GELENEKSEL MANDA YETİŞTİRİCİLİĞİNİN GASTRONOMİ TURİZMİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 24, 30.01.2024

Ferhat Bayrak

Öz

Bafra, geleneksel manda ürünleri açısından önemli bir yere sahip olup bu ürünler ilçenin gastronomi turizmi potansiyelini artıran önemli bir unsur olarak öne çıkmaktadır. Manda ürünlerinin gastronomi turizmi açısından etkisi, öncelikle bu ürünlerin özgünlüğüne ve kalitesine dayanmaktadır. Manda yetiştiriciliği ve manda ürünlerinin üretimi, yerel halk için önemli bir geçim kaynağı oluşturmaktadır. Bu da bölgenin sürdürülebilir turizm ve kalkınma açısından avantaj sağlamasına katkıda bulunmaktadır. Çalışmanın amacı; Samsun ili Bafra ilçesinin zengin gastronomi kültürü içerisinde sahip olduğu geleneksel manda ürünlerinin öneminin ortaya konulması, yörenin gastronomisi açısından geleneksel manda ürünlerinin değerli bir gastronomik unsur olduğunun belirtilmesi, sahip olduğu manda ürünlerin potansiyelinin gastronomi turizmi açısından ne şekilde değerlendirilebileceğinin belirlenmesidir. Bu amaç doğrultusunda çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden betimsel analiz kullanılarak gözlem tekniği uygulanmış ve yapılan bu gözlemler doğrultusunda Bafra’nın geleneksel manda ürünlerinin, gastronomi turizmi açısından büyük bir potansiyele sahip olduğu, bu ürünlerin, Bafra ilçesini gastronomi turizmi haritasında önemli bir nokta haline getirdiği, yerel ekonomiye de katkı sağladığı bulgularına ulaşılmıştır. Bu nedenle, manda ürünlerinin tanıtımını ve turistik çekiciliğini daha da artırmak için çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Manda, Bafra, Gastronomi, Turizm

Evaluation of Traditional Buffalo Breeding in Terms of Gastronomy Tourism

Öz

Bafra holds an important place in terms of traditional buffalo products, and these products stand out as an crucial element that inhances the gastronomy tourism potential of the district. The impact of buffalo products on gastronomy tourism is primarily based on the originality and quality of these products. Water buffalo breeding and the production of buffalo products constitute an important source of income for the local people. This contributes to the region’s advantage in terms of sustainable tourism and development. Purpose of the study: The aim is to reveal the importance of traditional buffalo products in the rich gastronomy culture of the Bafra district in Samsun province, to state that traditional buffalo products are valuable gastronomic elements in terms of the region’s gastronomy , and to determine how the potential of buffalo products can be evaluated in terms of gastronomy tourism. For this purpose, the observation technique was applied in the study using descriptive analysis, one of the qualitative research methods. In line with these observations, it was concluded that the traditional buffalo products of Bafra have a great potential in terms of gastronomy tourism. These products make the Bafra district an important point on the gastronomy tourism map, and contribute to the local economy. It was found that it also contributes to this. For this reason, various suggestions have been made to further increase the promotion and touristic appeal of buffalo products.

Anahtar Kelimeler

Buffalo, Bafra, Gastronomy, Tourism

Kaynakça

• AA. (2021). Kızılırmak Deltası için büyük önem taşıyan manda varlığı artıyor https://www.aa.com.tr/tr/gundem/ kizilirmak-deltasi-icin-buyuk-onem-tasiyan-manda-varligi-artiyor/2308643 Erişim tarihi: 10.10.2023
• Akgün A. (2009). Geleneksel Bafra Manda (Kömüş) Yoğurdunun Teknolojik Standardizasyonu, Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Alkım, U. B. (1975). Samsun Bölgesi Çalışmaları 1973. Türk Arkeoloji Dergisi , (37), 5-13.
• Aydın, B. ve Güneşer, O. (2021). Manda Sütünden Üretilen Bazı Ürünlerin Duyusal Özellikleri. Uşak Üniversitesi Fen ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5(1), 110-123.
• Bafra Belediyesi (2021). 2021 Faaliyet Raporu, https://www.bafra.bel.tr/Uploads/Resimler/Sayfalar/2022/8/2021-Faaliyet-Raporu/Orj-297162ebbf20fdcac10e387e88ae.pdf Erişim tarihi: 12.07.2023
• Bayri, G. (2020). Samsun İlinin Sahip Olduğu Gastronomi Turizmi Potansiyelinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı, Samsun.
• Birdir, K. ve Akgöl, K. (2015). Gastronomi turizmi ve türkiye’yi ziyaret eden yabancı turistlerin gastronomi deneyimlerinin değerlendirilmesi. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 3(2), 57-68.
• Borghese, A. (2005). Buffalo production and research. FAO Food And Agriculture Organization Of The United Nations. REU Technical Series, 67. Brown, A. (2022). Gastronomy and Cultural Exchange. International Journal of Gastronomy and Food Science, 20, 1-5.
• Can, Ö. ve Taş, B. (2012). Ramsar Alanı İçinde Yer Alan Cernek Gölü ve Sulak Alanının (Kızılırmak Deltası, Samsun) Ekolojik ve Sosyo-Ekonomik Önemi. Tübav Bilim Dergisi, 5 (2), 1-11.
• Cömert, M. ve Özkaya, F. D. (2014). Gastronomi Turizminde Türk Mutfağının Önemi, Turizm ve Gastronomi Araştırmaları Dergisi, 2(2), 62-66.
• Çağlı, I.B. (2012). Türkiye’de Yerel Kültürün Turizm Odaklı Kalkınmadaki Rolü: Gastronomi Turizmi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Çakır, T. (2017). Şehir Markalaşmasında Gastronomi Pazarlamasının Önemi ve Van Örneği. Yüksek Lisans tezi, Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çavuş, A., Işık, M.F. ve Yalçın, C. (2018). Gastronomi turizmi çekiciliği açısından zigana yöresi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(3), 3071- 3085.
• Dadburn, R. (2018). The Art and Science of Gastronomy. Journal of Culinary Arts, 10(2), 45-60.
• Dilsiz, B. (2010). Türkiye’de Gastronomi ve Turizm: : İstanbul Örneği, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ergöz, E. (2017). Manda Sütünden Üretilen Yayık ve Krema Tereyağlarının Nitelikleri, Yüksek lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Erciyas Yavuz, K. (2011). Önemli bir doğa alanı: Kızılırmak Deltası. Samsun Sempozyumu, Mahmut Aydın, Bekir Şişman, Selahattin Özyurt, Hasan Atsız (eds.), C. 1, 2012, s. 839.
• Gülen, M. (2017). Gastronomi Turizmi Potansiyeli ve Geliştirilmesi Kapsamında Afyonkarahisar İlinin Değerlendirilmesi, Güncel Turizm Araştırmalar Dergisi, 1(1), 31-42.
• Güzel-Şahin, G. ve Ünver, G. (2015). Destinasyon Pazarlama Aracı Olarak Gastronomi Turizmi: İstanbul’un Gastronomi Turizmi Potansiyeli Üzerine Bir Araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(2), 63-73.
• Habertürk. (2022). Samsun 23 bin ‘manda’ sayısı ile Türkiye’de 1. sırada Cumhurbaşkanı Erdoğan faydalarını sıralamıştı, Samsun’da manda yetiştiriciliği ve süt ürünlerinin tüketilmesine yönelik birçok proje yürütülüyor https://www.haberturk.com/samsun-haberleri/95984038-samsun-23-bin-manda-sayisi-ile-turkiyede-1-siradacumhurbaskani-erdogan-faydalarini Erişim tarihi: 10.10.2023
• Hall, C. M. ve Sharples, L. (2008). The consumption of experiences or the experience of consumption? An introduction to the tourism of taste. In Food and wine festivals and events around the world (ss. 1-12). Butterworth-Heinemann.
• Jones, B. (2020). Interdisciplinary Approaches to Gastronomy Studies. Food Culture and Society, 23(3), 231-245.
• Kara, C. (2023). Yöresel Gastronomi Ürünleri Ve Gastronomi Kimliğine Katkıları: İstanbul Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sakarya.
• Kaya, M. ve Çakır Keleş, M. (2019). Destinasyon Markalaşmasında Gastronomik Ürünlerin Rolü: Bafra İlçesi Örneği. Ege Coğrafya Dergisi, 28 (2), 227-240.
• Kivela, J. ve Crotts, J. (2005). Gastronomy Tourism: a Meaningful Travel Market Segment, Mutfak Bilimi ve Teknolojisi Dergisi, 2(3), 39-55.
• Kökten, K., Özgüç, N. ve Özgüç, T. (1945). 1940 ve 1941 Yılında Türk Tarih Kurumu Adına Yapılan Samsun Bölgesi Kazıları Hakkında İlk Kısa Rapor. Belleten, 9(35), 361-400.
• Küçük, M. (2018). Bafra İlçesinin Coğrafyası. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karabük.
• Küçükkömürler, S., Boran, Ş. N. ve Ceyhun, S. A. (2018). Dünyada ve Türkiye’de Gastronomi Turizmi. Uluslararası Turizm, İşletme, Ekonomi Dergisi, 2(2), 78-85.
• Long, P., & Robinson, M. (2017). Culinary tourism. In Tourism and gastronomy (pp. 129-144). Routledge.
• Mercan, Ş. O. ve Üzülmez, M. (2014). Coğrafi işaretlerin bölgesel turizm gelişimindeki önemi: Çanakkale ili örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(2), 67-94.
• Miller, C. (2019). The Economic Impact of Gastronomy. Journal of Food Economics, 15(4), 321-335.
• Özdemir, C. (2021). Bir Kent İmgesi Olarak Bafra Nokulu. Erdem, (81), 93-120.
• Özdemir, G. ve Altıner, D. D. (2019). Gastronomi Kavramları ve Gastronom Turizmi Üzerine Bir İnceleme, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(1), 1-14.
• Özkardeş, O. G. (2013). Türkiye’de özel öğrenme güçlüğüne ilişkin yapılan araştırmaların betimsel analizi. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 30(2), 123-153.
• Öztürk, A. (2019). Bafra›nın kültür tarihi ve Türkler, Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Samsun.
• Özyürek, A., Begde, Z., & Yavuz, N. F. (2014). Okul Öncesi Çocukların Sosyal Becerileri ile Yakın Çevresindeki Yetişkin Etkileşimleri Arasındaki İlişki. Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences, 16(2), 111-129
• Pamuk Ş. (2017). Geleneksel Afyon kaymağı üretimi. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, 12(1), 84-89.
• Parker, S. (2020). Gastronomy and the Food Industry. International Journal of Gastronomy and Food Science, 18, 78-92.
• Richards, G. (2016). Gastronomy and tourism: Convergence, divergence, and challenges. Routledge.
• SAMTİM (2009). Kızılırmak Deltasında Manda Yetiştiriciliği. https://samsun.tarimorman.gov.tr/Belgeler/Yayinlar/ Samtim_dergi/samtim%2025.pdf Erişim tarihi: 28.09.2023
• Sarıca, E., Coşkun, H., Kemer, İ.C., Samur, E.S., Çifçi, F.M., Aktaş, A., Erer, H. ve Vergili, E. (2019). A comparative study on the shelf life of the yogurts produced from cow and buffalo milks. GIDA, 44 (3), 483-490.
• Sarıözkan S. (2011). Türkiye’de Manda Yetiştiriciliğinin Önemi. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 17(1), 163-166.
• Smith, J. (2019). Gastronomy as Cultural Expression. Food and Society Review, 24(2), 76-90.
• Şimşek, A., ve Temel, B. (2022). Gastronomi Turizmi Kapsamında Geleneksel Ürünlerin İncelenmesi: Tarsus Mamülü. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 6-13.
• TÜİK. (2022). Hayvansal Üretim İstatistikleri, Haziran 2022, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hayvansal-Uretim-Istatistikleri-Haziran-2022-45594 Erişim tarihi: 1 Ağustos 2023
• Türk Gıda Kodeksi (TGK). (2003). Türk Gıda Kodeksi- Krema ve Kaymak Tebliği. Tebliğ No: 2003/34, R.G. Tarihi: 27.09.2003 R.G. Sayısı: 25242
• Türk Patent ve Marka Kurumu. (2023a). Bafra Pidesi, https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/detay/37959 Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023
• Türk Patent ve Marka Kurumu. (2023b). Bafra Kaymaklı Lokum. 2023, https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/ detay/38424 Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023
• Türk Patent ve Marka Kurumu. (2023c). Bafra Nokulu. https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/detay/38068 Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023 UNWTO (2019). Uluslararası Turizmde Öne Çıkanlar, https://www.unwto.org/search?keys=Gastronomy%20 &page=1 Erişim tarihi: 10 Temmuz 2023
• Üner, E. H. (2014). Herşey Dahil Sistemde Türkiye Gastronomi Turizmi Potansiyelinin Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Williams, L. (2021). Gastronomy and Cultural Understanding. Journal of Food and Culture, 14(3), 201-215.
• Yüncü, H. R. (2010). Sürdürülebilir Turizm Açışından Gastronomi Turizmi ve Perşembe Yaylası 10. Aybastı - Kabataş Kurultayı Yerel Değerler ve Yayla Turizmi, Edt: S. Şengel, Ankara: Detay Yayıncılık.