Investigation of The Effectiveness of Positive Psychotherapy Based 0-6 Age Family Education Program

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 3, 672 - 689, 30.12.2023

Eda Zenginal Elif Bengi Ünsal Özberk

https://doi.org/10.30900/kafkasegt.1285867

Öz

In this study, the effect of the 0-6 Age Family Education Program based on Positive Psychotherapy, which was developed for parents with children between the ages of 0-6, on knowledge and awareness levels, parent competencies, parental stress and parental attitudes was examined.
The sample of the study consisted of 34 parents with children between the ages of 0-6 who participated from various provinces of Turkey. Data collection was carried out in the spring semester of the 2020-2021 academic year. Positive Psychotherapy Based 0-6 Age Family Education Program consisting of 4 sessions was applied online to the participants. Before the training, the Parental Competence Scale, The Mother-Father Stress Scale, the Parental Attitude Scale, the Personal Information Form created by the researcher to collect the demographic information of the participants, and the Program Evaluation Questionnaire created by the researcher to determine the knowledge and awareness levels of the participants has been applied. After the training, in addition to the forms and scales applied before the training, the End of Program Evaluation Form created by the researcher was applied in order to get the subjective opinions of the participants about the training and the research data were obtained.
In data analysis studies, t test for the analysis of quantitative data, frequency and percentage analysis, content analysis for qualitative data were used.
As a result of all these analyzes, it was determined that the Positive Psychotherapy Based 0-6 Age Family Education Program applied to the participants positively increased the knowledge and awareness levels and parental competencies of the participants, and reduced parental stress, authoritarian and protective parental attitudes. It was observed that there was no significant difference on democratic and permissive parental attitudes.

Anahtar Kelimeler

Positive Psychotherapy, Family Education, Educational Effectiveness

Pozitif Psikoterapi Temelli 0-6 Yaş Aile Eğitim Programının Etkililiğinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırmada 0-6 yaş arasında çocuğu olan anne – babalara yönelik geliştirilen Pozitif Psikoterapi Temelli 0-6 Yaş Aile Eğitim Programının ebeveynlerin bilgi ve farkındalık düzeyleri, ebeveyn yetkinlikleri, anne – baba stresleri ve ebeveynlik tutumları üzerindeki etkisi incelenmiştir.
Araştırmanın örneklemini Türkiye’nin çeşitli illerinden katılım gösteren 0-6 yaş arasında çocuğu olan 34 ebeveyn oluşturmuştur. Veri toplama işlemi 2020-2021 eğitim öğretim yılı bahar döneminde gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara 4 oturumdan oluşan Pozitif Psikoterapi Temelli 0-6 Yaş Aile Eğitim Programı uygulaması çevrimiçi olarak yapılmıştır. Veri toplama işlemi Ebeveyn Yetkinlik Ölçeği (EYÖ), Anne – Baba Stres Ölçeği (ABSÖ), Ebeveyn Tutum Ölçeği (ETÖ), Kişisel Bilgi Formu, Program Değerlendirme Anketi ve Program Sonu Değerlendirme Formu kullanılarak elde edilmiştir.
Toplanan nicel verilerin analizinde t testi, frekans ve yüzde analizleri; nitel verilerin analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Tüm bu analizler sonucunda katılımcılara uygulanan Pozitif Psikoterapi Temelli 0-6 Yaş Aile Eğitim Programının katılımcıların bilgi ve farkındalık düzeylerinin, ebeveyn yetkinliklerini olumlu düzeyde arttırdığı, anne baba streslerini, otoriter ve koruyucu anne baba tutumu uygulamalarını azalttığı tespit edilmiştir. Demokratik ve izin verici anne – baba tutumu uygulamaları üzerinde ise anlamlı bir farklılık yaratmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Pozitif Psikoterapi, Aile Eğitimi, Eğitim Etkililiği

Kaynakça

• Aksoy, A. B. (2015). Aile eğitimi ve katılımı. Ankara: Hedef CS Yayıncılık.
• Alkan Ersoy, Ö., Kurtulmuş, Z., & Tekin Çürük, N. (2014). Aile çocuk eğitim programının annelerin çocuk yetiştirme tutumlarına ve ev ortamını düzenlemelerine etkisinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(3), 1077-1090.
• Bağatarhan, T. (2012). Ebeveyn eğitim programının annelerin ebeveyn öz – yeterlilik üzerine etkisi [Unpublished master’s thesis]. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Barnard K.E. (1994), Parent- child interaction model. In A. Tomey (Ed.) In nursing theorists and their (pp. 406-422). Missouri: Mosby.
• Benasich, A. A., & Brooks‐Gunn, J. (1996). Maternal attitudes and knowledge of child‐rearing: Associations with family and hild outcomes. Child development, 67, 1186-1205. doi: 10.2307/1131887
• Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi: Teknikler ve örnek çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Boyce, L. K., Seedall, R. B., Innocenti, M. S., Roggman, L. A., Cook, G. A., Hagman, A. M., & Jump Norman, V. K. (2017). Influence of a parent–child interaction focused bookmaking approach on maternal parenting self-efficacy. Infants & Young Children, 30, 76-93. doi: 10.1097/iyc.0000000000000085
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Yayınları.
• Caprara, G., Pastorelli, C., Regalia C., Scabini, E., & Bandura A. (2005). Impact of adolescents filial self-efficacy on quality of family functioning and satisfaction. Journal of Research on Adolescence, 15, 71-97. doi: 10.1111/j.1532-7795.2005.00087.x
• Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L. (2007). Designing and conducting mixed methods research. California: SAGE Publications.
• Coleman, P. K., & Karraker, K. H. (2003). Maternal self‐efficacy beliefs, competence in parenting, and toddlers' behavior and developmental status. Infant Mental Health Journal: Official Publication of The World Association for Infant Mental Health, 24, 126-148. doi: 10.1002/imhj.10048
• Cope, T. (2014). Positive psychotherapy: Let the truth be told. International Journal of Psychotherapy, 18(2), 62-71.
• Çağdaş, A. (2003). Anne-baba-çocuk iletişimi. Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları.
• Çiftçi, M. (2020). Özel yetenekli çocukların anne – babalarına yönelik geliştirilen psiko – eğitim programının akılcı olmayan inançlar, psikolojik sağlamlık ve ebeveyn stresi üzerindeki etkisi [Doctoral dissertation]. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Demir, S., & Gündüz, B. (2014). Ebeveyn yetkinlik ölçeği’nin uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi Dergisi, 11(25), 309- 322.
• Demircioğlu, H. (2012). Altı yaşında çocuğu olan annelere uygulanan aile eğitim programının aile işlevleri ve anne baba tutumları ile çocuğun gelişimi üzerindeki etkisinin incelenmesi [Doctoral dissertation]. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Duruhan, K., & Şad, N. (2008). Active raising versus traditional raising for child’s behavioral development in turkish families. Aile ve Toplum, 4(13), 85 – 96.
• Eryılmaz, A. (2012). Pozitif psikoterapi bağlamında geliştirilen ergenler için amaçları genişletme grup rehberliği programının etkililiğinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(164), 3-19.
• Eryılmaz, A. (2015). Pozitif grup psikoterapisinin etkililiğinin incelenmesi: bir ön çalışma. Kesit Akademi Dergisi,1, 13-24. doi: 10.18020/kesit.13
• Eryorulmaz, A. (1993). Kurumsal okul öncesi eğitiminde ailenin rolü. Okul Öncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri (pp. 90-95). İstanbul: YA-PA Yayıncılık.
• Gardner, F., Burton, J., & Klimes, I. (2006). Randomised controlled trial of a parenting intervention in the voluntary sector for reducing child conduct problems: outcomes and mechanisms of change. Journal Of Child Psychology And Psychiatry, 47, 1123-1132. doi: 10.1111/j.1469- 7610.2006.01668.x
• Greeno, C.G. (2002). Major alternatives to the classic experimental design. Family Process, 41, 733- 736. doi: 10.1111/j.1545-5300.2002.00733.x
• Grusec, J. E., & Davidov, M. (2007). Socialization in the family: The role of parents. In J. E. Grusec & P. D. Hastings (Eds.), Handbook of Socialization (pp. 284-308). New York: Guilford Press.
• Gökçe, O. (2006). İçerik analizi: Kuramsal ve pratik bilgiler. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Henrichs, C. (2012). Psychodynamic positive psychotherapy emphasizes the impact of culture in the time of globalization. Psychology, 3, 1148-1152. doi: 10.4236/psych.2012.312a169
• Kalaycı, Ş. (2014). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. İstanbul: Asil Yayınevi.
• Karabulut Demir, E., & Şendil, G. (2008). Ebeveyn tutum ölçeği (ETÖ). Türk Psikoloji Yazıları, 11 (21), 15-25.
• Kaymak Özmen, S., & Özmen A. (2012). Anne baba stres ölçeğinin geliştirilmesi. Milli Eğitim, 196, 20-35.
• Krippendorf, K. (2003). Content analysis: An introduction to its methodology. California: SAGE Publications.
• Levinson, D. J. (1986). A conception of adult development. American Psychologist, 41, 3-13. doi: 10.1037/0003-066X
• Löfgren, H. O., Petersen, S., Nilsson, K., Padyab, M., Ghazinour, M., & Hägglöf, B. (2017). Effects of parent training programs on parental stress in a general Swedish population sample. Psychology, 8, 700. doi: 10.4236/psych.2017.85045
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. California: SAGE Publications.
• Miller, A. (1996). Yetenekli çocuğun dramı. İstanbul: Profil Yayınları.
• Nelsen, J., Lott, L., & Glenn, S. H. (2007). Çocuk eğitiminde pozitif disiplin. Yakamoz Yayınları.
• Peseschkian, N. (2000). Positive psychotherapy. New York: Sterling Publishers. doi: 10.1007/978-3-642-70715-5
• Peseschkian, N. (2009). Three pillars of positive psychotherapy: about depression in different cultures. Int J Psychother, 13(2), 11-17. doi: 10.1007/978-3-642-70680-6_20
• Olcay, O. (2008). Bazı kişisel ve ailesel değişkenlere göre okulöncesi dönemdeki çocukların sosyal yetenekleri ve problem davranışlarının analizi [Unpublished master’s thesis]. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Özgüven, İ. E. (1999). Çağdaş eğitimde psikolojik danışma ve rehberlik. Ankara: PDREM Yayınları.
• Sahillioğlu, D. (2016). 0-12 yaş çocukların istismar ve ihmalini önlemeye yönelik anne baba eğitim programı önerisi [Doctoral dissertation]. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Şeker, E. (2013). Özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynlere yönelik olarak düzenlenen aile eğitimi etkinliklerinin değerlendirilmesi [Unpublished master’s thesis]. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Tashakkori, A., & Teddlie, C. (2003). Handbook of mixed method in social and behavioral research. California: SAGE Publications.
• Tavşancıl, E., & Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Tezel Şahin, F., & Cevher Kalburan, F. (2009). Aile eğitim programları ve etkililiği: dünyada neler uygulanıyor?. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (25), 1-12.
• Tönbül, Ö. (2019). Aile eğitim programının annelerin çocuk yetiştirme tutumlarına etkisinin incelenmesi. Okul Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 2(1), 46 – 72.
• Tuzcuoğlu, N. (2003). Anne baba olmanın altın kuralları, Bir aile olmak. İstanbul: Morpa Yayınları
• Üstündağ, A., Şenol, F. B., & Mağden, D. (2015). Ebeveynlerin çocuk istismarına yönelik bilgi düzeylerinin belirlenmesi ve bilinçlendirilmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal. 1, 212 – 227.
• Yavuzer, H. (1996). Anne – baba ve çocuk: ailede çocuk eğitimi. İstanbul: Remzi Kitabevi
• Yavuzer, H. (1999). Çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yazgan İnanç, B., &Yerlikaya, E. E. (2012). Kişilik kuramları. Ankara: Pegem Yayıncılık
• Yılmaz, Y. (2019). Okul temelli cinsel istismardan korunma psiko – eğitim programının öğrenciler, öğretmenler ve ebeveynlerin bilgi düzeyine etkisi [Doctoral dissertation]. Çukurova Üniversitesi, Adana.