Atatürk’ün Giysilerinin İncelenmesi ve Yapay Zekâ ile Giydirilmesi Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2024, Sayı: 15, 1138 - 1156, 28.04.2024

Fatma Bayraktar

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1422107

Öz

Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasının ardından, topluma çağdaş bir kimlik ve dış görünüş kazandırmayı amaçlamıştır. Bunun için şapka kanunu ve kıyafet devrimini uygulamaya koymuştur. Topluma bu devrimleri sözlü ifadelerle anlatmanın ötesinde kendi moda anlayışı ve kültürü ile birleştirerek sunmayı tercih eden Atatürk adeta bir moda ikonu etkisi yaratmıştır. Döneminin en modern, şık ve hayranlık uyandıran liderlerinin başında gelen Atatürk’ün giysileri her zaman merak edilen bir konu olmuştur. Atatürk’ün askeri ve siyasi hayatını anlatan sayısız çalışma varken giysilerini konu alanların sayısı çok yetersizdir. Bu araştırmada, Atatürk’ün mevcut giysilerinin incelenmesi ve yapay zekâ ile yeniden giydirilmesi amaçlanmıştır. Bunun için ilk olarak, Anıtkabir Atatürk Müzesi’nde sergilenen giysiler, hazırlanan gözlem fişi uygulanarak analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Araştırmanın bir diğer bölümünde ise üretken yapay zekâ araçları kullanılarak Atatürk günümüzde yaşasaydı nasıl giyinirdi sorusunun cevabı aranmıştır. Bunun için bing image creator ve stable difusion xl programları kullanılarak günümüz moda çizgisine uygun koleksiyonlar hazırlanmıştır. Atatürk’ün orijinal giysileri yapay zekâ araçları ile oluşturulan koleksiyonlar birlikte değerlendirilmiştir. Kullanılan giysi parçaları benzer olmakla birlikte detaylarda farklılıklar belirlenmiştir. Atatürk’ün kendi döneminin şartlarına göre hazırlanmış giysilerinin üzerinden yaklaşık yüz yıl geçmesine rağmen modern ve şık görünümlerinden pek de bir şey kaybetmedikleri görülmektedir. Bu da Atatürk’ün zamansız bir giyim zevki ve anlayışının sonucudur.

Anahtar Kelimeler

Atatürk, Atatürk giysileri, yapay zekâ, giyim

A Research On Analysing Ataturk’s Clothes and Dressing him with Artificial Intelligence

Öz

Mustafa Kemal Atatürk, after the establishment of the Republic of Turkey, aimed to give the society a modern identity and appearance. For this, he implemented the hat law and the clothing revolution. Atatürk, who preferred to present these revolutions to the society by combining them with his own fashion sense and culture rather than explaining them verbally, created a fashion icon effect. The clothes of Atatürk, one of the most modern, stylish and admired leaders of his time, have always been a subject of curiosity. While there are countless studies on Atatürk’s military and political life, the number of studies on his clothes is very insufficient. In this research, it is aimed to analyse Atatürk’s existing clothes and re-dress them with artificial intelligence. For this purpose, firstly, the clothes exhibited in Anıtkabir Atatürk Museum were analysed and interpreted by applying the prepared observation sheet. In another part of the research, the answer to the question of how Atatürk would dress if he lived today was sought by using productive artificial intelligence tools. For this purpose, collections suitable for today’s fashion line were prepared using bing image creator and stable diffusion xl programmes. Atatürk’s original clothes and collections created with artificial intelligence tools were evaluated together. Although the pieces of clothing used were similar, differences were determined in the details. It is seen that although about a hundred years have passed since Atatürk’s clothes prepared according to the conditions of his own period, they have not lost much of their modern and stylish appearance. This is the result of Atatürk’s timeless taste and understanding of clothing.

Anahtar Kelimeler

Atatürk, Atatürk’s clothes, artificial intelligence, clothes

Kaynakça

• Ardakoç, N. (1988). Atatürk Hayatı Vecizeleri İnkılapları İlkeleri Kronolojisi. İstanbul: Geçit Yayınevi.
• Aydın, R. (2018). Türk Modernleşmesinde Bir Görünüm ve Değişim Temsili Olarak Kıyafet. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 3(6), 48-70.
• Bayraktar, F. (2023). Moda Endüstrisinin Yapay Zekâ ile Dönüşümü. F.Başbuğ, Z.Başbuğ (Edt), Sanat Araştırmaları II (s. 106-123) içinde. Gece kitaplığı.
• Bayraktar, F. (2023). Yapay Zekâ ile Koleksiyon Hazırlama. VIII. Uluslararası Türk Kültür ve Sanatlarını Tanıtma Sempozyumu, 21-24 Kasım 2023, Afyon.
• Bozkurt, A. (2023). ChatGPT, Üretken Yapay Zekâ ve Algoritmik Paradigma Değişikliği. Alanyazın, 4(1), 63-72.
• Doğan, M. E. (2023). Yapay zekâ ve sanat: üretken yapay zekâ çağında sanat eseri ve aura kavramı. E.B. Ceyhan, İ.F. Ceyhan (Edt.), Yapay Zekâ, Blockchain ve Nesnelerin İnterneti Kitap Serisi / Yapay Zekâ: Alan Uygulamaları-2 (s. 81-104) içinde. Nobel Bilimsel Eserler.
• Durham, D., (2008). Giysi, Kimlik ve Demokratik Özne: Demokratik Botswana’da Etnik Giysi (Çev. Pelin Önder Erol). Sosyoloji dergisi, 19, 121-141.
• Erendil, M. (1988). İlginç Olaylar ve Anekdotlarla Atatürk. Ankara: GNKUR. Basımevi.
• Eroğlu, H. (1997). Atatürk Hayatı ve Üstün Kişiliği. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Esquire.com (2023). İyi Giyinmeyi de Ondan Öğrendik: Mustafa Kemal Atatürk. https://www.esquire.com.tr/galeri/extra/iyi-giyinmeyi-de-ondan-ogrendik-mustafa-kemal-ataturk [Erişim Tarihi: 05.11.2023].
• İnce, A.H. (2021). Mustafa Kemal Paşa’nın Terzisi. http://www.alihikmetince.com/haber/mustafa-kemal-pasa-nin-terzisi-405. [Erişim Tarihi: 05.11.2023].
• Ketmen, İ., Çoruh, E., (2021). M. Kemal Atatürk ve Cumhuriyet Dönemi Modası. New Era International Journal of Interdisciplinary Social Researches, 6(8), 35-43.
• Koç, F., (2019). Türkiye’de Kadınının Yeni İmajının Oluşturulmasında Atatürk’ün Rolü (1920-1938), Uluslararası Atatürk Kongresi, 12-15 Kasım 2019, Amasya. Kongar, E. (1983). Devrim Tarihi ve Toplum Bilim Açısından Atatürk. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kubalı, N. (1973). Türk Devrim Tarihi Dersleri. İstanbul: Kutulmuş Matbaası.
• Ortaylı, İ. (2018). Gazi Mustafa Kemal Atatürk. İstanbul: Kronik kitap.
• Öngen, A. G. (2015). Cumhuriyet Dönemi Modernleşme Politikasının Erkek Giyim Tarzına Etkisi, Akdeniz Sanat, 8(15).
• Saraç, F. (1998). Sarı Zeybek. Bir defilenin hikayesi. https://faruksarac.com/hikaye.html [Erişim Tarihi: 10.11.2023].
• Saray, M. (1989). Kıyafet ve Laiklik. Ankara: Azerbaycan Kültür Derneği Yayınları.
• Sezer Arığ, A. (2006). Türklerde Kıyafetin Kısa Tarihi, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 22(64-65-66), 141-60.
• Sherrill, C.H, (1977). Bir Elçiden Gazi Mustafa Kemal. İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser.
• Shin, E., Hwang, H. S. (2022). Exploring the Key Factors that Lead to Intentions to Use AI Fashion Curation Services through Big Data Analysis. KSII Transactions on Internet & Information Systems, 16(2).
• Villalta, J.B., (1982). Atatürk (Çev. Fatih Özsu). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Yıldırım, T., (2023). Atatürk dönemi Kılık Kıyafet Düzenlemeleri ve Toplum Üzerindeki Etkileri. Atatürk Yolu Dergisi, 73, 405-419