Çin Uygarlığında Flütün Tarihsel Gelişimi

Yıl 2024, Sayı: 15, 1411 - 1426, 28.04.2024

Ümran Ezgi Özyörük

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1458397

Öz

Çin uygarlığı, sadece Asya’da değil, aynı zamanda dünya çapında da derin etkilere sahiptir. İpek Yolu gibi ticaret yolları, kültürel ve ekonomik değişimleri teşvik ederek Çin medeniyetinin yayılmasına katkıda bulunmuş, matbaanın icadı gibi önemli buluşlar ve keşifler, Çin’in bilimsel ve teknolojik ilerlemesinin dünya çapında tanınmasını sağlamıştır. Tüm bu gelişmelerin yanında, tarih boyunca müzik alanında da önemli değişimler gösteren Çin’in en önemli geleneksel çalgılarından birisi de flüttür. Çin kültürünün önemli bir parçası olan bu enstrüman, tarihsel gelişimi boyunca birçok alanda kullanılmış, değişiklik ve yenilik yaşamıştır. Antik Çin’den bugüne Çin’de flüt; zamanla değişmiş, çeşitlenmiş, farklı bölgelerde birçok flüt türü ortaya çıkmış ve buna paralel olarak enstrümanın yapımında kullanılan malzemelerde de değişiklikler yaşanmıştır. Araştırmada flüt çalgısının Çin uygarlığında gelişen hanedanlıklar dönemlerindeki rolünün tespiti, farklı türlerde yapılan flütlerin özellikleri ve kullanım alanlarının ortaya konulması amacıyla nitel araştırma yöntemlerinden kültür analizi (etnografya) deseni kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda Çin Uygarlığının her döneminde Çin flütünün yapısı ve kullanıldığı alanların değiştiği ve çeşitlendiği, Neolitik döneme ait yumurta şekilli düdükler, kemik borular, sequencei adı verilen tek kamışlı, iki kamışlı ve üç kamışlı flütler, Antik dönemdeki bambu flüt türleri, Dizi, Xindi, Xiao, Qudi flütleri ve Hanedanlıklar süresince gelişen bu flütlerin günümüzde de hala dinamik bir enstrüman olarak varlığını sürdürdüğü tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çin, hanedanlık, müzik, kültür, flüt.

Historical Development of Flute in Chinese Civilization

Öz

Chinese civilization has had a profound impact not only in Asia but also around the world. Trade routes such as the Silk Road contributed to the spread of Chinese civilization by promoting cultural and economic exchanges, and important inventions and discoveries such as the invention of the printing press brought worldwide recognition of China’s scientific and technological progress. In addition to all these developments, the flute is one of the most important traditional instruments of China, which has undergone significant changes in the field of music throughout history. This instrument, which is an important part of Chinese culture, has been used in many areas throughout its historical development and has experienced changes and innovations. Flute in China from ancient China to today; It has changed and diversified over time, many types of flutes have emerged in different regions, and in parallel, there have been changes in the materials used in the construction of the instrument. In the research, cultural analysis (ethnography) pattern, one of the qualitative research methods, was used to determine the role of the flute instrument in the periods of dynasties that developed in Chinese civilization and to reveal the characteristics and usage areas of flutes made in different types. As a result of the research, the structure of the Chinese flute and the areas in which it was used changed and diversified in every period of the Chinese Civilization, egg-shaped whistles from the Neolithic period, bone pipes, single-reed, two-reed and three-reed flutes called sequencei, types of bamboo flutes in the ancient period, Dizi, Xindi, Xiao. It has been determined that Qudi flutes and these flutes, which developed throughout the Dynasties, still exist as a dynamic instrument today.

Anahtar Kelimeler

China, dynasty, music, culture, flute.

Kaynakça

• Ataman, Ö. G. (2016). İpek Yolu’nun Geçtiği Asya Ülkelerinde Flüt ile Benzerlik Gösteren Geleneksel Çalgılar. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (İpekyolu Özel Sayısı), 2180-2195.
• Baykuzu, T. D. (2005). Güney Hunları ve “Hun Flütünden On Sekiz Şarkı”. Bilig/Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, (33), 101-118.
• Çakan, V. (2017). Ülke Tanıtımı: Geçmişten Günümüze Çin. Asya Araştırmaları Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 111-130.
• Doğan, K, C ve Arslan, S. (2023). Antik ve İmparatorluk Çin’inde Hanedanlıklar Bürokrasisi: Weberyan Bir Bakış. Toplum, Ekonomi ve Yönetim Dergisi, (4), 65-87.
• Durdular, A. (2006). 1970’ten Günümüze Karşılaştırmalı Türkiye-Çin Halk Cumhuriyeti İlişkileri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• İlyasoğlu, E. (1994). Zaman İçinde Müzik. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları,
• Ögel, B. (1991). Türk Kültür Tarihine Giriş (2). Kültür Bakanlığı.
• Kaçer, M. (2017). Çin Bürokrasi Sınavları: Patrimonyal Bürokraside Rasyonel Bir Gelenek. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 145-166.
• Kastelli, S. (2014). Anadolu Geleneksel Nefesli Çalgıları ve Bu Çalgılar Üzerine Özgün Bağdalar. Sanatta Yeterlik Tezi. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Kösemihal, M. R. (1939). Türkiye-Avrupa Musiki Münasebetleri. İstanbul: Numune Matbaası,
• Kurtaslan, H. & Aldut, D. (2024). Antalya Etnografya Müzesinde Sergilenen Çalgıların Özellikleri ve Yöredeki Kullanılma Durumları. EKEV Akademi Dergisi, (97), 163-193.
• Kerimov, R. (2019). Geleneksel Çin Müzik Kültüründe Si-Zhy Kavramı. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(1), 223-236.
• Kerimov, R. (2012) Çin Çalgılarının Geleneksel “Ba Yin” Sınıflandırması. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(7), 457-466.
• Öztürk, N. P. (2023). Tang Hanedanlığı Dönemi Çin Müziği ve Türk Kavimlerinin Çin Müziğine Etkileri. Bilig, (105), 55-78.
• Özdemir, M. (2010). Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Patton, M. Q. (1987). How to Use Qualitative Methods in Evaluation. Newbury Park, CA: Sage.
• Şansoy, G. (1996). Tahta Oyma-Basma Kitap Resimleri Tarihi ve Yeni Uygulamaları. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Yıldırım, K. (2021). Tarih Öncesinden 21. Yüzyıla. İstanbul: Ötüken Neşriyat,
• Zaychenko, S. (2016). Müziğin Eski Çin Devlet İşlerindeki Yeri. Doğu Araştırmaları, (16), 75-100. http://turkish.cri.cn/chinaabc/chapter23/chapter230308.htm [Erişim Tarihi: 16.03.2024].