Marriage in Islam and Moral Responsibilities of Men

Yıl 2023, Sayı: 23, 1 - 24, 18.09.2023

Macide Kösal

Öz

Human beings, who hold the most valuable position among the created beings, have been engaged in a profound search for meaning in individual and societal order since their birth. The most satisfying answer to this inherent quest, which is a natural truth, is undoubtedly found within the institution of the family. Indeed, social order can only be constructed by the coming together of strong and stable families. Islam, the protective fortress of individual and societal order, has brought light into the dark chambers of the human mind by making the necessary arrangements. This article aims to shed light on many misconceptions surrounding the institution of family, which is perhaps the greatest darkness in the mind under false teachings, and seeks to integrate couples into the divine order and establish an unwavering framework for the construction of society. Additionally, while much is mentioned about women’s morality in many societies, this study opens a separate parenthesis regarding the responsibilities within the family and plans to address the existing lack of knowledge and understanding about men’s morality in terms of domestic responsibilities, with reference to the divine order set by Almighty Allah for His servants. Islam has imposed a set of moral responsibilities on both men and women within the marital union. Some of the key responsibilities for men include properly fulfilling the management and governance of the family, safeguarding their chastity against unlawful acts, understanding and applying the solution proposals offered by Islam in the face of family issues, and prioritizing tolerance towards their wives. The aim of focusing on these fundamental responsibilities is to present the position of men within the family from an Islamic perspective to the readers. This study clearly demonstrates that moral teachings are divine truths that bind everyone, regardless of gender.

Anahtar Kelimeler

Islam, Marriage, Family, Man-Woman, Morality

İslam’da Evlilik ve Erkeğe Düşen Ahlaki Sorumluluklar

Öz

Yaratılmışlar arasında en değerli konuma sahip olan insan, doğduğu ilk andan itibaren bireysel ve toplumsal düzenin inşası noktasında derin bir anlam arayışı içerisine girmiştir. Fıtratsal bir hakikat olan bu arayışın en tatmin edici cevabı ise hiç şüphesiz ki aile kurumunda saklıdır. Zira toplumsal düzen, ancak sağlam temelli ailelerin bir araya gelmesiyle örülebilen bir yapıdır. Bireysel ve toplumsal nizamın koruyucu kalesi olan İslâm ise, bu noktada gerekli düzenlemeleri yaparak insanların zihinlerinde var olan karanlık odalara aydınlık getirmiştir. Bu makale, yanlış öğretiler altında zihnin belki de en büyük karanlığı konumunda olan aile kurumu için bilinen pek çok yanlışa ışık tutarak çiftleri içlerinde bulunduğu mevcut kargaşadan ilahi düzene entegre etmeyi ve toplumun inşasına sarsılmaz bir çatı oluşturmayı hedeflemektedir. Bununla birlikte pek çok toplumda kadın ahlakına dair onca şey sıralanırken, erkek ahlakı konusunda bilgi ve anlayışın hâlâ yeteri düzeyde olmaması durumuna da aile içi sorumluluklar noktasında ayrı bir parantez açan bu çalışma, yüce Allah’ın kulları için belirlediği ilahi düzene atıfta bulunarak mevcut eksikliği gidermeyi planlamaktadır. İslâm, evlilik birliği içerisinde kadınlara olduğu kadar erkeklere de uymaları gereken birtakım ahlaki sorumluluklar yüklemiştir. Ailenin idare ve yönetimini hakkıyla yerine getirmesi, iffetini harama karşı muhafaza etmesi, aile içi sorunlar karşısında İslâm’ın sunmuş olduğu çözüm önerilerini iyi algılayıp uygulaması ve hanımına karşı hoşgörüyü ön planda tutması erkeğin bahsi geçen sorumluluklarından başlıcalarıdır. Üzerinde durduğumuz bu temel sorumluluklardan hedeflenen, erkeğin aile içi konumunu İslâmî perspektiften okuyucuya sunmaktır. Bu çalışma ile ahlaki öğretilerin, cinsiyet ayrımı gözetmeksizin herkesi bağlayan ilahi hakikatler olduğu açık bir şekilde ortaya konmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İslâm, Evlilik, Aile, Erkek-Kadın, Ahlak

Kaynakça

• Abdulbaki, Muhammed Fuad. Mu’cemu’l Müfehres Li-Elfazı’l-Kur’ânı’l Kerim. Kahire: Daru’l Hadis, 2007.
• Ahmedov, Reşadet. “Hz. Peygamber’in Evlendirdiği Kişiler ve Evlendirilme Amaçları”. İhya Uluslararası İslâm Araştırmaları Dergisi 3/1 (2017), 23.
• Akpınar, Ali. “Ailevî Sorunlara Kur’ânî Çözümler: Nisâ Suresi 34. Âyet Bağlamında”. Kadın ve Âile Sorunları Sempozyumu. ed. Şemsettin Kırış. 63-77. Konya: Hakari Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 2015.
• Altunkaya, Neslihan. İslâm Hukukunda Eşler Arası Anlaşmazlık. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=Q4DxTEGBR0lm5Dlq8DrQDg&no=E6hpKMm9UMW0McXE-TYsRg
• Apak, Âdem. “Hz. Peygamber’in Çocuklarla İlişkileri Üzerine Tespit ve Değerlendirmeler”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/1 (Ocak 2010), 61.
• Atay, Hüseyin vd. Arapça-Türkçe Büyük Lügat. Ankara: 1981.
• Ateş, Süleyman. Yüce Kur 'an 'ın Çağdaş Tefsiri. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat 1991.
• Aydın, Zeynel Abidin. “Nisâ Suresinin 34. Âyeti Bağlamında Evlilik Hayatında Kadının Geçimsizliği Durumunda Uygulanacak Çözümlerden “Darb”a Dair”. Turkish Studies: Türkoloji Araştırmaları 12/27 (2017), 87-100. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.12574
• Bayar, Mesut. “İslâm Aile Hukukunda Karı-Koca Arasında Meydana Gelen Anlaşmazlıklara Önerilen Çözümler”. e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi V (2011), 99.
• Bayraklı, Bayraktar. Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’ân Tefsiri. İstanbul: Bayraklı Yayınları, 2003.
• Bilgiseven, Amiran Kurtkan. Din Sosyolojisi. İstanbul: Filiz Kitabevi, 1985.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. el-Câmiu’s-Sahih. Kahire: Mektebetü’s-Selefiyye, 1400.
• Bursevî, İsmail Hakkı. Ruhu’l-Beyân. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2009.
• Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Ali er-Râzî. Ahkâmu'l-Kur’ân. thk. Abdusselam Muhammed Ali Şahin. Beyrut: Daru'l-Kütüi'l-İlmiyye, 1994.
• Cevheri, İsmail b. Hammad. es-Sıhah: Tacü'I-Luga ve sıhahu'I-Arabiyye. nşr. Ahmed Abdülgafûr Attar. Beyrut: Darü'I-İim, 1979.
• Çağrıcı, Mustafa. “İffet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 21/506. İstanbul: İFAV Yayınları, 1989.
• Çelik, Berna Özcan. Genel Boşanma Sebebi Olarak Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015. https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/33758
• D.İ.B., Kur'ân-ı Kerim Meali. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2006.
• Derveze, Muhammed İzzet. et-Tefsîru'l-Hadîs. Kahire: Dâru İhyai'l-Kütübi'l-Arabiyye, 1383.
• Dölek, Âdem. “Tıbb-ı Nebevî ve Sağlığın Korunması Açısından Kişisel Bakım”. Uluslararası İslâm & Tıp (Tıbb-ı Nebevî) Kongresi. ed. Hasan Akkanat & Ertuğrul Döner. 267-277. Adana: Çukurova Üniversitesi Yayınları, 2016.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. Eş’as es-Sicistânî. Sünenü Ebî Dâvûd. Beyrût: el-Mektebetü’l-Asriyye, ts.
• Ebû Zehra, Muhammed. el-Tekâful-ül İçtimai fi’l-İslâm. Kahire: 1964.
• Ekinci, Kutbettin. “Nisa 34. Âyette Hitap Açısından “Darb” Meselesi”. Şarkiyat İlim Araştırmalar Dergisi 1 (2021), 245. https://doi.org/10.26791/sarkiat.858777
• Erdem, Hüsameddin. Ahlak Felsefesi. Konya: Hüsameddin Erdem Yayınları, 2005.
• Ferâhîdî, Halil b. Ahmed. Kitâbü’l-Ayn Mu’cemün Lüğaviyyün Türasiyyün. tertib. Dr. Davud Sellum vd. Beyrut: Mektebetü Lübnan, 2004.
• Firuzabâdî, Mecidüddin Muhammed b. Yakûb. el-Kâmûsu’l-Muhît. Beyrut: Dâru’l-Ma’rifeti, 1998.
• Gazâlî, İhyâu Ulûmi’d-Dîn. neşr. Seyyid İbrahim. Kahire: 1992.
• Geçioğlu, Ahmet Rıfat. Döner, Ertuğrul. “Dindarlık ve Evlilik Uyumu İlişkisi: Evli Bireyler Üzerine Bir İnceleme”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/1 (Haziran 2019), 203-205. https://doi.org/10.30627/cuilah.536797
• Geçioğlu, Ahmet Rıfat. Döner, Ertuğrul. “İslâm’da Evlilik ve Aile Bağlamında Günümüzde Tartışılan Konular Üzerine Psiko-Sosyal Bir Değerlendirme”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/2 (Aralık 2019), 604. https://doi.org/10.30627/cuilah.621379
• Görgülü, Hasan Ali. İslâm Hukukunda Eşler Arası Sorunlar ve Çözüm Yolları. Isparta: Fakülte Kitabevi, 2005.
• Güner, Abdülkerim Osman. “İslâm Düşüncesinde Kadına Yönelik Şiddet Söylemine Bir Bakış”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 23 (2007), 51-62.
• Güngör, Erol. İslâm’ın Bugünkü Meseleleri. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2006.
• Havvâ, Saîd. el-Esâs fi’t-tefsîr. çev. Eryarsoy, M. Beşir vd. İstanbul: Şamil Yayınevi, 1992.
• İbn Âşur, Muhammed Tâhir b. Muhammed b. Muhammed et-Tunîsî. Tefsîrü't-tahrîr ve't-tenvîr. Tunus: Daru Sahnûn, 1997.
• İbn Atiyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Gâlib b. Abdirrahmân b. Gâlib el-Muhâribî el-Gırnâtî el-Endelüsî. el-Muharreru’l-Vecîz fî Tefsîri Kitabi’l-Azîz. thk. Abdusselâm Abduşşâfî. Beyrut: Dâru’l-Kutûbi’l-İlmiyye, 2001.
• İbn Mâce, Muhammed b. Yezid el-Kazvînî. Sünenu İbn Mâce. thk. Muhammed Fuad Abdulbâkî. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• İbn Manzûr, Ebû’l‐Fadl Cemalüddîn Muhammed b. Mükerrem. Lisânü’l‐ Arab. Beyrut: Dar Sâder, 2003.
• İbn Sa’d, Muhammed b. Sa’d b. Meni’ Zühri. Kitâbü’t-Tabakâti’l-Kebîr. thk. Ali Muhammed Ömer. Kahire: Mektebe Hancı, 2001/1421.
• İbnü’l-Arabî. Ahkâmü’l-Kur’ân. thk. Muhammed Abdülkadir Ata. Beyrut: Dâru’kütübi’l-ilmiyye, 2003.
• İsfahânî, Hüseyn b. Muhammed er-Râgıb. el-Müfredât fî garîbi’l-Kurʾân. Beyrut: Dâru’l-Kalem, 1991.
• İskilibi, Ebûssuûd Mehmed b. Muhyiddin Mehmed Efendi. Tefsiru Ebi’s suud irşâd-ı akli’s selim ila mezayel Kur’âni’l-Kerim. İstanbul: Boğaziçi Yayınları, 2006.
• Karaman, Hayrettin. İslâm’da Kadın ve Aile. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2006.
• Karaman, Hayrettin. Kur’ân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsîr. Ankara: D.İ.B Yayınları, 2012.
• Kavuştu, Şura. Hz. Muhammed’in Aile Reisi Olarak Örnek Şahsiyeti. Konya: S.Ü.S.B.E., Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 2006. http://acikerisimarsiv.selcuk.edu.tr:8080/xmlui/handle/123456789/7762
• Kılıçer, Esat. “İslâmda Aile Plânlaması”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi XXIV (1981), 496.
• Köse, Saffet. Genetiğiyle Oynanmış Kavramlar ve Aile Medeniyetinin Sonu. Konya: Mehir Vakfı Yayınları, 2014.
• Kurtûbî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh. el-Câmi’li-Ahkâmi’l-Kur’ân. thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî. Beyrut: Muessesetu Risâle, 2013.
• Kutub, Seyyid. Fizılâl’il-Kur’ân. çev. Saraç, Emin vd. İstanbul: Hikmet Yayınları, 1972.
• Küçük, Hasan. İslâm’da Kitle Eğitimi. İstanbul: Sırdaş Yayınları, 1976.
• Mâverdî, Alî b. Muhammed. Edebü’d-dünyâ ve’d-dîn. Mısır: Dâru Mektebeti’l-Hayât, 1986.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn b. el-Haccâc. Sahîhü Müslim. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2011.
• Nesâî, Ahmed b. Şu’ayb. el-Müctebâ mines-sünen. Halep: Matbûat İslâmiyye, 1986.
• Nevevi, M. Riyazü’s Salihin ve Tercemesi. çev. Burslan, Kıvamüddin. Erdem, Hasan Hüsnü. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay, 1990.
• Okuyan, Mehmet. “Kadına Yönelik Şiddete Kur’ân’ın Bakışı”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 23 (2007), 93-133.
• Paçacı, İbrahim. “Sosyal Hayattaki Değişim Sürecinde İslâm Aile Hukuku”. İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi 11 (2008), 62.
• Pazarlı, Osman. İslâm’da Ahlak. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1972.
• Râzî, Ebû Abdullah Fahreddin Muhammed b. Ömer. Et-Tefsîru’l-Kebîr Mefatihu’l-Ğayb. Beyrut: Dâru’l-Fikr Yayıncılık, 1981.
• Sâbûnî, Muhammed Ali. ez-Zevâcü’l-İslâmî el-Mübekkir. Dımeşk: Dâru’l-Kalem, 1991.
• Sandıkçı, Kemal. “İslâm’da Ailenin Önemi”, İslâm’da İnsan Modeli ve Hz. Peygamber Örneği. Ankara: T.D.V. Yayınları, 1995.
• Selman, Adnan. “Aile-Din İlişkisi ve Aile İçi Roller”. Akademia Sosyal Bilimler Dergisi 4/1 (Aralık 2018), 16-18.
• Serahsî, Ebû Bekr Şemsü’l-Eimme Muhammed b. Ebî Sehl Ahmed. el-Mebsût. Beyrut: Dâru’l-Ma`rife, 1993.
• Şa’ravî, Muhammed Mutevelli. Tefsîru’ş-Şa’ravî. Kahire: Mecmau’l-Buhûsi’l-İslâmiyye, 1991.
• Şirbînî, Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed el-Hatîb. Muğni’l-muhtâc ilâ ma’rifeti me’ânî elfâẓi’l-Minhâc. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1994.
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr. Câmi’u’l‐Beyân’an Te’vîli Âyi’l‐Kur’ân. Beyrut: Dâru’l‐Fikr Yayıncılık, 1988.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre. el-Câmi’u’s-Sahîh (Sünenü’t-Tirmizî). thk. Ahmed Muhammed Şâkir ve Muhammed Fuâd Abdülbâkî Mısır: Mustafâ el-Bâbî, 1395/1975.
• Uslu, Rifat. “Nisa Suresi 34. Âyeti Çerçevesinde İslâm Hukukunda “Nüşuz” Kavramına Bir Yaklaşım”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 9/47 (2016), 1133-1141. https://doi.org/10.17719/jisr.2016.1459
• Uysal, Asım. Evlilik ve Cinsel Hayat. İstanbul: Uysal Yayınevi, 2022. Vâkıdî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ömer el-Eslemi. el-Meğazi. thk. Marsden Jones. Darü’l Kütüb,1984.
• Yavuz, Yunus Vehbi. Kur’ân’da Kadın Hak ve Özgürlüğü. Mudanya: Feyiz Yayınları, 2011.
• Yeniçeri, Celal. Hazreti Muhammed ve Yaşadığı Hayat: Peygamber, Devlet Başkanı, Aile Reisi. İstanbul: İFAV Yayınları, 2015.
• Yıldırım, Celal. İlmin Işığında Asrın Kur’ân Tefsiri. İzmir: Anadolu Yayınları, 1986.
• Zemahşerî, Ebü’l-Kasım Carullah Mahmûd b Ömer b Muhammed. el-Keşşâf an Hakâikı Gavâmîzi’t-Tenzil ve Uyûni’l-Ekâvîl fî Vucûhi’t-Te’vîl. Lübnan: Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2009.