Kamu Sosyal Harcamaları Ve Gelir-Servet Eşitsizliği: Küresel Eğilim Ve Türkiye

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 29, 346 - 366, 30.11.2023

Alparslan Akarca

https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1317776

Öz

Amaç: Bu makalenin amacı gelir ve servet eşitsizliğinde küresel eğilimi araştırmaktır. Çalışmamız gelir dağılımı ve sosyal politika konuları üzerine odaklanmaktadır. Makalenin nihai amacı vergi ve kamu transfer harcamalarının gelir eşitsizliği üzerindeki etkisini ortaya çıkarmaktır.

Tasarım/Yöntem: Bu çalışmada araştırma yöntemi olarak istatistiksel veri kullanılmaktadır. Tablolardaki veriler TUIK (Türkiye İstatistik Kurumu), Eurostat (Avrupa Birliği İstatistik Ofisi) ve diğer bazı uluslararası kuruluşlar tarafından yayınlanan bir dizi istatistik raporundan elde edilmiştir.

Bulgular: Türkiye’de kamu sosyal harcamaları büyük ölçüde artmıştır. Ancak Türkiye, ekonomik olarak gelişmiş ülkelere kıyasla, yüksek düzeylerde gelir eşitsizliğini tecrübe etmeye devam etmektedir.
Sınırlılıklar: Bu çalışma OECD, AB ve Türkiye’de kamu sosyal harcamaları ve gelir dağılımı arasındaki ilişkiyi analiz etmektedir.

Özgünlük/Değer: Bir toplumda sosyal sınıflar arasında ulusal gelirin ve fırsatların eşitsiz dağılımı olan sosyo-ekonomik eşitsizlik en önemli küresel sorunlardan bir tanesidir. Sosyal ve siyasal istikrar sürdürülebilir bir ekonomik gelişmeye bağlıdır. Bu nedenle hükümetler maliye ve para politikalarını kullanarak ekonomiye müdahale etmeye başlamışlardır. Bu yeni tür devlet sosyal refah devletidir. Sosyal refah devleti ise yurttaşlarına temel ekonomik ve sosyal güvenceyi sağlayan bir devlettir. Kamu sosyal harcamaları gelir dağılımı üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir, fakat buna rağmen, küresel eşitsizlik artmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kamu Sosyal Harcamaları, Gelir Eşitsizliği, Servet Eşitsizliği

Public Social Expenditures And Income-Wealth Inequality: Global Trend And Turkey

Öz

Purpose: The aim of this essay is to research global trends in income and wealth inequality. Our study focusses on the subjects of income distribution and social policy. Final purpose of the essay is to find out the effects of taxes and government transfer payments on income inequality.

Design/Methodology: As a research method statistical data is used in this study. Data in the tables have been obtained from some statistical reports published by TUIK (Turkish Statistical Institute), Eurostat (The Statistical Office Of The European Union) and some other international organizations.

Findings: In Turkey, public social spendings have conciderably increased. However, Turkey continues to experience high levels of income inequality compared with economically developed countries.
Limitations: This study analyzes the relationship between public social spending and income distribution in OECD, EU and Turkey.
Originality/Value: Socio-economic inequality, which is the unequal distribution of national income and opportunities between social classes in a society, is one of the most important global issues. Social and political stability depend on a sustainable economic development. Therefore governments have started to intervene in economy by using fiscal and monetary policies. This new type of state is the social welfare state. Social welfare state is a state that provides its citizens with basic economic and social security. Public social expenditures have a positive effect on income distribution, but despite this global inequality is rising.

Anahtar Kelimeler

Public Social Expenditures, Income Inequality, Wealth Inequality

Kaynakça

• Atkinson, A. B. (2015). Inequality What Can Be Done?. Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts. https://www.acarindex.com/dosyalar/kitap/acarindex-1436513133.pdf
• Bakır, N. (2023, 9 Mayıs). TÜİK’e göre göreli yoksulluk yüzde 14,4. Dünya Gazetesi. https://www.dunya.com/kose-yazisi/tuike-gore-goreli-yoksulluk-yuzde-144/693257#:~:text=T%C3%BCrkiye%20%C4%B0statistik%20Kurumu%20(T%C3%9C%C4%B0K)%2C,y%C3%BCzde%2014%2C4%20oldu%C4%9Funu%20a%C3%A7%C4%B1klad%C4%B1.
• Boratav, K. (1999). 1980’li Yıllarda Türkiye’de Sosyal Sınıflar ve Bölüşüm. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Çelik, A. (2019). Avrupa Birliği Sosyal Politikası ve Türkiye. İstanbul: KitapYayınevi.
• Dayar, H. Ve Akıncı, A. (2020). Kamu Sosyal Transfer Harcamalarının Kişisel Gelir Dağılımına Etkisi. Maliye Dergisi, Temmuz-Aralık 2020; (179); 172-185. https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2021/01/09-179_47-Kamu-Sosyal-Transfer-Harcamalarinin.pdf
• Dibo, M. (2022). Kamu Sosyal Harcamaları ve Gelir Eşitsizliği: OECD Ülkeleri Kapsamında Bir Veri Analizi. Journal of Emerging Economies and Policy, 7(2), 1-16. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2056651
• Eğilmez, M. (2019, 18 Eylül). Türkiye’de Gelir Dağılımı, Gini Katsayısı ve Yoksulluk Oranları. https://www.mahfiegilmez.com/2019/09/turkiyede-gelir-daglm-gini-katsays-ve.html
• Eğilmez, M. (2021, 13 Ekim). IMF’ye Göre 2022’de Dünya. https://www.mahfiegilmez.com/2021/10/imfye-gore-2022de-dunya.html
• Eurostat, (2023). Inequality of income distribution S80/S20 income quintile share ratio – EU-SILC and ECHP surveys. https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/ilc_pns4/default/table?lang=en
• Euronews, (2015, 14 Ekim). Ekonomi bilimi diye bir şey yok. Euronews. https://tr.euronews.com/2015/10/14/unlu-ekonomi-profesoru-piketty-ekonomi-bilimi-diye-bir-sey-yok.
• Güven, A., vd. (2016). Gelir Hareketliliği Eşitsizlikleri Azaltabilir mi? Türkiye Örneği. ODTÜ Gelişme Dergisi, (43) ,549-571. https://www.researchgate.net/publication/321672987_Gelir_hareketliligi_gelir_esitsizligini_azaltabilir_mi_Turkiye_ornegi
• IMF, (2023). GDP per capita, current prices.
• https://www.imf.org/external/datamapper/NGDPDPC@WEO/OEMDC/ADVEC/WEOWORLD
• IMF, (2021). World economic and financial surveys. https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2021/October
• İktisat ve Toplum, (2020). Kapital ve İdeoloji. İktisat ve Toplum Dergisi, İTD 123. https://iktisatvetoplum.com/kapital-ve-ideoloji-thomas-pikettyle-bir-roportaj/.
• Karataş, M. (2019). Gelir Dağılımının Teorik Yapısı. Emek ve Toplum Dergisi, (8)21, 52-79. DOI: 10.31199/hakisderg.546147. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/793833
• Kesgin, B. (2014). Kamu Sosyal Politikalarında Sosyal Yardım. İstanbul: Açılımkitap Pınar Yayınları.
• Kurtipek, R. (2011). Türkiye İçin Gelir Grupları Arası Gelir Oluşum İlişkisinin Miyazawa Yöntemiyle İncelenmesi. [Uzmanlık Tezi]. T. C. Kalkınma Bakanlığı, Yayın No: 2830. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Turkiye-Icin-Gelir-Gruplari-Arasi-Gelir-Olusum-Iliskisinin-Miyazawa-Yontemiyle-Incelenmesi-Ridvan-Kurtipek.pdf
• OECD, (2023). The rise and fall of public social spending with the COVİD-19 pandemic. https://www.oecd.org/els/soc/OECD2023-Social-Expenditure-SOCX-Update-Rise-and-fall.pdf
• OECD, (2022). Unemployment rates, OECD. https://www.oecd.org/newsroom/unemployment-rates-oecd-update-january-2022.htm
• OECD, (2021). Income redistribution. https://doi.org/10.1787/637b3a40-en
• OECD, (2020). Social spending makes up 20% of OECD GDP. https://www.oecd.org/els/soc/OECD2020-Social-Expenditure-SOCX-Update.pdf
• OECD, (2015). The gap beyween rich and poor. https://doi.org/10.1787/9789264246010-en
• Oxfam, (2022). Ten richest men double their fotunes in pandemic while incomes of 99 percent of humanity fall. https://www.oxfam.org/en/press-releases/ten-richest-men-double-their-fortunes-pandemic-whileincomes-99-percent-humanity.
• Ören, K. (2017). Sosyal Politika. (Editörler: Çiğdem BAL ve Şerife DURMAZ). İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Pehlivan, M. S. (2009). “Gelir Dağılımı Eşitsizliğine Devletin Müdahale araçları”. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu Örneği. T. C. Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü. https://www.aile.gov.tr/uploads/sygm/uploads/pages/uzmanlik-tezleri/5-gelir-dagilimi-esitsizligine-devletin-mudahale-araclari-sosyal-yardimlasma-ve-dayanismayi-tesvik-fonu-ornegi-m-seyid-pehlivan.pdf
• Statista, (2023). Gini index score of European countries 2020. https://www.statista.com/statistics/874070/gini-index-score-of-eu-countries/#statisticContainer.
• Şenses, F. (2006). Küreselleşmenin Öteki Yüzü: Yoksulluk. İstanbul: İletişim Yayınları.
• TÜİK, (2023). İşgücü istatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-Nisan-2023-49373#:~:text=Hanehalk%C4%B1%20%C4%B0%C5%9Fg%C3%BCc%C3%BC%20Ara%C5%9Ft%C4%B1rmas%C4%B1%20sonu%C3%A7lar%C4%B1na%20g%C3%B6re,%10%2C2%20seviyesinde%20ger%C3%A7ekle%C5%9Fti.
• TÜİK, (2022). Gelir dağılımı istatistikleri, 2022. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Gelir-Dagilimi-Istatistikleri-2022-49745&dil=1#:~:text=Toplam%20gelir%20i%C3%A7erisinde%20en%20y%C3%BCksek,g%C3%B6steren%20sosyal%20transfer%20geliri%20olu%C5%9Fturdu.
• TÜİK, (2022). Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Yoksulluk-ve-Yasam-Kosullari-Istatistikleri-2022-49746
• TÜİK, (2021). Gelir ve yaşam koşulları araştırması, 2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Gelir-ve-Yasam-Kosullari-Arastirmasi-2021-45581
• TÜİK, (2020). Hanehalkı Bütçe Araştırması Tüketim Harcamaları Birleşik Mikro Veri Seti. https://www.tuik.gov.tr/media/microdata/pdf/hanehalki-butce.pdf
• T. C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, (2022). 2022 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2021/10/2022-Yili-Cumhurbaskanligi-Yillik-Programi-26102021.pdf
• UNDP, (2013). Humanity divided: confronting inequality in developing countries. https://www.undp.org/sites/g/files/zskgke326/files/publications/HumanityDivided_Full-Report.pdf.
• Worlbank, (2023). GDP per capita – Europian Union. https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD?locations=EU
• World Inequality Report, (2022). Dünya Eşitsizlik Raporu, 2022. https://wir2022.wid.world/www-site/uploads/2021/12/Summary_WorldInequalityReport2022_Turkish.pdf.