Evaluation of the Causality Relationship between Consumer Confidence Index and Real Returns of Financial Investment Instruments: The Case of Türkiye

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 29, 572 - 593, 28.12.2023

Onur Şeyranlıoğlu

https://doi.org/10.38155/ksbd.1279166

Öz

In this study, it is aimed to analyse the relationship between consumer confidence index and real returns of financial investment instruments in Türkiye sample. Deposits, USD/TL, Euro/TL, BIST-100 stock index, gold and government domestic debt securities are used as financial investment instruments. The research, which uses monthly frequency data, covers the period 2005/01-2022/12. In the study, Granger-based Hacker and Hatemi-J (2012) bootstrap causality test was used to determine the relationships. While there is no causality from the consumer confidence index to the real returns of all financial investment instruments, there is unidirectional causality from the real returns of USD/TL, Euro/TL, BIST-100 equity index, gold and government domestic debt securities to the consumer confidence index. The findings indicate that the consumer confidence index cannot be used as a leading indicator in forecasting investment instruments.

Anahtar Kelimeler

Consumer Confidence Index, Financial Investment Instruments, Hacker and Hatemi-J (2012) Bootstrap Causality Test

Tüketici Güven Endeksi ile Finansal Yatırım Araçlarının Reel Getirileri Arasındaki Nedensellik İlişkilerinin Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği

Öz

Bu araştırmada, Türkiye örnekleminde tüketici güven endeksi ile finansal yatırım araçlarının reel getirileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Mevduat, Dolar/TL, Euro/TL, BİST-100 pay endeksi, altın ve devlet iç borçlanma senetleri finansal yatırım araçları olarak kullanılmıştır. Aylık frekanslı verilerin kullanıldığı araştırma, 2005/01-2022/12 sürecini kapsamaktadır. Araştırmada ilişkilerin tespitinde Granger temelli Hacker ve Hatemi-J (2012) bootstrap nedensellik testi kullanılmıştır. Tüketici güven endeksinden tüm finansal yatırım araçlarının reel getirilerine doğru bir nedensellik söz konusu değilken; Dolar/TL, Euro/TL, BİST-100 pay endeksi, altın ve devlet iç borçlanma senetlerinin reel getirilerinden tüketici güven endeksine doğru tek yönlü nedensellik söz konusudur. Bulgular, yatırım araçlarına ilişkin öngörülerde tüketici güven endeksinin öncü bir gösterge olarak kullanılamayacağına işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tüketici Güven Endeksi, Finansal Yatırım Araçları, Hacker ve Hatemi-J (2012) Bootstrap Nedensellik Testi.

Kaynakça

• Akkuş, H. T. ve Zeren, F. (2019). Tüketici güven endeksi ve Katılım-30 İslami hisse senedi endeksi arasındaki saklı ilişkinin araştırılması: Türkiye örneği. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(1), 53-70. Doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.19.02.1060
• Arabacı, Ö. ve Özdemir, M. (2020). Türkiye’de tüketici güveni ve döviz kuru ilişkisi. TESAM Akademi, 7(1), 231-248. https://doi.org/10.30626/tesamakademi.618904
• Ayuningtyas, R. and Koesrindartoto, D. P. (2014). The relationship between business confidence, consumer confidence, and indexes return: Empirical evidence in Indonesia Stock Exchange. International Conference on Trends in Economics, Humanities and Management, 21-25.
• Barışık, S. ve Dursun, E. (2021). Tüketici güveninin oluşumunda borsa ve döviz kurunun etkisi: OECD ülkeleri uygulaması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(3), 901-926. https://doi.org/10.16951/atauniiibd.829889
• Baş, G. and Kara, M. (2020). The nexus between exchange rate and consumer confidence: A case of Turkey. International Journal of Social Science Research, 9(2), 170-179.
• Beşel, F. ve Yardımcıoğlu, F. (2016). Tüketici güven endeksi ile makro değişkenler arasındaki ilişki. International Congress on Politic, Economic and Social Studies, No. 1, İstanbul.
• Bremmer, D. (2008). Consumer confidence and stock prices. In 72nd Annual Meeting of the Midwest Economics Association Hyatt Regency, Chicago, Illinois.
• Çelik, S., Aslanoğlu, E. ve Deniz, P. (2010). The relationship between consumer confidence and financial market variables in turkey during the global crisis. 30. Annual Meeting of the Middle East Economic Association, Allied Social Science Associations, Atlanta, GA, January 3-6, 2010.
• Çemrek, F. ve Şeker, T. (2020). Türkiye’de kadın işsizlik oranlarının yapısal kırılmalı birim kök testleri ile incelenmesi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20. Uluslararası Ekonometri, Yöneylem Araştırması ve İstatistik Sempozyumu EYİ 2020 Özel Sayısı, 117-132.
• Chen, M. H. (2015). Under standing the impact of changes in consumer confidence on hotel stock performance in Taiwan. International Journal of Hospitality Management, 50, 55-65. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2015.07.010
• Chen, S. S. (2011). Lack of consumer confidence and stock returns. Journal of Empirical Finance, 18, 225-236. https://doi.org/10.1016/j.jempfin.2010.12.004
• Christ, K. P. and Bremmer D. S. (2003). The relationship between consumer sentiment and stock prices. 78th Annual Conference of the Western Economics Association International, Denver-ABD.
• Dickey, D. A. and Fuller, W.A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427–431. https://doi.org/10.2307/2286348
• Dickey, D. A. and Fuller, W.A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica, 49(4), 1057-1072. https://doi.org/10.2307/1912517
• Diler, H. G. (2018). Türkiye ekonomisinin makroekonomik değişkenleri üzerine yapısal kırılmalı ve mevsimsel birim kök analizi. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi, 4(4), 106-120.
• Durgun Kaygısız, A. (2019). Türkiye’de tüketici ve reel kesim güven endeksi ile seçilmiş makro değişkenler arasındaki ilişki: 2010-2018. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17, 314-332. https://doi.org/10.11611/yead.535616
• Eyüboğlu, S. ve Eyüboğlu, K. (2018). Tüketici güven endeksi ile Borsa İstanbul sektör endeksleri arasındaki ilişkinin araştırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(1), 235-259. https://doi.org/10.24988/deuiibf.2018331715
• Ferrer, E., Salaber, J. and Zalewska, A. (2014). Consumer confidence indices and stock markets meltdowns. The European Journal of Finance, 22(3), 195-220. https://doi.org/10.1080/1351847X.2014.963634 Filiz Baştürk, M. (2019). Tüketici güven endeksi ile hisse senedi piyasası arasındaki ilişki: Türkiye örneği. Maliye Dergisi, 177, 145-159.
• Fisher, K. L. and Statman, M. (2003). Consumer confidence and stock returns. The Journal of Portfolio Management, 30(1), 115-127. Doi: 10.3905/jpm.2003.319925
• Ghosh, A. and R. Clayton (2004). The relationship between the consumer sentiment index and the stock market. 2004 FMA European Conference, 2-4 June 2004, Zurich-Switzerland.
• Göçer, İ. ve Bulut, Ş. (2015). Petrol fiyatlarındaki değişimlerin Rusya ekonomisine etkileri: Çoklu yapısal kırılmalı eşbütünleşme ve simetrik nedensellik analizi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 721-748. Doi: 10.18074/cnuiibf.229
• Gökalp, B. T. (2019). Hisse senedi getirileri ile tüketici güven endeksi arasındaki ilişki: Diyagonal VECH modeli üzerinden bir değerlendirme. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 4(1), 139-150. https://doi.org/10.30784/epfad.528556
• Görmüş, Ş. and Güneş, S. (2010). Consumer confidence, stock prices and exchange rates: The case of Turkey. Applied Econometrics and International Development, 10(2), 103-114.
• Granger, C. W. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 37(3), 424-438. https://doi.org/10.2307/1912791 Gürgür, T. and Kılınç, Z. (2015). What drives the consumer confidence in Turkey? (No. 1517). Research and Monetary Policy Department, Central Bank of the Republic of Turkey.
• Hacker, R. S. and Hatemi-J, A. (2006). Tests for causality between integrated variables using asymptotic and bootstrap distributions: Theory and application. Applied Economics, 38(13), 1489-1500. https://doi.org/10.1080/00036840500405763
• Hacker, S. and Hatemi‐J, A. (2012). A bootstrap test for causality with endogenous lag length choice: Theory and application in finance. Journal of Economic Studies, 39(2), 144-160. https://doi.org/10.1108/01443581211222635
• Hsu, C. C., Lin, H. Y. and Wu, J. Y. (2011). Consumer confidence and stock markets: The panel causality evidence. International Journal of Economics and Finance, 3(6), 91-98. Doi: 10.5539/ijef.v3n6p91
• İbicioğlu, M., Kapusuzoğlu, A. ve Karan, M. B. (2013). Türkiye’deki tüketici güven endeksi ile döviz kuru arasındaki ilişkinin ampirik analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(1), 5-16.
• Jansen, J. W. and Nahius, J. N. (2003). The stock market and consumer confidence: European evidence. Economics Letters, 79(1), 89-98. https://doi.org/10.1016/S0165-1765(02)00292-6
• Kandır, S. Y. (2006). Tüketici güveni ve hisse senedi getirileri ilişkisi: İMKB mali sektör şirketleri üzerinde bir uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15, 217-230.
• Kaya, L. (2020). Türkiye’de tüketici güven endeksi ile döviz kuru arasındaki ilişki: Fourier fonksiyonları yaklaşımı. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(4), 598-608. https://doi.org/10.29106/fesa.756071
• Kayiş Beşiktaşlı, D. ve Kurt Cihangir, Ç. (2020). Tüketici güven endeksinin finansal piyasalara ve makroekonomik yapıya etkisi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(1), 54-67. https://doi.org/10.29106/fesa.658565
• Kıyılar, M. ve Akkaya, M. (2016). Davranışsal finans. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Kremer, M. and Westermann, T. (2004). Consumer confidence and stock prices in the Euro area: Is there a relationship and does it matter?. In 27th CIRET Conference in Warsaw.
• Lee, J. and Strazicich, M. C. (2003). Minimum lagrange multiplier unit root test with two structural breaks. Review of Economics and Statistics, 85(4), 1082-1089. Doi: 10.1162/003465303772815961
• Lin, C. T., Ho, C. C. and Fang, V. (2005). Australian consumer sentiment and sector returns. European Financial Management Association 2005 Annual Meetings, 29 June–2 July 2005, Milano Italy.
• MacKinnon, J. (1991). Critical values for cointegration tests. R. F. Engle ve C. W. J. Granger (Ed.), Long-Run Economic Relationship: Readings in Cointegration kitabı içinde (s.267-276). New York: Oxford University Press.
• Mert, M. ve Çağlar, A. E. (2019). Eviews ve Gauss uygulamalı zaman serileri analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Mumcu Küçükçaylı, F. ve Yüce Akıncı, G. (2018). Tüketici güveninin makroekonomik belirleyicileri: Bir zaman serisi analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 17. UİK Özel Sayısı, 459-472. https://doi.org/10.18092/ulikidince.433056
• Olgaç, S. ve Temizel, F. (2008). Yatırımcı duyarlılığı hisse senedi getirileri ilişkisi: Türkiye örneği. TİSK Akademi, 3(6), 224- 239.
• Otoo, M. W. (1999). Consumer sentiment and stock market. Finance and Economics Discussion Series from Board of Governors of Federal Reserve System. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.205028
• Özakarlı, H., ve Küçüksille, E. (2020). Çeşitli finansal değişkenler ile tüketici güven endeksi arasındaki ilişkinin incelenmesi: Türkiye örneği. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 3(1), 46-54. https://doi.org/10.32951/mufider.701629
• Özdemir, G. Z. (2013). Tüketici güveninin tüketim harcamaları ile ilişkisi ve öngörü gücü: Türkiye örneği. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İletişim ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü Uzmanlık Yeterlilik Tezi, 1-97.
• Özsağır, Y. (2007). Ekonomide güven faktörü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(20), 46-62.
• Pilinkus, D. and Boguslauskas V. (2009). The short-run relationship between stock market prices and macroeconomic variables in Lithuania: An application of the impulse response function. Inzinerine Ekonomika-Engineering Economics, 65(5), 26–34.
• Qiu, L. and Welch, I. (2004). Investment sentiment measures. NBER Working Paper No: W10794. Doi: 10.3386/w10794
• Salhin, A., Sherif, M. and Jones, E. (2016). Managerial sentiment, consumer confidence and sector returns. International Review of Financial Analysis, 47, 24-38. Doi: 10.1016/j.irfa.2016.06.009
• Sarı, S. S. ve Saka Ilgın, K. (2018). Makroekonomik faktörler ile tüketici güven endeksi arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. 5th International Congress on Political, Economic and Social Studies (ICPESS), 394-402.
• Sevüktekin, M. ve Nargeleçekenler, M. (2010). Ekonometrik zaman serileri analizi Eviews Uygulamalı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım,
• Singal, M. (2012). Effect of consumer sentiment on hospitality expenditures and stock returns. International Journal of Hospitality Management, 31(2), 511-521. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2011.07.009
• Tarı, R. (2010). Ekonometri (6. Baskı). İstanbul: Umuttepe Yayınları.
• Tekin, B. ve Cengiz, S. (2018). Pay senedi piyasası ile tüketici güven endeksi arasındaki nedensellik ve eşbütünleşme ilişkileri: Borsa İstanbul’da bir uygulama. Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(29), 3837-3847. https://doi.org/10.26450/jshsr.857
• Toda, H. Y. and Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregression with possibly integrated processes. Journal of Econometrics, 66(1-2), 225–250. https://doi.org/10.1016/0304-4076(94)01616-8
• Topaloğlu, E. E. ve Metin, S. (2021). Tüketici güven endeksi ile pay piyasası arasındaki ilişki: G7 ülkeleri üzerine bir zaman serisi analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(3), 2832-2844. https://doi.org/10.20491/isarder.2021.1293
• Topuz, Y. V. (2011). Tüketici güveni ve hisse senedi fiyatları arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), 53-65.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2023a, 20 Mart). Tüketici Eğilim İstatistikleri ve Tüketici Güven Endeksi. Erişim Adresi: https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=ekonomik-guven-117&dil=1
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2023b, 20 Mart). Finansal Yatırım Araçları Metaverisi. Erişim Adresi: https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=enflasyon-ve-fiyat-106&dil=1
• Wong, S. Q. and Lievano, R. J. (2009). Investor sentiment as intervention of stock market returns. Academy of Accounting and Financial Studies Journal, 13(4), 55-66.
• Yılancı, V. (2009). Yapısal kırılmalar altında Türkiye için işsizlik histerisinin sınanması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10(2), 324-335.
• Zivot, E. and Andrews D. W. K. (1992). Further evidence on the great crash, the oil-price shock, and the unit-root hypothesis. Journal of Business & Economic Statistics, 10(3), 251–270. https://doi.org/10.2307/1391541