Yükseltinin Sakallı Kızılağaç (Alnus glutinosa subsp. barbata) Tohumlarının Morfolojik Özelliklerine ve Çimlenmesine Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 1, 13 - 21, 03.04.2024

Aşkın Göktürk Sinan Güner

https://doi.org/10.17475/kastorman.1460367

Öz

Çalışmanın amacı: Bu çalışma, yükseltinin sakallı kızılağaç (Alnus glutinosa subsp. barbata) kozalakları ve tohumlarının özellikleri üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Çalışma alanı: Sakallı kızılağaç kozalakları, Artvin İli Arhavi ilçesindeki türün doğal yayılış alanı içerisindeki üç farklı yükseltiden (270 m, 590 m ve 860 m) 2017 yılı ekim ayında toplanmıştır.
Materyal ve yöntem: Kozalaklarda, kozalak çapı ve uzunluğu, tohumlarda ise tohum genişliği, uzunluğu ve kalınlığı gibi morfolojik özellikler incelenmiştir. Ayrıca tohumların çimlenme kabiliyetini değerlendirmek için çimlenme yüzdesi ve ortalama çimlenme süresi parametreleri kullanılmıştır. Çimlendirme deneyleri, her tekerrürde 50 tohum olmak üzere dört tekerrürlü olarak gerçekleştirilmiştir. Tohumlara 2, 4, 6 ve 8 hafta katlama ön işlemleri uygulanmıştır.
Temel sonuçlar: Sonuçlar, kozalak çapı, tohum uzunluğu, tohum genişliği ve tohum kalınlığının yükseklikten önemli ölçüde etkilendiğini göstermiştir. Çimlenme yüzdesi ve ortalama çimlenme süresindeki farklılıklar da yükseltiye göre önemli bulunmuştur (p<0.05). 270, 590 ve 870 m'den toplanan tohumlar sırasıyla 2.71 mm, 2.63 mm ve 2.61 mm tohum uzunluğuna, 2.45 mm, 2.49 mm ve 2.08 mm tohum genişliğine ve 0.49 mm, 0.52 mm ve 0.41 mm tohum kalınlığına sahiptir.
Araştırma vurguları: 590 m'den toplanan tohumlar en yüksek çimlenme yüzdesine (%63.7) sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Sakallı kızılağaç, Yükselti, Tohum, Çimlenme, Soğuk katlama

Effect of Elevation on Morphological Characteristics and Germination of Black Alder (Alnus glutinosa subsp. barbata) Seeds

Öz

Aim of the study: This study was undertaken to determine the effect of elevation on the characteristics of cones and seeds of black alder (Alnus glutinosa subsp. barbata).
Area of study: Cones were collected from three different elevations (270 m, 590 m and 860 m) within the native range of the species in in Arhavi district of Artvin Province, in October 2017.
Material and methods: Morphological characteristic such as diameter and length of cones, width, length and thickness of seeds were measured. In addition, germination percentage and mean germination time parameters were used to evaluate the germination ability of seeds. Germination experiments were carried out with four replications where each replicate contained 50 seeds. Stratification pre-treatment was applied to seeds for 2, 4, 6 and 8 weeks.
Main results: Results showed that cone diameter, seed length, seed width and seed thickness were significantly affected by elevation. Differences in germination percentage and average germination time also were significant (p<0.05) with respect to elevation. Seeds collected from 270, 590 and 870 m had the 2.71, 2.63 and 2.61 mm, seed lengths, 2.45, 2.49 and 2.08 mm seed width and 0.49, 0.52 and 0.41 mm seed thickness, respectively.
Research highlights: Seeds collected from 590 m had the greatest germination percentage (63.7%).

Anahtar Kelimeler

Black alder, Elevation, Seed, Germination, Cold stratification

Kaynakça

• Baskin, C. C. & Baskin, J. M. (1991). Non deep complex morphophysiological dormancy in seeds of Osmorhiza claytonii (Apiaceae ). American Journal of Botany, 78, 588-593.
• Baskin, C. C. & Baskin, J. M. (2014). Seeds: Ecology, Biogeography, and Evalution of dormancyand germination, USA, Elsevier.
• Bhatt, J. & Ram, J. (2007). Seed and Seedling Characteristics of the Himalayan Hornbeam (Carpinus viminea Wall.), India, Ecological Research, 22, 156-159.
• Bissonnette, C., Fahlman, B., Peru, K. M., Khasa, D. P., Greer, C. W., Headley, J. V. & Roy, S. (2014). Symbiosis with Frankia sp. benefits the establishment of Alnus viridis ssp. crispa and Alnus incana ssp. rugosa in tailings sand from the Canadian oil sands industry. Ecological Engineering, 68, 167-175.
• Carus, S. (1994). Belgrad ormaninda dişbudak, kizilağac ve akcaağac yapay meşcerelerinde büyüme özellikleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 44(1-2), 129-144
• Diagne, N., Arumugam, K., Ngom, M., Nambiar-Veetil, M., Franche, C., Narayanan, K. K. & Laplaze, L. (2013). Use of Frankia and actinorhizal plants for degraded lands reclamation, BioMed Research International. 2013,948258.
• Diagne, N., Ngom, M., Djighaly, P.I., Ngom, D., Ndour, B., Cissokho, M., Faye, M. N., Sarr, A., SY, M. O., Laplaze, L. & Champion, A. (2015). Remediation of Heavy Metal-Contaminated Soils and Enhancement of Their Fertility with Actinorhizal Plants. In: Irena Sherameti, Ajit Varma: Heavy Metal Contamination of Soils (355-366), Switzerland, Springer.
• Figueiredo,M. D. V. B., Seldin, L., de Araujo, F.F. & Mariano, R. D. L. R. (2010). Plant growth promoting rhizobacteria: fundamentals and applications. In: Dines K Maheshwari: Plant growth and health promoting bacteria (21-43). Berlin Heidelberg, Springer.
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babac, M.T. (2012). Türkiye bitkileri listesi (damarli bitkiler). İstanbul, .Nezahat Gökyiğit Botanik Bahcesi ve Flora Araştirmalari Derneği Yayini.
• Güner, S., Göktürk, A. & Kücük, M. (2018). Saf ve karişik halde yetiştirilen sakalli kizilağac (Alnus glutinosa Gearth. subsp. barbata) ve Doğu Kayini (Fagus orientalis Lipsky) fidanlarinin kisa dönem biyokütle değerleri, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 19 (1), 1-7
• Güney, D., Atar, E., Atar, F. & Turna, İ. (2014). Effects of different pre-treatment s and seed collection dates of Oriental hornbeam (Carpinus orientalis mill.) Seeds on germination, Fresenius Environmental Bulletin, 23(10), 2554-2559.
• ISTA (International Seed Testing Association), (1993). Rules for Testing Seeds, Rules, Seed Science and Technology, 259 p., Switzerland.
• Kaliniewicz, Z., Markowski, P., Anders, A., Jadwisienczak, B. & Poaznansk, A. (2018). Corelations between germination capacity and selected properties of Black Alder (Alnus glutinosa Gaertn.) achenes, Baltic Forestry, 24(1), 68-76.
• Karthikeyan, A., Chandrasekaran, K., Geetha, M. & Kalaiselvi, R. (2013). Growth response of Casuarina equisetifolia Forst. rooted stem cuttings to Frankia in nursery and field conditions. Journal of Biosciences, 38(4), 741.
• Mamikoğlu, N.G. (2015). Türkiye’nin ağaclari ve calilari. Ankara, NTV Yayinlari.
• Milivojević, M., Ripka, Z. & Petrović, T. (2018). ISTA Rules Changes in Seed Germination Testing at the Beginning of the 21st Century. Journal on Processing and Energy in Agriculture, 22(1), 40-45.
• Odabaşi, T., Çalişkan, A. & Bozkuş, H. F., (2004). Silvikültür Tekniği (Yayın No 475). İstanbul, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi.
• Orczewska, A., Piotrowska, A. & Lemanowicz, J. (2012). Soil acid phosphomonoesterase activity and phosphorus forms in ancient and post-agricultural black alder (Alnus glutinosa (L.) Gaertn.) woodlands. Acta Societatis Botanicorum Poloniae, 81(2), 81-86
• Salehani, M. K., Mahmoudi, J., Mahdavi, S. Kh. & Habibzadeh, R. (2013). The Effect of Elevation on Breaking Seed Dormancy and Stimulation of Seed Germination of Persian Hogweed (Heracleum persicum), African Journal of Traditional, Complementary and Alternative Medicines, 10(6), 555-558
• Stokdyk, J. P. & Herrman, K. S. (2014). Short-term impacts of Frangula alnus litter on forest soil properties. Water, Air and Soil Pollution, 225, 2000.
• Tajbakhsh, M. & Ghiyasi, M., (2008). Seed Ecology. Iran, Jahde-daneshghahi press.
• Yahyaoglu, Z. & Olmez, Z., (2003). Seed Technology and Nursery Technique Lecture Notes (Publication No:2), Artvin, Kafkas University Faculty of Forestry.
• Yildirim, N., Turna, İ. & Yildirim, N. (2020). Sakalli kizilağac (Alnus glutinosa subsp. barbata) meşceresinin doğal yolla gencleştirilmesi (Harşit Orman İşletme Şefliği örneği), Artvin Orman Fakültesi Dergisi, 21(2), 154-163.
• Yilmaz, M. (2020). Türk kizilağaci (Alnus orientalis Dcene.)’nin tohum özellikleri, Ağac ve Orman, 1(1), 58-65.
• Yilmaz, T. & Yilmaz, M. (2021). Doğu Akdeniz Bölgesindeki Relikt Kizilağac (Alnus glutinosa (L.) Gaertn.) Popülasyonlarinin Tohum Özellikleri, Turkish Journal of Forest Science, 5(1), 150-164.