TÜRKİYE’DE KARAYOLU VE DEMİRYOLU YOLCU VE YÜK TAŞIMACILIĞI İLE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: PANEL VERİ ANALİZİ

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 28, 977 - 998, 29.12.2023

Ömer Emirkadı Hüseyin Balcı

https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2023.039

Öz

Küreselleşme sonucunda artan uluslararası ticaretle beraber, ürün piyasalarının görünümünde ve hizmet gereksiniminde yaşanan çeşitlilik, lojistik sektörünün önemini her geçen gün artırmaktadır. Hızlanan uluslararası ticaret hacmine paralel olarak, lojistik sektöründe yaşanan gelişmeler bir yandan uluslararası ticareti kolaylaştırırken, öte yandan sağladığı maliyet avantajlarıyla da ülkelerin rekabet gücünü olumlu yönde etkilemektedir. Lojistik faaliyetlerde yaşanan gelişmeler aynı zamanda sektörün toplam ciro hacmi ve yanı sıra istihdam artışlarını da beraberinde getirirken, bu yönleriyle ekonomik büyümenin de önemli bir belirleyicisi durumundadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki kara ve demiryolu yolcu ve yük taşımacılığı ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi 2001 - 2019 arası dönem için ampirik olarak değerlendirmektir. Yöntem olarak panel veri analizinin tercih edildiği çalışmanın analiz kısmında; lojistik sektörünü temsilen, karayolu ve demiryolu yolcu ve eşya taşıma/ulaştırma hizmetleri, ekonomik büyümeyi temsilen de reel GSYH kullanılmıştır. Elde edilen analiz sonuçlarına göre; Türkiye’de ekonomik büyüme ve karayolu, denizyolu, havayolu ve demiryolu ulaştırma hizmetleri arasında karşılıklı bir nedensellik ilişkisinin bulunduğu belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Ekonomik büyüme, karayolu ve demiryolu, panel veri analizi

THE RELATIONSHIP BETWEEN ROAD AND RAILWAY AND FREIGHT TRANSPORTATION IN TURKEY AND ECONOMIC GROWTH: PANEL DATA ANALYSIS

Öz

With the increasing international trade as a result of globalization, the diversity in the product markets and service requirements increases the importance of the logistics sector. In parallel with the accelerating volume of international trade, developments in the logistics sector facilitate international trade and positively affect the competitiveness of countries with the cost advantages it provides. Developments in logistics activities also bring about an increase in the total turnover volume of the sector as well as in employment, and are an important determinant of economic growth in these aspects. The aim of this study is to empirically evaluate the relationship between road and rail passenger and freight transportation and economic growth in Turkey for the period between 2001 and 2019. In the analysis, where panel data analysis is preferred as the method, road and rail passenger and freight transportation services are used to represent the logistics sector and real GDP is used to represent economic growth. Accordingly, a reciprocal causality relationship between economic growth and road, maritime, air and rail transportation services in Turkey is determined.

Anahtar Kelimeler

Economic growth, road and railroad, panel data analysis

Kaynakça

• Ak, M. Z. (2009). Gelişmekte olan ülkelere yönelik doğrudan yabancı yatırımların temel belirleyicileri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Anusua D. & Sumit A. (2004) Telecommunications and economic growth: a panel data approach, Applied Economics, 36:15, 1649-1654, DOI: 10.1080/0003684042000218552
• Aydemir, H. & Çubuk, M. K. (2016). Karayollarının Türkiye’de genel durumunun araştırılması ile yaşanan değişimler ve gelecek stratejilerine dair tavsiyeler. Gazi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 2(3), 128-146.
• Aytekin, İ. (2022). Türkiye’ de karayolu ve demiryolu ulaştırma hizmetleri ile kalkınma arasındaki nedensellik ilişkisinin analizi.Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi, 6 (1), 17-35.Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr /pub/ anadoluiid/issue /69395 /1088750
• Baltagi, B. H. (2011), Econometrics, Fifth Edition, Springer, New York
• Beyzatlar, M. A, Karacal, M. & Yetkiner, H. (2014). Granger-causality between transportation and gdp: a panel data approach. Transportation Research, Part A 63 (2014) 43 – 55. http://dx.doi.org/10.1016/j.tra.2014.03.001, 08.092022.
• Bozkurt, E, Efeoğlu R., Sevinç, H., & Altuner, İ. (2017). Türkiye ve Avrasya ekonomilerinde taşımacılık Sektörünün Ekonomik Büyümeye Etkisi. Igdir University Journal of Social Sciences, (11).
• Breusch, T. S. & Pagan, A. R. (1980). The Lagrange multiplier test and its applications to model specification in econometrics, The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253.
• Carruthers, Robin, Bajpai, Jitendra N. & Hummels, David. (2004). Trade and logistics: An East Asian perspective, East Asia Integrates: A Trade Policy Agenda for Shared Growth, 77- 93.
• Cheng, G.P., Liu, W., Xie, C.W., & Zhou, J. (2010), The Contribution of logistics industry to economic growth based on logis model. International Conference of Information Science and Management Engineering.
• Çancı, M. & Güngüren, M. (2013). İktisadi Yaşamda Taşımacılık Sektörü, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (45), 198-213, Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6159/82791.
• Doğanay, M. A. & Değer, M. K. (2017). Yükselen piyasa ekonomilerinde doğrudan yabancı yatırımlar ve ihracat ilişkisi: panel veri eşbütünleşme analizleri (1996-2014), Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), 127- 145
• D´emurger, S. (2000). Economic opening and growth in China. Paris: Development Centre of the Organisation for Economic Co-operation and Development, Mar.
• Dinçel, İ. Y. (2021). Sanayi üretimi ile yük taşımacılığı arasındaki eş bütünleşme ve nedensellik ilişkisi, Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2): 153-170.
• Dumitrescu, E. I. &Hurlin, C. (2012). Testing for Granger non-causality in heterogeneous panels, Economic Modelling, 29 (4), 1450-1460.
• Erdoğan, H.T. (2016), Ulaşım hizmetlerinin ekonomik kalkınma üzerine etkisi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1): 187-215.
• Fogel, R. W. (1964). The Impact of Railroads on American Economic Growth: A Century of Evidence. The Journal of Economic History, 24(4), 639-687.
• https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Ulastirma-ve-Haberlesme-112, Erişim Tarihi:17.04.2023.
• https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD?end=2019&locations=TR&start=2001, Erişim Tarihi: 08.04.2023.
• Greene, W.H. (2003), Econometric Analysis, Fifth Edition, Pearson Education, Inc, Upper Saddle River, New Jersey.
• Gujarati, D.N. (2004). Basic Econometrics, Fourth Edition, New York: The McGraw-Hill.
• Gürlü, S. (2019). Türkiye’de hava ulaştırma sektörü ve iktisadi büyüme üzerindeki etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gwilliam, K. M. (1964). Transport and Public Policy, Publisher: London: George Allen and Unwin, 1-259.
• Hakim, M. M. & Merkert, R. (2016). The causal relationship between air transport and economic growth: Empirical evidence from South Asia. Journal of Transport Geography, 56, 120-127.
• Hayaloğlu, P. (2015). The impact of developments in the logistics sector on economic growth: the case of OECD countries. International Journal of Economics and Financial Issues, 5(2), 523-530.
• Kabasakal, A. & Solak, A. O. (2015). Demiryolu sektörünün rekabete açılması, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (25), Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/4767/65539.
• Kara, M. A. & Ciğerlioğlu, O. (2018). Türkiye ekonomisinde ulaşım altyapısının ekonomik büyümeye etkisi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17 (2) , 577-591. DOI: 10.21547/jss.382949.
• Kaynak, M. (2002). Yeni demiryolu çağı, yüksek hızlı trenler ve Türkiye, Ekonomik Yaklaşım, Cilt: 13 Sayı: 42–43, Ankara.
• Kaynak, M. & Mert, M. (2009). Türkiye'de Ulaştırma Hizmetleri Endeksi, 18. İstatistik Araştırma Sempozyumu, 2009, http://www.muhtesemkaynak.com/61.pdf Erişim Tarihi: 07.02.2017.
• Kherbas O. & Mocan M. (2015). A Review of logistics and transport sector as a factor of globalization, Procedia Economics and Finance, (27) 42-47, https://www.researchgate.net/publication/283974606_A_Review_of_Logistics_and_Tran sport_Sector_as_a_Factor_of_Globalization, 23.09.2022. https://www.kgm.gov.tr/SiteCollectionDocuments/KGMdocuments/Yayinlar/YayinPdf/KarayoluUlasimIstatistikleri2021.pdf, 10.04.2023.
• Kögmen, Z. (2014). Karayolu taşımacılığının diğer taşımacılık modlarıyla karşılaştırılması ve sağladığı avantajlar (Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Uzmanlık Tezi, Ankara)
• Kuzu, S. & Önder, E. (2014). Research in to the long-run relationship between logistics development and economic growth in Turkey. Journal of Logistics Management 3(1): 11- 16.
• Lean, H.H, Huang, W. & Hong, J. (2014). Logistics and economic development: Experience from China, Transport Policy, Elsevier.
• Malhotra, G. & Mishra, S. (2019). Effect of economic growth on the logistics sector in India. Theoretical Economics Letters, 9, 210-222. https://doi.org/10.4236/tel.[phone].
• Maparu, T.S. & Mazumder, T. N. (2017), Transport infrastructure, economic Development and Urbanization in India (1990–2011): Is there any Causal Relationship? Transportation Research Part A, 100: 319–336.
• Mody, A. & Wang, F. Y. (1997), Explaining ındustrial growth in coastal China: economic reforms and what else. World Bank Economic Review, 11(2), 293-325.
• Mohamad R. (2012). Analysis of the dynamic relation between logistics development and economic growth in Indonesia, 1st Mae Fah Luang University International Conference 2012, 1-9.
• Nalçakan, M. (2008). Ekonomik gelişmelerin demiryolu taşımacılık sektörüne ttkisi, T.C. Dokuz Eylül Üniversitesi 2. Ulusal İktisat Kongresi, 31-45, 2008.
• Pazarlıoğlu, V. & Gürler, Ö. K. (2007). Telekomünikasyon yatırımları ve ekonomik büyüme: panel veri yaklaşımı, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 44(508), 35-43
• Pesaran, M. H. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panels, Institute for the study of Labor (IZA), Paper No. 1240, 1-40.
• Pesaran, M. H. & Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels, Journal of Econometrics, 142(1), 50-93.
• Persyn, D. & Westerlund, J. (2008). Error-correction-based cointegration tests for panel data, The Stata Journal, 8, Number 2, 232-241
• Pradhan, R. P., & Bagchi, T. P. (2013). Effect of transportation infrastructure on economic growth in India: the VECM approach. Research in Transportation Economics, 38(1), 139-148.
• Pucher, J, Peng, Z. R, Mittal, N, Zhu, Y& Korattyswaroopam, N.(2007). Urban transport trends and policies in China and India: Impacts of rapid economic growth, Transport Reviews, 27(4), 379–410, July
• Saygılı, Ş. Cihan, C. & Yavan, Z. A. (2006). Eğitim ve Sürdürülebilir Büyüme Türkiye Deneyimi, Riskler ve Fırsatlar, TÜSİAD Büyüme Stratejileri Dizisi No:7, Yayın No:TÜSİAD-T/2006-06-420, İstanbul.
• Sezer, S. & Abasız, T. (2017). The impact of logistics industry on economic growth: an application in OECD countries. Eurasian Journal of Social Sciences, 5(1), 2017, 11-23 DOI: 10.15604/ejss.2017.05.01.002
• Tarı, R. (2010). Ekonometri, 6. Basım, Umuttepe Yayın No:32, Kocaeli.
• Westerlund, J. & Edgerton, D. L. (2007). A panel bootstrap cointegration test, Economic Letters, 97, 185-190