Enflasyonun İşletmelerin Varlık ve Finansal Yapılarına Etkisi: BİST 30 Analizi

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 72, 526 - 546, 19.10.2023

Fatma İzmirli Ata

https://doi.org/10.19168/jyasar.1290140

Öz

Son yıllarda yükselişe geçen enflasyon oranının, ekonomik sistemde önemli bir yere sahip olan işletmeler üzerinde ciddi etkileri bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, artan enflasyon oranının işletmelerin finansal yapılarına ve varlık yapılarına olan etkisini ortaya koyabilmektir. Bu amaçla BİST 30’da faaliyet gösteren işletmelerin 2017Q3-2022Q3 yıllarına ait çeyrek dönemlik finansal verileri ele alınmış ve bu veriler kullanılarak gerçekleştirilen literatür taraması sonucunda belirlenen altı farklı model panel veri analizi ile analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre enflasyon oranının, Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar/Toplam Kaynaklar (KVYK/TK) oranı, Uzun Vadeli Yabanı Kaynaklar/Toplam Kaynaklar (UVYK/TK) oranı ve Öz Kaynaklar/Toplam Kaynaklar (ÖZK/TK) oranları ile ifade edilen işletmelerin finansal yapıları üzerinde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ancak enflasyon oranının varlık yapısını tanımlayan oranlardan sadece Maddi Duran Varlık/Toplam Varlıklar (MDV/TV) oranı üzerinde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen bu sonuçlar enflasyon oranındaki değişimin, işletmelerin finansal ve varlık yapılarına olan etkisini ekonominin önde gelen işletmelerinin finansal verilerine dayanarak analiz etmesi açısından önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

enflasyon, enflasyonun işletmelere etkisi, finansal oranlar

Kaynakça

• Acar, D. ve Tugay, O. (2005). Enflasyon Düzeltmesi ve Uygulama Düzeyinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Muhasebe Finansman Dergisi, 26, 81-94.
• Açık, S. (2006). Enflasyonun Finansal Tablolar Üzerindeki Etkilerini Giderici Bir Tedbir Olarak Enflasyon Muhasebesi ve Türkiye’deki Yasal Düzenlemeler, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 2, 345-360.
• Akgüç, Ö. (2013). Finansal Yönetim, 9. Baskı, Avcıol Basım Yayın, İstanbul.
• Akyol, M. (2023). Enflasyon ve Enflasyon Muhasebesi Çerçevesinde Bilançolara Etkiye Dair Genel Bakış, Mali Çözüm, 33/175, 279-290.
• Altınışık, İ. (2019). Enflasyonun İşletmeler Üzerindeki Etkisi ve Bu Etkileri Gidermeye Yönelik Yöntemler. Iksad Publishing House.
• Arsoy, A. P. ve Gücenme, Ü. (2009). The Development Of Inflation Accounting In Turkey, Critical Perspectives on Accounting, 20/5, 568-590.
• Arzova, S. B. ve Şahin, B.Ş. (2022). Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama Süreçleri ve Enflasyon Muhasebesinin Finansal Tablolara Etkisi, Mali Çözüm Dergisi, 327170, 13-31.
• Asuquo, A. I., Adenike, F. A., Ogar, O. L., Ebahi, A. O. ve Okon, G. E. (2017). Effect Of Inflation Accounting On Business Income Measurement Of Quoted Manufacturing Companies İn Nigeria, Imperial Journal Of Interdisciplinary Research, 3/1, 1886-1894.
• Büker, S., Aşıkoğlu, R. ve Sevil, G.(2009). Finansal Yönetim, 9. Basım, Sözkesen Matbaacılık, Ankara.
• Ceylan, Ali ve Korkmaz, Turhan (2013). İşletmelerde Finansal Yönetim, 13. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa. Coşkun, A. (2015). Sınai Sektöründe Sermaye Yapısını Etkileyen Faktörler: Bist Sınai Sektörü Üzerine Bir Uygulama, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• Demir, Ö. (2018). 5024 Sayılı Kanunun Uygulanmasında Enflasyon Endeksi ve Uygulama Sorunlarına Bakış. Social Sciences (NWSASOS), 13/2, 42-53.
• Gökçen, G. (2004). Enflasyonun Mali Tablolar Analizine Etkileri, Mali Çözüm Dergisi, 69, 14-25.
• Ilter, C. (2012). Exploring The Effects of Inflation on Financial Statements Through Ratio Analysis, Electronic Copy Available At: Http://Ssrn.Com/Abstract=2186707.
• Kantar, M. A. ve Öndeş, T. (2022). Enflasyonun İşletmelerin Finansal Faaliyetlerine ve Finansal Oranlarına Etkisinin Teorik Çerçevesi, Global Journal Of Economics And Business Studies, 11/21, 39-47.
• Kantar, M. A., Abar, H. ve Öndeş, T. (2021). Enflasyonun İşletmelerin Finansal Oranlarına Etkisi: BIST İmalat Sektöründe Bir Uygulama, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 90, 1-18.
• Karapınar, A., Zaif, F., ve Bayırlı, R. (2012). Impact of Inflation Accounting Application on Key Financial Ratios. İşletme Araştırmaları Dergisi, 4(1), 44- 57.
• Karasioğlu, F. ve Erdemir, N.K. (2005). Enflasyon Muhasebesi Uygulamalarında Temel İşlemler Üzerine Bir Çalışma. Selçuk Üniversitesi Karaman İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2/5, 145-167.
• Kavramsal Çerçeve, (2018). Https://Www.Kgk.Gov.Tr/Portalv2Uploads/Files/Duyurular/V2/TFRS/Finansal%20Raporlamaya%20%C4%B0li%C5%9Fkin%20Kavramsal%20%C3%87er%C3%A7eve%20.Pdf.
• Keleş, D. (2015). TMS 29 Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama Standardı Çerçevesinde Finansal Tabloların Düzeltilmesi ve Finansal Analiz Sonuçları Üzerine Etkileri, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8/3, 31-52.
• Kirkulak, B. ve Balsari, C. K. (2009). Value Relevance of Inflation-Adjusted Equity and Income, The Internaitonal Journal of Accounting, 44/4, 363-377.
• Köroğlu, Ç. ve Uçma, T. (2005). Enflasyonun Mali Tablolar Üzerine Etkisi ve Enflasyon Düzeltmesinin İşletmelere Uygulanması, Mevzuat Dergisi, 90.
• Lazol,İ. (2000). Mali Analiz ve Enflasyon Muhasebesi Uygulamaları, Ekin Kitabevi,Bursa.
• Lie, C., ve Zhang, M. (2014). Research on Insecure Impact of Inflation Upon Capital Structure. International Journal of Security and Its Applications, 8(5), 421-426.
• Olarewaju, O., Mbambo, M. ve Ngiba, B. (2020). Effects of Inflation Accounting on Organizational Decisions and Financial Performance in South African Retail Stores. Problems and Perspectives in Management, 18(4), 85-95.
• Özkan, T. (2005). Enflasyon Muhasebesi Uygulamasının Firmaların Finansal Yapıları Üzerine Etkileri, Muhasebe ve Denetime Bakış, 15, 49-72.
• Riordan, D. A., and Riordan, M. P. (2009). Inflation and Finacial Statement Analysis in The International Accounting Classroom. Journal of Teaching in International Business, 20(2), 174-187.
• Tamimi, O. ve Orbán, I. (2020). Hyperinflation and Its Impact on The Financial Results, Intellectual Economics, 15/1, 5-16.
• Tatoğlu, F. Y. (2013). Panel Veri Ekonometrisi Stata Uygulamalı, Beta Basım A. Ş. 2. Baskı, İstanbul. TCMB, (2023). https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatistikler/Enflasyon+Verileri/Uretici+Fiyatlari.
• TMS 1, (2018). Https://Kgk.Gov.Tr/Portalv2Uploads/Files/Duyurular/V2/TMS/TMS%201%20Finansal%20Tablolar%C4%B1n%20Sunulu%C5%9Fu.Pdf.
• TMS 21, 2019. Https://Www.Kgk.Gov.Tr/Portalv2Uploads/Files/Duyurular/V2/TMS/TMS_2020/TMS%2021.Pdf.
• TMS 29, (2005). https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2018Seti/TMS/TMS_29_2018.pdf.
• Türko, Metin (2002), Finansal Yönetim, 2. Baskı, Alfa Basım Yayım, Bursa.
• Usta, Ö. (2014). İşletme Finansı ve Finansal Yönetim (6. Bas.). Detay Yayıncılık.
• Wang, Y., Ji, Y., Chen, X. ve Song, C. (2013). Inflation, Operating Cycle and Cash Holdings, China Journal of Accounting Research, 7/4, 263-276.
• Yalkın, Yüksel Koç ve Gürdal, Kadir. (2004). Enflasyon Muhasebesi ve Türkiye Uygulaması, Turhan Kitabevi Basım ve Yayın, Ankara.