Ulus Devlet Tarih Sahnesine Neden Geç Çıktı?

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 1, 62 - 87, 30.06.2023

Neslihan Sayıcı

Öz

Ulus devlet genel kabule göre belli bir toprak parçası üzerinde, din, dil, kültür ortaklığı üzerinden bir ulusa, ortak bir kimlik yaratan siyasi bir birimdir. Ulus devletin 1648 Westphalia Anlaşması ile temellerinin atıldığı kabul edilmektedir. Ancak bu durum daha önce devletlerin var olmadığını göstermez. Şehir devleti, kent devleti, imparatorluklar, monarşi bugün anladığımız modern devletten farklı siyasal yapılara sahip olmakla birlikte birer devletlerdi. Bu doğrultuda çalışma, Antik Yunan, Roma, feodal devlet, kent devleti, mutlak monarşi dönemlerini belli bir tarihsellik üzerinden ulus devlete benzeyen ve ulus devletten ayrışan yönleri bakımından incelemeyi amaçlamıştır. Sonrasında ise ulus devletin şekillendiği ve ortaya çıktığı süreç olan Westphalia ile ulus devletin kurumsal yapısına kavuşmasında, ulus olma bilincinin ortaya çıkmasında ve yayılmasında katkı sağlayan Fransız Devrimi belirli bir tarihsel süreç ve dinamikler üzerinden ele alınmıştır. Böylelikle çalışma da ulus devletin tarih sahnesine neden geç çıktığı, kendisinden önceki devletlerin siyasal yapıları incelenerek farklılıklar ve benzerlikler üzerinden ortaya konulmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

ulus, ulus devlet, ulusçuluk

Kaynakça

• Ağaoğulları, M. A. (1989). Fransız Devriminde Birey Devlet İlişkisi 1789-1794. Ankara Üniveristesi SBF Dergisi, 44(33), 195-228.
• Ağaoğulları, M. A. (2003). Fransız Devriminin İlk Yıllarında Cumhuriyet Tartışmaları. Ankara Üniveristesi SBF Dergisi, 58(03), 1-34.
• Ağaoğulları, M. A. (2010). Ulus Devlet ya da Halkın Egemenliği (2. bs). Ankara: İmge Kitabevi.
• Ağaoğulları, M. A. (2015). Fransız Devrimi: Halk Sahneye Çıkıyor. İçinde M. A. Ağaoğulları (Ed.), Sokrates’ten Jakobenlere Batı’da Siyasal Düşünceler (6. bs). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ağaoğulları, M. A., ve Köker, L. (1991). İmparatorluktan Tanrı Devletine (1. bs). Ankara: İmge Kitabevi.
• Arslan, A. (t.y.). Fransız Devrimi ve 1789 Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi. Erişim: https://www.muharrembalci.com/hukukdunyasi/belgeler/144.pdf
• Ateş, T. (1994). Siyasal Tarih (3. bs). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Bloch, M. (1983). Feodal Toplum (1. bs; M. A. Kılıçbay, Çev.). Ankara: Savaş Yayınları.
• Çelik, A., ve Aykanat, Ş. (2007). Komünlerin (Belediyelerin) Ortaya Çıkışı ve İşlevleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 101-115.
• Çınar, M. (2014). Demokrasi. İçinde Y. Taşkın (Ed.), Siyaset Kavramlar Kurumlar Süreçler (1. bs). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Demirli, A. (2018). Devrimin Çocuklarını Yargılamak: Jakobenler. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 8(1), 57-68.
• Ekı ncı , E. (2016). Devrı mden Günümüze Fransız Sı yasal Sı stemı nı n Evrı mı . Kırıkkale Ün vers tes Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 149-172.
• Gat, A., ve Yakobson, A. (2019). Uluslar Siyasi Etnisite ve Milliyetçiliğin Uzun Tarihi ve Derin Kökleri (1. bs; Ş. Özcan, Çev.). İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Giddens, A. (2008). Ulus Devlet ve Şiddet (2. bs; C. Atay, Çev.). İstanbul: Kalkedon. Gökalp, B., ve Özler, H. (2021). İki Muhayyile: İmparatorluk ve Ulus Devlet. Akademik İncelemeler Dergisi, 16(2), 156-171.
• Göze, A. (1989). Siyasal Düşünceler ve Yönetimler (5.baskı). İstanbul: Beta. Gürcan, E. C. (2011). 1791-1793 Anayasaları’na İlişkin Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 183-212.
• Hayes, C. J. (2010). Milliyetçilik Bir Din Batı Siyasal Düşüncesinde Ulusalcılık Tasavvuru (2. bs; M. Çiftkaya, Çev.). İstanbul: İz Yayıncılık.
• Heywood, A. (2013). Siyasî ideolojiler: Bir Giriş (5. bs; A. K. Bayram, Ö. Tüfekçi, H. İnaç, Ş. Akın, ve B. Kalkan, Çev.). Ankara: Adres Yayınları.
• Heywood, A. (2014). Siyaset (14. bs; B. B. Özipek, B. Şahin, M. Yıldız, Z. Kopuzlu, B. Seçilmişoğlu, ve A. Yayla, Çev.). Ankara: Adres Yayınları.
• Hobsbawm, E. J. (1995). 1780’den Günümüze Milletler ve Milliyetçilik Program Mit Gerçeklik (2. bs; O. Akınbay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Hobsbawm, E. J. (2003). Devrim Çağı (M. E. Özcan, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi. Huberman, L. (2013). Feodal Toplumdan Yirminci Yüzyıla (13. baskı; M. Belge, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Jaures, J. (2016). Fransız Devriminin Sosyalist Tarihi (K. Büyüktuncer, Çev.). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Karatani, K. (2017). Dünya Tarihinin Yapısı Üretim Tarzlarından Mübadele Tarzlarına (A. Karatay, Çev.). İstanbul: Metis.
• Kars Kaynar, A. (t.y.). Fransız Devrimi’nde Terör Dönemi. Erişim: https://www.academia.edu/2294478/Frans%C4%B1z_Devriminde_Ter%C3%B6r_D%C3% B6nemi
• Kaya, M. (2020). Protestan Reformunun Almanya’da Ortaya Çıkış Süreci. Anasay, (11), 171-187.
• Keenan, B. (2017). Dünya Tarihi (E. Öztürk, Çev.). İstanbul: Kültürperest Yayınları.
• Kingsley, C. (2004). Antik Rejim (S. Soy, Çev.). İstanbul: Ataç Yayınları.
• Lefebvre, G. (2015). Fransız Devrimi (H. Bucak, Çev.). İstanbul: Hil Yayınları.
• Mann, M. (2013). İktidarın Tarihi Sınıfların ve Ulus-Devletlerin Yükselişi 1760-1914 (C. 2; A. R. Güngen, G. Şaş, E. D. Ela, H. A. Sözen, S. Torlak, B. Savcı, ve M. S. Türk, Çev.). Ankara: Phonix Yayınları.
• McNeill, W. (2002). Dünya Tarihi (6. bs; A. Şenel, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
• Mumford, L. (2007). Tarih Boyunca Kent Kökenleri, Geçirdiği Dönüşümleri ve Geleceği (1. bs; Gürol Koca ve T. Tosun, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Oktay, T. (2008). Belediyenin Tarihsel Gelişimi. İçinde R. Boğazlayan ve Y. Demirkaya (Ed.), Türkiye’de Yerel Yönetimler (1. bs). İstanbul: Nobel Yayın.
• Özkan, S. H. (2016). Orta çağ Tarihi. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
• Pirenne, H. (2014). Orta çağ Kentleri Kökenleri Ve Ticaretin Canlanması (13. bs; Ş. Karadeniz, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Poggi, G. (2014). Devlet Doğası Gelişimi (4. bs; A. Babacan, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi yayınları Yayınları.
• Poggi, G. (2019). Modern Devletin Gelişimi Sosyolojik Bir Yaklaşım (9. bs; B. Toprak ve Ş. Kut, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Renan, E. (2016). Ulus Nedir ? (1. bs; G. Yavaş, Çev.). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Ritzer, G. (2011). Küresel Dünya (1. bs; M. Pakdemir, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Roberts, J. M. (2019). Avrupa Tarihi (F. Aytuna, Çev.). İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Rude, G. (2018). Fransız Devrimi (A. İ. Dalgıç, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sander, O. (2003). Siyasi Tarih İlkçağlardan 1918’e (12. bs). Ankara İstanbul: İmge Kitabevi.
• Sarıbay, A. Y. (2008). Politik Sosyloji (1. bs). İstanbul: Everest Yayınları.
• Schulze, H. (2005). Avrupa’da Ulus ve Devlet (T. Binder, Çev.). İstanbul: Literatür Yayınları.
• Sennett, R. (2011). Ten ve Taş: Batı Uygarlığında Beden ve Şehir. İstanbul: Metis.
• Somçağ, S. (1994). Avrupa Feodalizminin Evrimi. İstanbul: Bağlam yayıncılık. Sönmezoğlu, F., Güneş, H., ve Keleşoğlu, E. (2011). Uluslararası İlişkilere Giriş (2. bs). İstanbul: Der Yayınları.
• Strayer, J. R. (2020). Modern Devletin Kökenleri (1. bs; E. Candan, Çev.). İstanbul: Say Yayınları. Şenel, A. (2019). Siyasal Düşünceler Tarihi: Tarihöncesinde İlkçağda, Orta çağda ve Yeniçağda Toplum ve Siyasal Düşünüş (7. bs). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Şenses, M. (2019). İmparatorluk ve Ulus Devlet. Liberal Düşünce Dergisi, 24(95), 87-98. Tanilli, S. (2007). Fransız Devriminden Portreler. İstanbul: Alkım Yayınevi.
• Tilly, C. (2016). Avrupa’da Devrimler 1492-1992 (1. bs; Ö. Arıkan, Çev.). İstanbul: Alfa Yayınevi.
• Tilly, C. (2020). Zor, Sermaye ve Avrupa Devletlerinin Oluşumu 990-1992 (2. bs; K. Emiroǧlu, Çev.). Kızılay, Ankara: İmge Kitabevi.
• Timur, T. (2017). Mutlak Monarşi ve Fransız Devrimi (2. bs). İstanbul: Yordam Kitap.
• Trask, S. (2005). Fransız Devrimi’nin Gerçek Sebebi (B. Canatan, Çev.). Liberal Düşünce Dergisi, 10(37), 79-86.
• Uygun, O. (2014). Devlet Teorisi (1. bs). İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Yalçınkaya, A. (2015a). Orta Çag ve Feodalite: Bitmeyen Tartışma ve Siyasal Düşünce. İçinde M. A. Ağaoğulları (Ed.), Sokrates’ten Jakobenlere Batı’da Siyasal Düşünceler (6. bs). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yalçınkaya, A. (2015b). Yunan Uygarlığı İçinde Polis ve Siyaset. İçinde M. A. Ağaoğulları (Ed.), Sokrates’ten Jakobenlere Batı’da Siyasal Düşünceler (6. bs). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yılmaz, Z. (2015). Helen Güneşi Batıyor Roma Güneşi Doğuyor. İçinde M. A. Ağaoğulları (Ed.), Sokrates’ten Jakobenlere Batı’da Siyasal Düşünceler (6. bs). İstanbul: İletişim Yayınları