İLK HALKA ARZLARDA DÜŞÜK FİYATLAMA ANOMALİSİ: BORSA İSTANBUL’DA PİYASAYA GÖRE DÜZELTİLMİŞ ANORMAL GETİRİ MODELİ İLE SVFM KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 3, 227 - 252, 30.12.2023

Adem Yılmaz Nida Abdioğlu

https://doi.org/10.22139/jobs.1372488

Öz

Amaç: Şirketler paylarını ilk halka arz yöntemi ile ihraç ederek fon ihtiyacını giderme, kredibilite ve likidite gibi çeşitli avantajlar sağlamaktadır. Bununla birlikte pay senetlerinin düşük fiyatlandırılması gibi halka arz kararını etkileyebilecek bazı dezavantajlar da bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Borsa İstanbul’da (BİST) 2005-2020 yılları arası ilk halka arzı gerçekleşen pay senetlerinde düşük fiyatlama olgusunun varlığını test etmektir.
Yöntem: Olay etüdü yönteminin kullanıldığı çalışmada, anormal getiriler piyasaya göre düzeltilmiş anormal getiri modeli ve sermaye varlıkları fiyatlama modeli (SVFM) ile hesaplanmıştır.
Bulgular: Piyasaya göre düzeltilmiş anormal getiri modeli ile SVFM’nin karşılaştırıldığı t-testi sonucunda iki modele göre hesaplanan anormal getiriler arasındaki farkın anlamlı olduğu görülmüştür. Anormal getiri ortalamaları piyasaya göre düzeltilmiş anormal getiri modelinde SVFM’ye göre daha yüksek bulunmuştur. Sektörlere göre anormal getiriler arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığını değerlendirmek amacıyla yapılan ANOVA testi sonucunda sektörler arasında düşük fiyatlama açısından anlamlı bir farklılık görülmemiştir.
Sonuç: İki model açısından da düşük fiyatlandırmanın varlığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Borsa İstanbul, Düşük Fiyatlandırma, İlk Halka Arz, Piyasa Göre Düzeltilmiş Anormal Getiri Modeli, SVFM

LOW PRICING ANOMALY IN INITIAL PUBLIC OFFERINGS: COMPARISON OF THE MARKET ADJUSTED ABNORMAL RETURN MODEL WITH CAPM IN BORSA ISTANBUL

Öz

Aim: By issuing their shares through the initial public offering (IPO) method, companies provide various advantages such as eliminating the need for funds, creditworthiness and liquidity. However, there are also some disadvantages that may affect IPO decision, such as the low pricing of shares. The aim of this study is to test the existence of low pricing in the stocks that were decently offered to the public in Borsa Istanbul (BIST) between 2005 and 2020.
Method: In this study, abnormal returns were calculated separately using the Market Adjusted Abnormal Return Model and the Capital Asset Pricing Model (CAPM) by the help of the event study methodology.
Findings: According to the empirical results of t-test, in which the market adjusted abnormal return model and CAPM were compared, the difference between the abnormal returns calculated according to the two models was significant. The average of abnormal returns was higher in market adjusted abnormal return model than CAPM. As a result of the ANOVA test which was made in order to test whether there was any significant difference between the abnormal returns.
Conclusion: Low pricing has been identified from the perspective of both models.

Anahtar Kelimeler

Borsa Istanbul, Underpricing, Initial Public Offering, Market Adjusted Abnormal Return Model, CAPM

Kaynakça

• Açıkgöz, Ş. ve Gökkaya, V. (2017). Türkiye’de ilk halka arz getirilerinin değişkenliği. Ege Akademik Bakış Dergisi, 17(1), 33-58.
• Akkılıç, M. E. ve Yıldırım, H. H. (2017). The effect of optimum pricing for the initial public offerings on the return of stocks: Evidence from Istanbul Stock Exchange for 2014-2016. Journal of Economics Finance and Accounting, 4(1), 37-47.
• Avcı, B., Akdoğu, E. ve Şimşir, Ş. A. (2020). Borsa İstanbul ilk halka arz piyasa dinamikleri ve düşük fiyatlama. Sabancı Üniversitesi CEF Araştırma Raporu.
• Basdas, U. ve Oran, A. (2014). Event studies in Turkey. Borsa Istanbul Review, 14 (3), 167–188.
• Carter, R. B., Dark, F. H. ve Singh, A. K. (1998). Underwriter reputation, initial returns, and the long‐run performance of IPO stocks. The Journal of Finance, 53(1), 285-311.
• Chalk, A. J. ve Peavy III, J. W. (1987). Initial public offerings: daily returns, offering types and the price effect. Financial Analysts Journal, 43(5), 65-69.
• Chi, J. ve Padgett, C. (2005). Short-run underpricing and its characteristics in Chinese initial public offering (IPO) markets. Research in International Business and Finance, 19(1), 71-93.
• Cliff, M. T. ve Denis, D. J. (2004). Do initial public offering firms purchase analyst coverage with underpricing? The Journal of Finance, 59(6), 2871-2901.
• Cuthbertson, K. ve Nitzsche, D. (2005). Quantitative financial economics: stocks, bonds and foreign exchange. John Wiley & Sons.
• Cihangir, M. ve Kandil, İ. E. (2009). Türkiye’de borsaya yeni kote işletmelerin halka ilk arzda uyguladıkları düsük fiyatlandırma olgusunun test edilmesi ve nedenleri üzerine bir değerlendirme (01.01. 2003-30.06. 2008 Dönemi). Muhasebe ve Finansman Dergisi, (44), 165-178.
• Çakır, H. ve Akkoç, S. (2015). İlk halka arzların kısa dönem fiyat performansları: Borsa İstanbul’da sektörel karşılaştırmalı bir uygulama. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(4), 159-170.
• Çakır, N., Küçükkocaoğlu, G. ve Kapucu, H. (2017). İlk halka arzda sıcak ve soğuk piyasalar. International Journal of Economic and Administrative Studies, 16. UİK özel sayısı, 695-708.
• Çakır, N., Kapucu, H. ve Küçükkocaoğlu, G. (2019). Halka arzda aracı kuruluş itibarının etkisi: Kuramsal değerlendirme. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 21(3), 778-808.
• Damodaran, A. (2012). Investment valuation: Tools and techniques for determining the value of any asset. John Wiley & Sons.
• Demetoğlu, F. Y. (2016). İlk halka arzlarda düşük fiyatlama ve maliyetlere etkisi (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Başkent Üniversitesi.
• Dolley, J. C. (1933). Characteristics and procedure of common stock split-ups. Harvard Business Review, 11, 316-326.
• Elmas, B. (2013). Halka açılan şirketlerin hisse senetlerinde alım-satım yoluyla kazanç elde edilebilir mi? Bist’den deliller. Maliye ve Finans Yazıları, 1(99), 39-58.
• Eppli, M. J. ve Tu, C. C. (2005). An event study analysis of mall renovation and expanion. Journal of Shopping Center Research, 12(2), 117-130.
• Fama, E. F. (1970). Efficient capital markets: A review of theory and empirical work. The journal of Finance, 25(2), 383-417.
• Fama, E. F. (1991). Efficient capital markets: II. The journal of finance, 46(5), 1575-1617.
• Gopinath, G. (2020). The great lockdown: Worst economic downturn since the great depression. IMF blog, 14, 2020.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, 271.
• Hahn, T., Ligon, J. A. ve Rhodes, H. (2013). Liquidity and initial public offering underpricing. Journal of Banking & Finance, 37(12), 4973-4988.
• Heeley, M. B., Matusik, S. F. ve Jain, N. (2007). Innovation, appropriability, and the underpricing of initial public offerings. Academy of Management Journal, 50(1), 209-225.
• Huang, Q. ve Levich, R. M. (2003). Underpricing of new equity offerings by privatized firms: An international test. International Journal of Theoretical and Applied Finance, 6(01), 1-30.
• Ibbotson, R. G. (1975). Price performance of common stock new issues. Journal of financial economics, 2(3), 235-272.
• İlbasmış, M. (2023). Underpricing and aftermarket performance of IPOs during the Covid-19 period: Evidence from Istanbul stock exchange. Borsa Istanbul Review, 23(3), 662-673.
• Jiao, J. ve Guo, X. (2010). Do Chinese underwriters grandstand to attract more firms when they are ready to go public? Lambert Academic Publishing.
• Kahraman, İ. K. ve Coşkun, E. (2020). İlk halka arzda düşük fiyatlama seviyesi zamanla değişiyor mu? Borsa İstanbul üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(1), 141-161.
• Kaya, T. (2017). Borsa İstanbul’da ilk halka arzların uzun dönem performans analizi: Normalüstü getiri mümkün mü? Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 2(1), 6-19.
• Kazas, H. (1994). İMKB'de hisse senetlerinin getiri oranları ile riskleri arasındaki ilişkinin ölçülmesinde finansal varlıkları fiyatlandırma modelinin (CAPM) uygulanması üzerine bir inceleme.
• Kavurmaci, A. K. (2009). Finansal varlıkları fiyatlama modeli ile arbitraj fiyatlama teorisinin İMKBde karşılaştırılması.
• Khin, E.W.S, Wong W. B, R. ve Ting, L.S. (2017). Initial public offering (IPO) underpricing in Malaysian settings. Journal of Economic & Financial Studies, 05(03), 14-25.
• Kırlı, M. (2006). Halka açık olmayan şirketlerde sistematik risk ölçütü beta katsayısının tahmin edilmesi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 13(1), 121-134.
• Köseoğlu, S. D. (2010). 1997-2010 Dönemi Türk bankacılık sektörü risk analizi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2), 119-134.
• Kunz, R. M. ve Aggarwal, R. (1994). Why initial public offerings are underpriced: Evidence from Switzerland. Journal of Banking & Finance, 18(4), 705-723.
• Kurtaran, A. (2008). İlk halka arzlardaki düşük fiyatlandırmanın İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 407-419.
• Levis, M. (1993). The Long-run performance of the initial public offerings: The UK experience 1980–1988. Financial Management, 22(1), 28-41.
• Logue, D. E. (1973). On the pricing of unseasoned equity issues: 1965–1969. Journal of Financial and Quantitative analysis, 8(1), 91-103.
• Mumtaz, M.Z. ve Yoshio, N. (2021). Greenness index: IPO performance and portfolio allocation. Research in International Business and Finance, 57, 101398.
• Otlu, F. ve Ölmez, S. (2011). Halka ilk kez arz edilen hisse senetlerinin kısa dönem fiyat performansları ile fiyat performansını etkileyen faktörlerin incelenmesi, İMKB’de bir uygulama. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 2(2), 14-44.
• Ozay, F. (2014). Halka arzda satış yöntemlerinin düşük fiyatlandırma açısından karşılaştırılması: BİST'te 2006-2013 yılları arasında bir uygulama (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi
• Öztürk, E. (2019). Borsa İstanbul ve Euronext Paris borsalarında Ilk Halka Arzlarda düşük Fiyatlama Ve Etki Eden faktörler Regresyon uygulaması (Yayımlanmamış Doktora Tezi) . Marmara Üniversitesi
• Pamukçu, A. ve Öztürk, E. (2018). Halka arzlarda düşük fiyatlama ve Borsa İstanbul’a arz olma kriterleri. Ida Academia Muhasebe ve Maliye Dergisi, 1(2), 21-35.
• Rao, R. K. (1995). Financial management: Concepts and applications. South-Western Pub.
• Rathnayake, D.N., Louembe, P.A., Kassi, D.F., Sun, G. ve Ning, D. (2019). Are IPOs underpriced or overpriced? Evidence from an emerging market. Research in International Business and Finance. 50, 171-190.
• Rathnayake, D.N., Zhang, Z., Yang, B. ve Louembé, P.A. (2022). The aftermarket performance of initial public offerings: New evidence from an emerging market. PLoS ONE 17(8): e0272092.
• Ritter, J. (1991). The long-run performance of ınitial public offerings. The Journal of Finance, 46(1).
• Shah, A. (1998). The Indian IPO market: Empirical facts. Social Science Research Network, 8(3), 1-29.
• Su, D. ve Fleisher, B. M. (1999). An empirical investigation of underpricing in Chinese IPOs. Pacific-Basin Finance Journal, 7(2), 173-202.
• Tran, T.H.L., Le, D.C. ve Hoang, T.P.T. (2014). The underpricing and long-run underperformance of initial public offerings: evidence from Vietnam. International Journal of Business and Emerging Markets, 7(1), 3-24.
• Tsang, K. S. (2009). The relationship between underpricing of initial public offerings and the reputation of the underwriter. Universiteit Van Amsterdam Working Paper
• Tunçay, E. (2019). Borsada ilk halka arzların performansının değerlendirilmesi: Borsa İstanbul üzerine bir uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi.
• Turaboğlu, T. T. ve Topaloğlu, T. N. (2017). Bir etkin piyasa hipotezi kavramı olarak anomaliler: Borsa İstanbul (Bist) üzerinden aylara ilişkin anomalilere yönelik bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(1), 216-230.
• Tükel, A. (2010). Asimetrik enformasyon ışığında halka arzların uzun dönemli performanslarının değerlendirilmesi. Istanbul University Econometrics and Statistics e-Journal, (12), 102-121.
• Ünlü, U. ve Ersoy, E. (2008). İlk halka arzlarda düşük fiyatlama ve kısa dönem performansın belirleyicileri: 1995-2008 İMKB örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), 243-258.
• Ünlü, U. (2006). Türkiye'de ilk defa halka arz edilen bankacılık sektörü hisse senetlerinin uzun dönem fiyat performansları. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27, 119-147.
• Wang, Z., Wang, X., Xu, Y. ve Cheng, Q. (2022). Are green IPOs priced differently? Evidence from China. Research in International Business and Finance, 61, 101628.
• Warner, J. B. ve Kothari, S. P., (2007). Econometrics of event studies. In Handbook of empirical corporate finance (pp. 3-36). Elsevier
• Welch, I. (1989). Seasoned offerings, imitation costs and the underpricing of initial public offerings. The Journal of Finance, 44(2), 421-449.
• Wołoszyn, A. ve Zarzecki, D. (2013). The impact of the january effect on the IPO underpricing in Poland. Folia Oeconomica Stetinensia, 13(1).
• Yalçıner, K. (2006). Düşük fiyatlama olgusu ile halka arz şekilleri ve halka arz fiyatı arasındaki ilişkinin analizi: 1997-2004 dönemine ait bir inceleme.
• Yıldırım, D. ve Dursun, A. (2016). Borsa İstanbul’daki ilk halka arzlarda ilk gün düşük fiyat anomalisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30(1), 189-202.
• Yolsal, H. (2005). Hisse senetlerinin beklenen getiri ve risklerinin tahmininde alternatif modeller. Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, (47), 179-199.