Aphra Behn’in “Çapkın Denizci” ve Sadık Şendil’in “Kanlı Nigar” Oyunlarında Ataerkil Sistemin Cinsiyet Etiketlerini Bozan Kadın Portreleri

Yıl 2020, Cilt: 19 Sayı: 2, 385 - 402, 25.04.2020

Fırat Karadaş

https://doi.org/10.21547/jss.683354

Cited By: 1

Öz

Ataerkil sistemin kadınları iyi-kötü, iffetli-namussuz, melek-şeytan ve bakire-yosma gibi birbirini tersinleyen ikili sıfatlarla sınıflandırması ve kadınla ilgili bu etiketlemeleri bozan karşı okumalar, edebiyatın ve düşünce tarihinin önemli meselelerinden biri olmuştur. Edebi eserlerdeki bazı kadın karakterler bu etiketlemelere uygun çizilirken bazıları da bu gibi etiketlemeleri bozan bir şekilde yansıtılırlar. Aphra Behn’in Restorasyon komedilerinden biri olan ve uzun adı Çapkın Denizci; ya da Sürgündeki Kraliyetçiler olan ama genelde kısaca Çapkın Denizci (The Rover) olarak bilinen oyunu ile Sadık Şendil’in Kanlı Nigar adlı oyunundaki kadın karakterler ataerkil sistemin kadınlar için kullandığı etiketleri reddetmekle kalmayıp neşeli söylemleriyle ve karnavalın veya karnavalesk durumun sunduğu gülmece ögeleriyle eril dünyayı alaya alır ve böylece gücünü zayıflatırlar. Bu oyunlarda kadın bedeni, eril güçle kadını temsil eden ötekinin söylemi arasındaki bir mücadele alanına dönüşür. Kadınlar için kullanılan etiketler makalede, Sandra Gilbert ve Susan Gubar’ın 18. ve 19. yüzyıl edebiyat eserlerinde kadının temsil biçimi ile ilgili düşünceleri bağlamında ele alınmıştır. Mikhail Bakhtin’in karnaval kavramı, Bakhtinciliğin feminist okumaları ve Michel Foucault’nun beden terbiyesi üzerine söyledikleri makalenin kuramsal çerçevesini oluştururken ayrıca kullanılmıştır. Bu kuramsal altyapıyla ele alındıklarında, incelenen eserlerdeki kadın karakterlerin neşeli söylemleriyle ataerkil söylemi işlevsiz hâle getirdikleri ve bu şekilde kendilerine dayatılan uysallık rolünü reddettikleri görülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Etiket bozumu, Karnaval, Gülmece, Ataerkil, Kimlik geçişi

Images of Woman that Subvert Patriarchal Gender Epithets in Aphra Behn’s “The Rover” and Sadık Şendil’s “Bloody Nigar”

Öz

Male categorization of women with such binary epithets as good and evil, chaste and unchaste, angel and fiend or virgin and bitch and the subversion of these epithets by counter-readings of femininity have been common issues in the history of ideas and literature. While some writers have created female characters based on these labels, some works have presented female characters in a way that deconstruct them with their discourse of the other and disruptive modes of behavior. The female characters in Aphra Behn’s Restoration comedy The Rover; or Banished Cavaliers, known shortly as The Rover, and the Turkish play Sadık Şendil’s Bloody Nigar (Kanlı Nigar) do not only refuse such epithets but also subvert patriarchy with their comic discourse and with the elements of laughter made possible by the carnival or the carnivalesque situation in these plays. In these plays the female body becomes a battleground on which the dominant patriarchal discourse and the discourse of the feminine other clash. In the article, the epithets used for women are handled according to Sandra Gilbert and Susan Gubar’s idea on the representation of women in 18th and 19th century literature. Mikhail Bakhtin’s idea of the carnival, feminist readings of Bakhtin, and Michel Foucault’s words on disciplining the body are also employed in the theoretical framework of the article. Studied within this theoretical framework, it is seen that the female characters in these plays devoid patriarchy of its function to operate with their comic discourse and they refuse to play the role of docility imposed on them.

Anahtar Kelimeler

Subversion of epithets, Carnival, Comic, Patriarchal, Identity switch

Kaynakça

• Altaba-Artal, D. (1999). Aphra Behn’s English Feminism. London: Susquehenna University Press.
• Bakhtin, M. (1981). The Dialogic Imagination. (C. Emerson and M. Holquist, Trans.). Austin: University of Texas Press.
• Bakhtin, M. (1984). Rabelais and His World. (H. Iswolsky, Trans.). Indiana University Press.
• Bauer, D. (1988). Feminist Dialogics: A Theory of Failed Community. Albany: State University of New York Press.
• Behn, A. (1993). The Rover; or the Banished Cavaliers. London: Methuen Drama.
• Cingöz, Y. (2016). Kent, Popüler Kültür ve Karnavalesk: Karagöz Geleneği ve Müziği. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Çevik, C. (2018). Geleneksel Türk Tiyatrosu Motifli Komedilerde Entrika Kurucu Olarak Kadın ve Üç Model Oyun: Yedi Kocalı Hürmüz, Kanlı Nigâr, İstanbul Efendisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Finke, L. (1993). Aphra Behn and the Ideological Construction of Restoration Literary Theory. Rereading Aphra Behn. (H. Hutner, Ed.). London: University Press of Virginia.
• Foucault, M. (1995). Discipline & Punish. New York: Vintage Books. (Original work published 1977).
• Gilbert, S. M., & Susan G. (2000). The madwoman in the attic: the woman writer and the nine-teenth-century literary imagination. (2nded).New Haven and London: Yale Nota Bene Yale University Press.(Original work published 1979).
• Hernall, D. P. (1991). The Dilemmas of a Feminine Dialogic.” Feminism, Bakhtin, and the Dialogic. (D. Bauer & S. J. McKinstry, Ed.). Albany: State University of New York Press.
• Hutner, H. (1993). Revisioning the Female Body: Aphra Behn’s The Rover. Rereading Aphra Behn. (H. Hutner, Ed.). London: University Press of Virginia.
• Kudret, C. (2004). Karagöz I. İstanbul: Yapı Kredi Kültür ve Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş.
• Küçük Arat, G. G. (2008). Osmanlı Şehir Kadınının Ortaoyunundaki “Zenne” Tipine Yansımaları. Toplum ve Demokrasi. 2 (4), Eylül-Aralık. Erişim Tarihi: 09.01.2020, http://dergipark.gov.tr/download/articlefile/211007
• Moi, T. (1985). Sexual/Textual Politics. New York, Methuen.
• Şener, S. (1990). Tiyatro Eserlerimizde Kadın İmajı. DTCF Dergisi, Cilt 33, Sayı 1-2. Erişim Tarihi: 09.01.2020, http://dtcfdergisi.ankara.edu.tr/index.php/dtcf/article/view/3646/3196
• Spencer, J. (1993). Deceit, Dissembling, all that’s Woman: Comic Plot and Female Action in The Feigned Courtasans. Rereading Aphra Behn. (H. Hutner, Ed.). London: University Press of Virginia.
• Stott, A. M. (2005). Comedy. New York: Routledge.
• Szilagyi, S. (1998). The Sexual Politics of Behn’s Rover: After Patriarchy. Studies in Philology, Vol. 95, No. 4. Erişim Tarihi: 09.01.2020, https://www.jstor.org/stable/4174621
• Şendil, S. (2011). Kanlı Nigâr. İstanbul: Mitos Boyut Yayınları