Üniversite Öğrencilerinin Çevre Okuryazarlıklarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Örneği

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 140 - 155, 01.03.2024

Sayiter Yıldız Buse Olgaç

https://doi.org/10.21597/jist.1293494

Öz

Bu çalışmada Sivas Cumhuriyet Üniversitesi öğrencilerinin çevre okuryazarlıklarının farklı değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Çevre okuryazarlığı ölçeği bilgi alt boyutu, tutum alt boyutu, çevresel davranış alt boyutu ve çevresel algı alt boyutu olmak üzere dört alt boyuttan oluşmaktadır. Verilerin değerlendirmesinde hangi testin kullanılacağını belirlemek için Kolmogorov-Smirnov normallik testi uygulanmıştır. Normal dağılım gösteren iki kategorili değişkenler için t testi, ikiden fazla kategoriye sahip değişkenler için ANOVA testi kullanılmıştır. Normal dağılım göstermeyen iki kategorili değişkenler için Mann Whitney U testi ve ikiden fazla kategoriye sahip değişkenler için Kruskal Wallis H testi kullanılmıştır. Ayrıca normal dağılım gösteren verilerin ikili karşılaştırmalarında gruplar homojen varyanslı ise Tukey, homojen varyanslı değilse Welch testi kullanılmıştır. Öğrencilerin %15.8’i 1. sınıf, %35.3’ü 2. sınıf %15.8’i 3. sınıf ve %33.1’i 4. sınıf öğrencisidir. Çalışmada öğrenciler çevre okuryazarlığı ölçeğinin bilgi alt boyutundan 13.07±2.70, tutum alt boyutundan 70.53±9.08, çevresel davranış alt boyutundan 41,41±6.34 ve çevresel algı alt boyutundan ise 10.76±1.87 puan almışlardır. Çalışma da çevresel okuryazarlık alt boyutlarının cinsiyet, sınıf, yaş, yaşadığı yer gibi farklı değişkenlere göre anlamlı düzeyde farklılaştığı ancak anne bananın çalışma durumu, eğitim durumu, gelir düzeyi gibi bazı değişkenlerden ise etkilenmediği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çevre okuryazarlığı, Çevre eğitimi, bilgi alt boyutu, tutum alt boyutu

Examining University Students' Environmental Literacy in Terms of Different Variables: The Case of Sivas Cumhuriyet University

Öz

In this study, it is aimed to examine the environmental literacy of Sivas Cumhuriyet University students in terms of different variables. The environmental literacy scale consists of four sub-dimensions: knowledge sub-dimension, attitude sub-dimension, environmental behavior sub-dimension and environmental perception sub-dimension. Kolmogorov-Smirnov normality test was applied to determine which test to use in the evaluation of the data. T-test was used for two-category variables with normal distribution, and ANOVA test was used for variables with more than two categories. The Mann Whitney U test was used for the two-category variables that did not show normal distribution, and the Kruskal Wallis H test for the variables with more than two categories. In addition, in pairwise comparisons of normally distributed data, Tukey test was used if the groups had homogeneous variance, and Welch test was used if there was no homogeneous variance. 15.8% of the students are 1st grade, 35.3% are 2nd grade, 15.8% are 3rd grade and 33.1% are 4th grade students. In the study, students were 13.07±2.70 from the knowledge sub-dimension of the environmental literacy scale, 70.53±9.08 from the attitude sub-dimension, 41.41±6.34 from the environmental behavior sub-dimension, and 10.76±1.87 from the environmental perception sub-dimension. In the study, it was concluded that environmental literacy sub-dimensions differed significantly according to different variables such as gender, class, age, and place of residence, but it was not affected by some variables such as mother's working status, education status, income level.

Anahtar Kelimeler

Environmental literacy, environmental education, knowledge sub-dimension, attitude sub-dimension

Kaynakça

• Archie, M. L. (2003). Advancing education through environmental literacy. https://tamug-ir.tdl.org/handle/1969.3/27975
• Aydemir, Y., & Alım, M. (2022). Coğrafya Öğretmen Adaylarının Çevresel Okuryazarlık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2): 1-25.
• Bahtiyar, A., & Can, B. (2017). Fen Öğretmen Adaylarının Bilimsel Süreç Becerileri İle Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi. 42: 47-58.
• Bostancıoğlu, D., Saraçoğlu, G. V., & Öztürk, M. (2017). Öğrencilerin çevre farkındalık ve tutum düzeyleri ve bunları etkileyen faktörlerin araştırılması. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi. 60: 266-278.
• Goldman, D., Yavetz, B., & Pe’er, S. (2006). Environmental literacy in teacher training in Israel: environmental behavior of new students. The Journal of Environmental Education. 38(1): 3-22.
• Gökçeli, F. K., & Özer, M. (2022). Meslek Yüksek Okulu Çocuk Gelişimi Öğrencilerinin Çevre Okuryazarlıkları Üzerine Bir İnceleme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (64): 379-411.
• Güney, E., & Akıllı, M. (2023). Sınıf Öğretmenlerinin Çevre Okuryazarlık Düzeylerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2): 733-759.
• Kapan, R. (2020). Hemşirelik öğrencilerinin çevre okuryazarlığı düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Sinop Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Sinop.
• Kayalı, H. (2018). Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlığı Üzerine Bir Araştırma. Marmara Coğrafya Dergisi. 37: 63-69.
• Kışoğlu, M. (2009). Öğrenci merkezli öğretimin öğretmen adaylarının çevre okuryazarlığı düzeyine etkisinin araştırılması. Doktora tezi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 121. Erzurum.
• Kıyıcı, F. B., Yiğit, E. A., & Darçın, E. S. (2014). Doğa eğitimi ile öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerindeki değişimin ve görüşlerinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 4(1): 17-27.
• Morrone, M., Mancl, K., & Carr, K. (2001). Development of a metric to test group differences in ecological knowledge as one component of environmental literacy. The Journal of Environmental Education. 32(4): 33-42.
• Moseley, C. (2000). Teaching for environmental literacy. The Clearing House. 74(1): 23-24.
• Ogueri, A. C. (2004). The need for environmental education in secondary education level in Nigeria: Problems and challenges. International masters degree thesis on environmental policy department of environment. technology and social studies. Roskilde University: Denmark. 68-9.
• Özer Keskin, M., & Aksakal, E. (2020). An investigation of environmental literacy levels and environmental pollution images of 7th year pup. International Online Journal of Education and Teaching (IOJET), 7(4): 1343-1368.
• Özey, R. (2009). Çevre Sorunları. İstanbul: Aktif Yayınevi. Genişletilmiş 3. Baskı.
• Roth, C. E. (1992). Environmental literacy: Its roots. evolution and directions in the 1990s. ERIC/CSMEE Publications.
• Teksöz, G., Şahin, E., & Ertepınar, H. (2010). Çevre Okuryazarlığı. Öğretmen Adayları ve Sürdürülebilir Bir Gelecek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 39: 307-320.
• Tikka, P. M., Kuitenen, M. T., & Tyns, S. M. (2000). Effects of edcational background on student’s attitudes. activity levels and knowledge concerninig the environment. Journal of Environmental Education. 31(3): 12-19
• Uygun, K., & Karabulut, Ş. (2023). Çevre Okuryazarlığı ile İlgili Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. Journal of Innovative Research in Social Studies, 6(1): 1-18.