XX, 1950, s. 89-103.
• N. OIKONOMIDĒS, Le serment…: N. OIKONOMIDĒS, Le serment de l ̀impératrice Eudocie (1067). Un épisode de l’histoire dynastique de Byzance”, REB, XXI, 1963, s. 101-128.
• E. TSOLAKIS, Michel Attaliatès comme critique des entreprises militaires, Byzantina, I, 1969, s. 187
• sq. E. TOUMANOFF, The Background to Mantzikert, Proceedings of the XIIIth Congress of Byzantine Studies, Main Papers, Londra 1967, s. 411-427.
• Sp. VRYONIS, Le déclin de l’hellénisme en Asie Mineure et l’essor de l’islamisation du XIe au XVe siècle, Los Angeles-Londra 1971; Malazgirt ile ilgili sayfalar 96-103.
• ZACOS…: G. ZACOS-A. VEGLERY, Byzantine lead seals, Bâle 1972, I, Part III.