Covid-19 sürecinde Türkiye’de engellilere yönelik uygulanan politikalar

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 72 - 84, 31.12.2023

Arzu Yıldırım

https://doi.org/10.51177/kayusosder.1256685

Öz

Bazı özelliklerden dolayı toplumdaki bireylerin bir kısmı sunulan fırsatlardan ve hizmetlerden yeterince yararlanamamaktadır. Bu özelliğe sahip olan bireyler dezavantajlı gruplar arasında sayılmaktadır. Normal şartlarda savunmasız ve hizmetlere erişimde sıkıntı yaşayan dezavantajlı gruptaki bireylerin durumu, olağanüstü dönemlerde daha da sıkıntılı bir hal almıştır. 2019 yılında bütün dünyaya yayılan korona virüs salgın döneminde dezavantajlı grupları daha çok etkilemiştir. Bu çalışmada, Türkiye’de pandeminin toplumda yaşayan dezavantajlı kesim arasında yer alan engellilere yönelik izlenen politikalar incelenmiştir. Bu dönemde engellilerin ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla gerçekleştirilen çalışmalara yer verilmiştir. Ayrıca kriz sürecinde engellilere yönelik sunulacak politikalara ilişkin öneriler getirilmiştir. Pandemi sürecinde yaşanan sıkıntılar, kısıtlamalar, hizmetlere erişim güçlüğü gibi durumlar toplumdaki bütün bireyleri sosyal, ekonomik, ruhsal ve kültürel yönden olumsuz bir şekilde etkilemiştir; bu olumsuzluklar dezavantajlı gruptaki bireyleri daha olumsuz etkilemiştir. Ulaşılan bulgular; salgın döneminde engelli bireylere yönelik hizmetlerin sunulduğu; ancak pandemi koşullarının zorluğu, sosyal hizmet mesleğinin yeterince öne çıkmaması, sunulan politikaların toplumun genelinin düşünülerek bütüncül bir bakış açısıyla hizmet sunumunun gerçekleştiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

sosyal hizmet, Engelliler, Covid-19, Dezavantajlı Gruplar

Policies for the disabled in Turkey during the Covid-19 process

Öz

Due to some characteristics, some of the individuals in the society cannot benefit enough from the opportunities and services offered. Individuals with this characteristic are considered among the disadvantaged groups. The situation of individuals in the disadvantaged group, who are already vulnerable and have difficulties in accessing services under normal conditions, becomes even more difficult in extraordinary times. During the coronavirus epidemic that spread all over the world in 2019, disadvantaged groups are among the issues that should be given more importance. In this study, the effects of the pandemic on disabled individuals from disadvantaged groups living in society were examined. In this period, the studies carried out for disabled individuals were included. In addition, suggestions were made regarding the policies to be presented for the disabled during the pandemic period. Situations such as difficulties, restrictions, and difficulties in accessing services during the pandemic process have adversely affected all individuals in the society in terms of social, economic, spiritual and cultural aspects; these negativities affected the individuals in the disadvantaged group more negatively. The findings are as follows; during the epidemic period, services are provided for people with disabilities; however, it has been determined that the difficulty of the pandemic conditions, the lack of prominence of the social work profession, the policies offered, and the service delivery with a holistic perspective by considering the general society.

Anahtar Kelimeler

Disabled people, Covid-19, Disadvantaged Groups, Social Work

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2021). Engelli ve Yaşlı Hizmetler Genel Müdürlüğü. https://www.aile.gov.tr/eyhgm
• Annaswamy, T. M., Verduzco-Gutierrez, M., & Frieden, L. (2020). Telemedicine barriers and challenges for persons with disabilities: Covid-19 and beyond. Disability and Health Journal, 13(4), 1-5.
• Asbury, K., Fox, L., Deniz, E., Code, A., & Toseeb, U. (2021). How is Covid-19 afecting the mental health of children with special educational needs and disabilities and their families? Journal of Autism and Developmental Disorders, 51, 1772-1780. https://doi.org/10.1007/s10803-020-04577-2
• Ayata, R., & Çamur, G. (2020). Sosyal hizmet perspektifinden covid-19 pandemi süreci ve sosyal sorunlara yönelik kriz değerlendirmesi. Sosyal Politika ve Sosyal Hizmet Çalışmaları Dergisi, 1(1), 21-38.
• Aydın, R. (2020). Covid-19 mücadelesi ve engelli toplum web panel etkinlik raporu. https://cdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=covid-19-mucadelesi-ve-engelli-toplum-toplanti-raporu-donusturuldu.pdf
• Aydın, E. (2021). Covid-19 pandemisinde toplumsal gerçeğimiz: İşitme engelliler. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Dergisi, 2(1), 17-20.
• Ayyıldız, M. T. (2018). Engellilerin istihdam sorunlarına yönelik kamu politikaları, (Tez No. 523633) [Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir.
• Balcı, A. (2021). Covid-19 pandemi döneminde engelli çocuğu bulunan çalışan ebeveynlerin yaşadığı sorunlar, sosyal hizmet ve desteğin önemi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 10 (4) , 824-831.
• Başaran, E. (2021, Mayıs 15-17). Pandemi sürecinde dezavantajlı grupları yeniden düşünmek. [Bildiri Sunumu], 6. Uluslararası Sosyoloji ve Ekonomi Kongresi, Ankara. https://www.usekongresi.org/_files/ugd/614b1f_f46dcf0bfc2841468ce0ec1af3e0707f.pdf
• Binay, K. (2020). Covid-19 pandemi sürecinde işitme kayıplı bireylere yaklaşım. Selçuk Sağlık Dergisi, 1 (Covid-19 Özel Sayı), 54-61.
• Birinci, M., & Bulut T. (2020). Covid-19’un sosyo-ekonomik yönden dezavantajlı gruplar üzerindeki etkileri: Sosyal hizmet bakış açısından bir değerlendirme. Sosyal Çalışma Dergisi. 4(1), 62-68.
• BM Covid-19 ve Engelli Bireyler Raporu, (2020). Uluslararası toplum gelişim derneği. https://kasder.org.tr/bm-covid-19-ve-engelli-bireyler-raporu/
• Borozancı, İ., Sezer, S., Türe, D., Panış, B. İ., Arıcı, A., & Bolat, G. B. (2021). Pandemi sürecinde fiziksel engelli bireylerin sorun ve beklentileri üzerine nitel bir inceleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 21 (2), 269-289.
• Boyle, C. A., Fox, M. H., Havercamp, S. M., & Zubler, J. (2020). The public health response to the Covid-19 pandemic for people with disabilities. Disability and Health Journal, 13(3), 100943
• Burcu, E. (2011). Türkiye’de engelli bireylere ilişkin kültürel tanımlamalar: Ankara örneği. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 28(1), 37-54.
• Can, H. B. (2020). Olağanüstü durumlarda geliştirilen sosyal politikaların dezavantajlı gruplar üzerindeki etkisinin sosyal hizmet perspektifinden değerlendirilmesi: Covid-19 pandemisi Türkiye örneği. Sosyal Hizmet, Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Yayını, (2020/2), 47-63.
• Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2020). İşitme engelli bireyler ve ailelerine yönelik koronavirüs bilgilendirme rehberi – IX, T.C. Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, https://www.aile.gov.tr/media/46160/isitme-engelli-rehber9.pdf
• Engelli Çocuk Hakları Ağı. (2021). Covid 19 (pandemi) sürecinde ‘özel gereksinimli çocukların ve ailelerinin ihtiyaçlarını belirlemeye yönelik’ eğitim analiz raporu, Engelli Çocuk Hakları Ağı, 1-25, https://www.echa.org.tr/kaynaklar
• Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, (2021). Aile ve Sosyal Hizmetler Bakan Yardımcısı Ergüneş: “Türk İşaret Dili İşleyiş Programını E-Devlet Sistemine Geçirmeyi Düşünüyoruz.” https://www.aile.gov.tr/eyhgm/haberler/aile-ve-sosyal-hizmetler-bakan-yardimcisi-ergunes-turk-isaret-dili-isleyis-programini-e-devlet-sistemine-gecirmeyi-dusunuyoruz/
• Genç, Y. (2015). Engellilerin sosyal sorunları ve beklentileri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 35(2), 65-92.
• Kara, E. (2020). Covid-19 pandemisindeki dezavantajlı gruplar ve sosyal hizmet işgücünün işlevi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 4(1), 28-34.
• Karataş, Z. (2020). Covid-19 pandemisinin toplumsal etkileri, değişim ve güçlenme. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 4(1), 3-17.
• Kuruhalil, İ., Özyazıcı, A., &Hosseinnezhad, F. (2020). Türkiye’de covid-19 pandemisi döneminde sosyal hizmet. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 5(1), 3-21.
• Lebrasseur, A., Fortin-Bedard, N., Lettre, J., Krista Best, Boucher, N., Hotton, M., Beaulieu-Bonneau, S., Mercier, C., Lamontagne, M. E., & Routhier, F. (2021) Impact of Covid-19 on people with physical disabilities: A rapid review. Disability and Health Journal, 14(1), 101014
• Öpengin, E. (2020). Pandemi sürecinde özel gereksinimli çocuklar. Tanhan, F. ve Özok, H.İ. (Ed.) içinde, Eğitim ve pandemi (ss. 221-244). Anı Yayıncılık.
• Özmete, E., & Pak, E. (2023). Engelli çocuğa sahip annelerin Covid-19 salgını sürecindeki deneyimleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 24(1), 75-93.
• Piven, J., Rodgers, R., & Tschida, J. (2020). The impact of Covid-19 on individuals with intellectual and developmental disabilities: Clinical and scientific priorities, Am J Psychiatry, 177, 11.
• Şen G. & Aytar A. (2022). Covid-19 Pandemi Sürecinde Engelli Çocukların Fonksiyonelliği ile Ebeveynlerin Etkilenimleri Arasındaki İlişki. Turkish Journal of Physiotherapy and Rehabilitation, 33(2), 23-31.
• Şenyurt Akdağ, A., Yavuz, B., Ünal, B., Tanay Aksaç, G., Köseoğlu, F., İdil, G., Ak, S., Kara, Ö., Vardar, N., & Temur, N. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde engelli kadınların insan hakları izleme raporu. Engelli Kadın Derneği, Ankara. https://dspace.ceid.org.tr/xmlui/handle/1/ 1456?show=full
• Tanrıverdi, G., Yalçın Gürsoy, M., & Özsezer Kaymak, G. (2020). Halk sağlığı hemşireliği yaklaşımıyla Covid-19 pandemisi. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 2(2), 126.
• Tek, S., & Yılmaz, K. G. (2021). Görme engelli bireylerin Covid-19 pandemi sürecine ilişkin deneyimleri. Toplum ve Sosyal Hizmet, Covid-19 Özel Sayı, 1, 319-336
• United Nations Human Rights Office of The High Comissioner, (2021). https://www.ohchr.org/en/ohchr_homepage
• Yıldırım- Aykurt, A. (2020). 21. yüzyılda sosyal sorunlar ve dezavantajlı gruplar. Journal of Awareness, 5(3), 2149-6544.
• World Health Organization, (2020). Disability considerations during the Covid-19 outbreak. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-2019-nCoV-Disability-2020-1
• Zengin Taş, E., & Kayma, D. (2020, October 22-24). Social work with disadvantaged groups during the pandemic period. [Bildiri Sunumu], IV. International Applied Social Sciences Congress, İzmir,https://www.um.edu.mt/library/oar/bitstream/123456789/99890/1/IV._International_Applied_Social_Sciences_Congress_%28C-IASOS20%29%282020%29.pdf