Mondrian’ın Sanat Anlayışının Mimarlık Disiplini Üzerindeki Yansımaları

Yıl 2023, Sayı: 6, 258 - 271, 29.12.2023

Gevher Sayar Tuba Bülbül Bahtiyar Melike Güner

https://doi.org/10.51118/konsan.2023.36

Öz

Sanat insanlık tarihi boyunca mimarlık ile ilişkisini hep sürdürmüş ve sürdürmeye devam eden bir disiplindir. 20. yüzyıldan sonra ise geçmişteki tüm dogma ve geleneklere başkaldırı olarak var olan modern sanat anlayışı bu farklı iki disiplinin hem farklılığının hem de birlikteliğinin altını çizmiştir. 1917 yılında Hollanda’da kurulan De Stijl dergisi ise içerisinde mimarlığın ve sanatın da bulunduğu farklı disiplinleri tek çatı altında toplayan bir çalışmadır. Çalışmanın amacı De Stijl grubunun kurucuları arasında yer alan Piet Mondrian’ın bu dönem eserlerinin mimari üzerindeki yansımaları üzerine okuyucuya bir aralık oluşturmaktır. Çalışma kapsamında Mondrian’ın sanat anlayışı ve eserleri üzerinden literatür araştırması yapılmış; Mondrian’dan esinlenerek tasarlanan mimari yapılar ve iç mekan tasarımları üzerinden bir okuma yapılmıştır. Mondrian’ın De Stijl döneminin tasarım ilkeleri beş başlık altında toplanmıştır. Bunlar geometrik formlar, temel renkler, soyutlama, denge ve denklik ve evrensel bir dildir. Çalışmanın bulgular kısmında bu tasarım ilkelerinin; Cafe L’Aubette, Schröder Evi, Oud Cafe de Unie, Charles ve Ray Eames Evi, Virginia’da Modern Ev, Hague City Hall Cephe Yenilemesi ve iç mekan donatıları üzerinden okumaları yapılmıştır. Mondrian’ın tablolarının izleyiciyi eserle bütünleştirme güdüsünün, eserlerinin mimari yapılarda ve iç donatılarda kullanılmasının temel sebeplerinden biri olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sanat, Mimarlık, Mondrian, De Stijl, Soyut Sanat.

Reflections of Mondrian's Art Style on the Discipline of Architecture

Öz

Art is a discipline that has always maintained and continues to maintain its relationship with architecture throughout human history. After the 20th century, the understanding of modern art, which exists as a rebellion against all dogmas and traditions of the past, has underlined both the difference and the unity of these two different disciplines. Founded in 1917 in the Netherlands, De Stijl magazine brought together different disciplines, including architecture and art, under a single roof. The aim of the study is to create a range for the reader on the reflections of the works of Piet Mondrian, one of the founders of the De Stijl group, on architecture. Within the scope of the study, by making a literature study on Mondrian's understanding of art and his works, it is to make a reading on architectural structures and interior designs inspired by Mondrian. The design principles of Mondrian's De Stijl period are gathered under 5 headings. These are geometric forms, basic colours, abstraction, balance and equivalence and a universal language. In the findings part of the study, these design principles were read through Cafe L'Aubette, Schröder House, Oud Cafe de Unie, Charles and Ray Eames House, Modern House in Virginia, Hague City Hall Facade Renovation and interior fittings. As a result, the motive of Mondrian's paintings to integrate the viewer with the work has been one of the main reasons for the use of the works in architectural structures and interior fittings.

Anahtar Kelimeler

Art, Architecture, Mondrian, De Stijl, Abstract Art.

Kaynakça

• Altıntaş O. (2013). Soyut Resim Sanatı İçerisinde Piet Mondrian’ın Yeri. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, (31), 24-35.
• Antmen A. (2009). 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. EA Publish.
• Bilgiç B., (2019). Eames Evi Koruma Planı Tamamlandı. Erişim adresi: https://www.arkitera.com/haber/eames-evi-koruma-plani-tamamlandi/ Son erişim tarihi: 10.10.2023.
• Biryan M, (2006). Piet Mondrian’ın Renk ve Biçim Sorunları. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Candil Erdoğan F., (2021). Mondrian. Hayalperest Yayınevi, İstanbul.
• Esertaş E., E., (2019). Neoplastisizm Akımı Kapsamında De Stijl Hareketi Ve Grafik Sanatlarına Uygulanışı. Yüksek lisans Tezi. Haliç Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Farthing, S., (2013). Sanatın Tüm Öyküsü. Hayalperest Yayınevi.
• Fazla Z. R., ARAT Y., ve Fazla İ. A. (2022). Examining Spacecraft Spaces: The Case of the “Passengers” Movie. Konya Sanat, (5), 39-47.
• Holtzman H., & James M. S. (1986). The new art-the new life: the collected writings of Piet Mondrian. Da Capo Press Jaffe H. L. C. (1956). De Stijl 1917-31.
• Karakoç N., (2021). Frank Lloyd Wright ve Piet Mondrian’dan İlham Alan Ev. Arkitera. Erişim adresi: https://www.arkitera.com/haber/frank-lloyd-wright-ve-piet-mondrian-dan-ilham-alan-ev/ on erişim tarihi: 10.10.2023.
• Kaya, A. (2023). “Piet Mondrian ve Sanatının Teozofi Felsefesi İle Olan İlişkisi”. Erciyes Akademi, 37(3), 943-957.
• Merdim E., (2017). De Stijl 100 Yaşında. Arkitera. Erişim Adresi: https://www.arkitera.com/haber/de-stijl-100-yasinda/ Son erişim tarihi: 10.10.2023.
• Ragon M. (2010). Modern Mimarlık ve Şehircilik Tarihi (Çev. M. Aykaç Erginöz) Kabalcı Yayınları.
• Sezer E., (2016). De Stijl Akımından Etkilenen Mobilyalar. İç Mimarlık Dergisi. Erişim adresi: https://www.icmimarlikdergisi.com/2016/11/04/de-stijl-akimindan-etkilenen-mobilyalar/ Son erişim tarihi: 10.10.2023.
• Şenol N. K.., Elmas A. O. (2022). Picasso Kübizmi Üzerinden Sanat ve Moda Etkileşimi (Viktor & Rolf Örneği). Konya Sanat, (5), 1-14.
• Yeşil H., Ordu M., ve Sofuoğlu S. D. (2021). Mobilyada Kullanılan Tasarım Öğelerinin Psikolojik Etkileri. Konya Sanat, (4), 36-51.
• URL-1: Arkıtektuel (2023). Café L’Aubette / Theo van Doesburg. Erişim adresi: https://www.arkitektuel.com/cafe-laubette/ Son erişim tarihi: 10.10.2023.
• URL-2: Arkıtektuel (2023). Rietveld Schröder Evi. Erişim adresi: https://www.arkitektuel.com/rietveld-schroder-evi/ Son erişim tarihi: 10.10.2023.