Rethinking the Rural With a Focus on Economic Geography: The Case of Konya

Yıl 2023, Sayı: 6, 195 - 215, 29.12.2023

Nurullah Osmanlı Özer Karakayacı

https://doi.org/10.51118/konsan.2023.33

Öz

Today's economic policies have neglected the rural area and prioritized the urban oriented economic development and the spatial planning approach that serves this development. The approaches that trying to explain the processes through economic and social development dynamics, have disregarded the countryside and led to the rural being pushed to a disadvantageous position against the cities. This situation has led to an increase in environmental changes which have become a fact rather than a foresight in last thirty years and extraordinary events and to a decrease in the quality and ecological value of agriculture. In this process, neglected rural settlements, started to be evaluated at the center of economic development approaches. One of the main arguments is to make a sustainable approach dominant by establishing the relations between the settlement areas and their surroundings in a relational way, especially by subjecting the lands defined as the back zones of rural and urban settlements to the planning mechanism. In this framework, it is aimed to discuss the necessity of a development approach based on spatial planning, in accordance with the theoretical background of economic geography, for the economic, social, and spatial development of rural areas by increasing the competitive power of rural economic spaces. In this context, in this study various evaluations were made on the determination and quality of new economic spaces based on qualitative and quantitative data in the example of Konya rural, which has an important place in agricultural production. In the analyzes on the determination and quality of these economic spaces, rural production areas were divided into 1 km grids and the quality of the soil falling on each grid area was determined from the Geographical Information System (CBS). Moran I analysis was carried out on the CKS (Farmer Registration System) data regarding the identified RPA, and new suggestions were proposed for the concentration areas. As a result, the contribution of spatial planning to rural development studies in different geographies with different resources will be emphasized.

Anahtar Kelimeler

Economic Geography, Rural Planning, Rural Development, Cluster Analysis, Agricultural Product Planning.

Ekonomik Coğrafya Odağında Kırsalı Yeniden Düşünmek: Konya Örneği

Öz

Günümüz ekonomik politikaları, kırsal alanı ihmal ederek kent odaklı ekonomik kalkınma ve mekânsal planlama yaklaşımını öncelemiştir. Ekonomik ve toplumsal gelişme dinamikleri üzerinden kalkınma süreçlerini açıklamaya çalışan bu yaklaşımlar, kırsalı ihmal ederek kırsalın kentler karşısında dezavantajlı konuma itilmesine yol açmıştır. Bu durum, son otuz yılda öngörü olmaktan çıkarak somutlaşan çevresel değişimlerle olağanüstü olayların artmasına, tarımsal faaliyetlerin niteliğinin ve ekolojik değerlerin azalmasına neden olmuştur. Bu süreçte ihmal edilen kırsal karakterli yerleşmeler ekonomik kalkınma yaklaşımlarının merkezinde değerlendirilmeye başlanmıştır. Kırsal ve kentsel yerleşim alanlarının art bölgeleri olarak tanımlanan doğal arazilerin planlama mekanizmasına konu edilerek, yerleşim alanları ile çevresi arasındaki ilişkilerin bağıntısal bir biçimde kurulması yoluyla sürdürülebilir bir anlayışın hâkim kılınması temel argümanlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durum yerin tekliği ve biricikliği ile kopyalanması mümkün olmayan yeteneklerinin ön plana çıkarılmasına odaklanan ekonomik coğrafya yaklaşımları bağlamında, sanayi ve hizmetler sektörlerindeki gelişme dinamiklerinin kırsal alanlar üzerinde yoğunlaşması gerekliliğini de gündeme getirmiştir. Bu çalışmada tarımsal üretimde önemli bir yere sahip olan Konya kırsalında niteliksel ve niceliksel verilere dayalı yeni ekonomik mekânların tespitine yönelik çalışma yürütülmüştür. Konya il bütünü 1km2 ‘lik gridlere bölünerek Coğrafi Bilgi Sisteminden (CBS) her bir grid alana düşen toprak niteliği ve ikamete dayalı nüfus tespit edilmiştir. Grid alanlara tanımlanan ÇKS (Çiftçi Kayıt Sistemi) bitkisel üretim verileri Moran I analizine tabi tutulmuştur. Analiz sonucunda elde edilen tarımsal kümeleşme haritalarıyla, tarımsal üretimi etkileyen diğer veriler bir araya getirilerek sentez işlemine tabi tutulmuştur. Sentez işleminde tarımsal üretim yönüyle öne çıkan KUA’nın elde edimini sağlanmıştır. Buradan elde edilen bulgularla, farklı kaynaklara sahip farklı coğrafyalarda, mekasal planlamanın kırsal kalkınma çalışmalarına sağlayabileceği katkı vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Coğrafya, Kırsal Planlama, Kırsal Kalkınma, Kümeleme Analizi, Tarımsal Ürün Planlaması.

Kaynakça

• Aksoy, E. (2006). Clustering With GIS: An Attempt to Classify Turkish District Data, Shaping the Change XXIII FIG Congress Munich, Germany
• Ayten, D. (2022). Cartagena Protokolü Çerçevesinde Piyasa ve Gıda Güvenliği Kıskacında Biyolojik Çeşitlilik. Necmettin Erbakan Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 4 (1) , 100-119. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/neusbf/issue/70910/1116044
• Barnes, TJ., (2009). Economic Geography, International Encyclopedia Of Human Geography,3: 315-326
• Bathelt, H., & Glückler,J.(2003). Toward A Relational Economic Geography, Journal Of Economic Geography 3: 117-144.
• Çekiç, T. İ. (2009). Kırsal Kalkınma Açısından Sosyal Sermayenin Öğeleri: Şanlıurfa-Hilvan Örneği,[Doktora Tezi], Yıldız Üniversitesi, İstanbul
• Çubukçu, K. M. (2020). Planlamada ve Coğrafyada Temel İstatistik ve Mekansal İstatistik, Atlas Akademik Basın Yayın Dağıtım Tic.Ltd. Şti,12.
• Dalal-Clayton, B. Dent,D.,&Dubois,O.(2003),Rural Planning In Developing Countries,3,90-131
• Gallup, J., Sachs,J., &Mellinger,A. (1999) Geography And Economıc Development International Regıonal Scıence Revıew 22, 2: 179-232.
• Galves-Nogales, E. (2010) Agro-Based Clusters İn Developing Countries: Staying Competitive In A Globalized Economy, Agricultural Management, Marketing And Fınance Occasıonal Paper,1-13
• Galvez-Nogales, &E., Webber, M.(2017), Territorial Tools For Agro-İndustry Development, Food And Agrıculture Organızatıon Of The UnıtedNatıons,3,89-124
• Griffith, D. A (2005), Spatial Autocorrelation, Encyclopedia of Social Measurement,3,581-589
• Hassink, R., Klaerding,C.,&Marques,P. (2014), Advancing Evolutionary Economic Geography by Engaged Pluralism, Regional Studies,48,7,1295-1307, http://dx.doi.org/10.1080/00343404.2014.889815
• Karakayacı, Ö. (2018). Bölge Planlamada Kırsal Alanlann Önemini Yeniden Keşfetmek: Yeni Bölgecilik Perspektifinde Kuramsal Tartışmalar, Planlama 2018;(Ek 1):42—51, https://DOI:10.14744/planlama.2018.16870
• Kaygalak, İ. (2017), Kurumsal Ekonomik Coğrafya Yaklaşımı: Tanımı, Kavramsal Çerçevesi ve İçeriği,350, https ://www. researchgate.net/publication/320450926
• Kaygalak, İ. (2020), Mekan ve Ekonomi Ekonomik Coğrafyada Yeni Yaklaşımlar, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları,40-46
• Krugman, P. (1999),The Role of Geography in Development .International Regional Science Review 1999 22: 142, DOI: 10.1177/016001799761012307
• Konya Ekonomi Raporu 2019, (2020),Konya Ticaret Odası,40
• Lawson, J. (2007), Making Development Geography. Remaking Development Geography.2:51-67
• Lloyd, D. C. (2010), Spatial Data Analysis An Instroduction For Gıs Users,4-55-60
• Murdoch, J. (2000), Networks-A New Paradigm Of Rural Development?, Journal of Rural Studies, 16 (2000) 407¬419.
• Porter, E., Ketels. C., Miller, K., & Bryden, R. (2004). Competitiveness in Rural U.S. Regions:Learning and Research Agenda. Institute for Strategy and Competitiveness Harvard Business School.6-20
• Rockström, J Williams, J., Daily. G Noble.A, Matthews, N., Gordon, L. Wetterstrand, H. DeClerck.F, Shah, M, Steduto.P Fraiture. P. Hatibu. F, Unver. O. Bird. J, Sibanda,L& Smith,J., (2016). Sustainable Intensification Of Agriculture For Human Prosperity And Global Sustainability., 46.4-17, https://DOI 10.1007/s13280-016-0793-
• Singh, P., K., (2019), Spatial Planning for Socio-Economic Development, International Journal of Geography and Regional Planning. 5(1), 101-107
• Şahin, S. (2021). Neoliberal Politikalar Ve Türkiye’de Özelleştirme Uygulamalari.Necmettin Erbakan Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 3 (2) , 160-176, https://dergipark.org.tr/tr/pub/neusbf/issue/67580/981698
• Torre A., & Wallet F., (2016), Regional Development in Rural Areas Analytical Tools and Public Policies. 3:25-31
• Wilson, E., & Piper, J., (2010), Spatial Planning And Climate Change, Spatial Planning In Practice,3 (10),253-279
• Yılmaz, G. (2022), Covid-19 Salgininin Dünya Ve Türkiye Ekonomisine Etkileri Ve 2008 Krizi İle Mukayesesi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi,4(2),132-143, https://dergipark.org.tr/tr/pub/neusbf/issue/74770/1113737