Kadına Yönelik Şiddete İtiraz’ın Temsili: Göstergebilimsel Çözümleme

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 2, 367 - 394, 27.12.2023

Mustafa Aydın Aşina Gülerarslan Özdengül

https://doi.org/10.21798/kadem.2023.139

Öz

Kadına yönelik şiddete itirazın kamu spotlarında temsili, bu önemli sosyal soruna dikkat çekme ve toplumsal farkındalığı artırma amaçlı yapılan önemli bir çabadır. Bu tür kamu spotlarında, şiddete maruz kalmış kadınların güçlü ve dayanıklı özellikleri de vurgulanarak, kadınlara ilham kaynağı olması hedeflenmektedir. Kamu spotlarının kadına yönelik şiddetle mücadeledeki ikna edici etkisi, izleyicilerin duygusal tepkilerini harekete geçirerek davranış değişikliğine yol açabilmektedir. İzleyiciler, kamu spotlarının etkileyici hikayeleri sayesinde, şiddete maruz kalan kadınların yanında durmayı ve destek vermeyi daha fazla isteyebilmektedir. Aynı zamanda, kamu spotları, kadına yönelik şiddetin önlenmesi için toplumun tüm kesimlerinin sorumluluk alması gerektiği mesajını da ileterek, kolektif bir çabanın önemini vurgulamaktadır. Bu çalışma, T.C. İletişim Başkanlığı tarafından hazırlanan, “Görmezden Gelme” ve “Saklama” isimli kamu spotlarını göstergebilimsel analiz ile inceleyerek kamu iletişimde kadına yönelik şiddetin temsilini ele almaktadır. Kadının edilgenliğine gönderme yapan buyurgan söylemlerin yerine ve genel kanının aksine kadınların hangi sosyoekonomik durumda olursa olsun şiddete maruz kalabileceğini ortaya koyan spotlar, toplumsal farkındalık, empati ve dayanışmayı teşvik eder şekilde iknaya yönelik gerçekçi argümanlar barındırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Göstergebilim, Kadına Yönelik Şİddet, Toplumsal Cinsiyet, Şiddet, Toplumsal Cinsiyet

The Representation of Objecting to Violence Against Women: A Semiotic Analysis

Öz

Representing the objection to violence against women in public service announcements is a significant effort to raise concern and social awareness about this important social problem. Public spots aim to inspire women by emphasizing strong and resilient characteristics of women who have been subjected to violence. The persuasive effect of public service announcements in the fight against violence towards women can lead to behavioral changes by activating the emotional reactions of the audience. Thanks to the impressive stories of public service announcements, viewers may be more willing to stand by and support women subjected to violence. Furthermore, public spots emphasize the importance of a collective effort by conveying the message that all parts of society must take responsibility to prevent violence against women. This study examines the public spots titled “Don’t Hide-Don’t Ignore” prepared by Presidency of the Republic of Türkiye Directorate of Communications, by means of semiotic analysis and discusses the representation of violence against women in public communication. Instead of imperious discourses referring to women’s passivity, and contrary to the general view, the spots revealing that women can be subjected to violence regardless of their socioeconomic status include realistic persuasive arguments by encouraging social awareness, empathy, and solidarity.

Anahtar Kelimeler

Semiotics, Violence Against Women, Gender, Violence

Kaynakça

• Afşar, T. S. (2015). Türkiye’de şiddetin “kadın yüzü”. Journal of Sociological Studies/Sosyoloji Konferanslari, (52), 715-753.
• Akça, E. B., & Tönel, E. (2011). Erkek(lik) çalışmalarına teorik bir çerçeve: Feminist çalışmalardan hegemonik erkekliğe. İ. Erdoğan (Ed), Medyada Hegemonik Erkek(lik) ve Temsil. Kalkedon Yayınları. 11-40.
• Akkuş, S., & Yıldırım, Ş. (2018). Erkeklerin kadına yönelik fiziksel şiddet uygulamasına etki eden faktörlerin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 1368-1388.
• Arslan, M. (2017). İktidar ve medyatik şiddet: Özgecan aslan ve şefika etik cinayetleri analizi. Marmara İletişim Dergisi / Marmara Journal of Communication, (27), 135-160.
• Barthes, R. (2016). Göstergebilimsel serüven. (8. Baskı). (M. Rifat & S. Rifat, Çev). Yapı Kredi Yayınları.
• Barkın, O. O., & Özkartal, M. (2018). Göstergebilimsel çözümleme yöntemiyle kadına yönelik şiddet afişlerinde anlam aktarımı sorunu. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(2), 167-178.
• Çalışkan, H., & Çevik, E. İ. (2018). Kadina yönelik şiddetin belirleyicileri: Türkiye örneği. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), 218-233.
• Dökmen, Z. (2012). Toplumsal cinsiyet. Remzi Kitabevi.
• Dursun, Ç. (2008) Kadına yönelik aile içi şiddet ve haber medyası: alternatif bir habercilik, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, (2010) Kadına yönelik şiddet karşısında haber etiği, Fe Dergi, 2(1), 19- 32.
• Ergönen, A. T., Biçen, E., & Ersoy, G. (2020). COVID-19 Salgınında ev içi şiddet. The Bulletin of Legal Medicine, 25(COVID-19 Sp. I.), 48-57.
• Fiske, J. (2003). İletişim çalışmalarına giriş, (S. İrvan, Çev.), Bilim ve Sanat Yayınları.
• Gencel Bek, M., & Binark, M. (2007). Eleştirel medya okuryazarlığı. Kalkedon Yayınları.
• Guiraud, P. (1994). Göstergebilim. (2. Baskı). (M. Yalçın, Çev.). İmge Kitabevi Yayınları.
• Gürsözlü, S. (2006). Reklam Sektöründe illüstrasyon ve fotoğraf kullanımının tasarım çözümlemelerinde gerekliliği, [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi Grafik Sanatlar Enstitüsü.
• Hunnicutt, G. (2009). Varieties of patriarchy and violence against women: Resurrecting “patriarchy” as a theoretical tool. Violence Against Women, 15(5), 553-573.
• KAMER. (2015). “Kadın hakları insan haklarıdır projesi. Proje Final Raporu”. Erişim tarihi: 01.02.2021.
• Mert, A. E. (2020). COVID-19 Salgını sürecinde farklı yönleriyle kadınların durumu. Koç Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Araştırma ve Uygulama Merkezi. Access. https://kockam.ku.edu.tr/covid-19-salgini-surecinde-farkliyonleriyle-kadinlarin-durumuasli-e-mert/ 01.02.2021
• Özer, N. P. & Yarar, A. E. (2019). Göstergebilimsel bir reklam analizi: burger king “ateş seni çağırıyor”. Atatürk İletişim Dergisi, (18), 105-124.
• Parsa, S. (1999). Televizyon göstergebilimi. Kurgu, 16(1), 14-27.
• Polat, O. (2017). Şiddet. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22(1), 15-34.
• Polis Akademisi Başkanlığı. (2020). Kovid-19 Salgını ve Sonrası Devlet, Demokrasi ve Güvenlik. (Yayın No:93). https://www.pa.edu.tr/Upload/editor/ile/Kovid19 Devlet Demokrasi ve Güvenlik.pdf. Accessed: 01.02.2021 https://sozluk.gov.tr/01.02.2021.
• Rifat, M. (1992). Göstergebilimin ABC’si. Say Yayınları. Gülmat Matbaacılık.
• Sancar, S. (2009) Erkeklik: imkânsız iktidar ailede, piyasada ve sokakta erkekler. Metis Kitap.
• Sarbay, Z. S. (2015). Çelik ile Çeliknaz’ın reklam kokan aşkı: Arçelik reklamlarında toplumsal cinsiyet rolleri. Ankara Üniversitesi İLEF Dergisi, 2(1), 95-114.
• Saussure F. D. (1985). Genel dilbilim dersleri (1.Baskı). (B. Vardar, Çev.). Birey ve Toplum.
• Sánchez, O. R., Vale, D. B., Rodrigues, L., & Surita, F. G. (2020). Violence against women during the COVID‐19 pandemic: An integrative review. International Journal of Gynecology & Obstetrics, 151(2), 180-187.
• Şeker, M., Özer, A., Tosun, Z., Korkut, C., & Doğrul, M. (2020). Covid-19 pandemi değerlendirme raporu. Türkiye Bilimler Akademisi Yay.
• Tekinalp, Ş. & Uzun, R. (2013). İletişim araştırmaları ve kuramları. (4. Baskı). Derin Yayınları.
• Violence, W. I. G. B. (1999). Ending violence against women. Issues in World Health, 11, 1-44.
• Yüksel, H. (2020). Türkiye’de kadına partneri tarafından uygulanan şiddetin sosyo-ekonomik belirleyicileri: yatay kesit veri analizi [Yüksek lisans tezi Pamukkale Üniversitesi]. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• UN (1994). Kadınlara Yönelik Şiddetin Ortadan Kaldırılmasına Dair Bildirge, (Declaration on the Elimination of Violence against Women, 48/104) orijinal metni için bkz. https://www.unwomen.org/en/what wedo/ending-violence-against-women/global-norms-and-standards. Accessed: 01.02.2021.
• World Health Organization. (2002). World Report On Violence And Health, https://www.who.int/violenceinjuryprevention/violence/world_report/en/summarye pdf. Accessed: 01.02.2021
• World Health Organization. (2020). Some rights reserved. This work is available under the CC BY-NC-SA 3.0 IGO license. More information available on work to prevent and address violence against women, https://www.who.int/reproductivehealth/topics/violence/en. Accessed: 01.02.2021
• World Health Organization. (2013). Global and regional estimates of violence against women: Prevalence and health effects of intimate partner violence and non-partner sexual violence. World Health Organization., Global and regional estimates of violence against women (who.int). Accessed: 01.02.2021
• World Health Organization. Global and regional estimates of violence against women: prevalence and health effects of intimate partner violence and non-partner sexual violence. World Health Organization. 2013. Available at: https://apps.who.int/iris/handle/10665/85239. Accessed: 18.06.2023.
• T.C. İletişim Başkanlığı. (2020, Aralık 5). Saklama Görmezden Gelme-2, https://www.youtube.com/@iletisimbaskanligi, https://www.youtube.com/watch?v=ayHicltrpMY. Accessed: 18.06.2023.
• T.C. İletişim Başkanlığı (2020, Aralık 5). Saklama Görmezden Gelme–6, https://www.youtube.com/@iletisimbaskanligi, https://www.youtube.com/watch?v=we4np1yksHs. Accessed: 18.06.2023.
• T.C. İletişim Başkanlığı (2020, Aralık 5). Saklama Görmezden Gelme–5, https://www.youtube.com/@iletisimbaskanligi, https://www.youtube.com/watch?v=VwJY0B1V5Rc. Accessed: 18.06.2023.