Ortaokul 6. Sınıf Matematik Ders Kitaplarında Gerçek Yaşam Bağlamlarının Kullanımı: Tamsayılar Konusu Örneği

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 122 - 147, 26.12.2023

Ayşenur Yılmaz

Öz

Bu çalışma, ortaokul matematik müfredatında ilk kez ele alınan tamsayılar konusunun ortaokul matematik ders kitaplarında gerçek yaşam bağlamları yönüyle nasıl kullanıldığını incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın verilerini Millî Eğitim Bakanlığı’nın 2021-2022 ve 2022-2023 eğitim öğretim yılı için önerdiği toplam dört matematik ders kitabında yer alan tamsayılar ünitesi oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin analizinde doküman analizi kullanılmıştır. Çalışmanın bulguları, incelenen dört kitap içerisinde okuyucuların karşısına en sık çıkan gerçek yaşam bağlamlarının sıcaklık ve para bağlamı, en az sıklıkta çıkan gerçek yaşam bağlamlarının serbest bağlam ve zaman çizelgesi olduğunu ortaya çıkarmıştır. Tam sayıların tanıtılması ile ilgili kazanımda gerçek hayat bağlamı kullanımları oldukça çeşitlense de tam sayıların karşılaştırılması ve sıralanması ile mutlak değerle ilgili kazanımların işlenişinde bu çeşitlilik azalmaktadır. Bazı kitaplar sadece sıcaklık bağlamının tüm kazanımlarda anlamlandırılmasını sağlamış, bazı kitaplar ise gerçek yaşam bağlamlarından bazılarına sadece belirli kazanımlarda yer vermiştir. Buna ek olarak, ders kitaplarındaki bağlamların konu akışındaki yerlerine göre (giriş, kavram geliştirme, kazanımı değerlendirme ve ünite sonu değerlendirme) farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Kitaplar arasındaki bu yaklaşım farklılıkları, incelenen ders kitapları yoluyla öğretime tabi olan öğrencilerin bazı bağlamlarda daha yetkin olma, bazı bağlamlarda daha az esnek düşünme tarzlarına sahip olma potansiyeli taşıdığını ortaya çıkarmıştır. Çalışmanın bulguları, ilgili alan yazını ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ders Kitabı, Gerçek Yaşam, Tamsayı

Teşekkür

Veri analizi kısmına yaptığı değerli katkılarından dolayı ve değerli fikirleriyle çalışmanın gelişmesine katkı sunan ortaokul matematik öğretmeni ve matematik eğitimi alan uzmanı Sayın Gülnur Akın’a teşekkür ederim.

The Use of Real-Life Contexts in 6th Grade Middle School Mathematics Textbooks: An Example from the Integers Unit

Öz

This study aims to examine how real-life contexts are utilized in middle school mathematics textbooks regarding the topic of integers, which is introduced for the first time in the middle school mathematics curriculum. The data for the research consist of the integer units found in a total of four mathematics textbooks recommended by the Ministry of National Education for the academic years 2021-2022 and 2022-2023. Document analysis was employed to analyze the research data. The findings of the study reveal that the most frequently encountered real-life contexts presented to readers in the examined four books are related to temperature and money, while the least frequent ones are the free context and timeline. Although the use of real-life contexts in the introducing integers varies widely, this diversity decreases in the treatment of learning objectives related to comparing and ordering integers and absolute value. Some books only facilitate the understanding of temperature contexts in all learning objectives, while some of them include real-life contexts in only certain learning objectives. Additionally, it is identified that the placement of contexts in the flow of the topics in textbooks (introduction, concept development, concept evaluation, and end-of-unit evaluation) differs. These approach variations among the textbooks suggest that students exposed to education through these textbooks may have the potential to be more competent in certain real life contexts and less flexible in thinking styles in other contexts.

Anahtar Kelimeler

Integers, Real-life context, Textbook

Kaynakça

• Altıparmak, K. ve Özdoğan, E. (2010). A study on the teaching of the concept of negative numbers. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 41(1), 31-47. https://doi.org/10.1080/00207390903189179
• Aydın, E. ve Erenkuş, M. A. (2019). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu 6 Ders Kitabı (1.Baskı). Koza Yayınları.
• Ball, D. L. (1993). With an eye on the mathematical horizon: Dilemmas of teaching elementary school mathematics. The Elementary School Journal, 93(4), 373-397. https://doi.org/10.1086/461730
• Bailey, K. D. (1994). Methods of social research (4.Baskı). The Free Press.
• Bektaş, M., Kahraman, S. ve Temel, Y. (2019). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu 6 Ders Kitabı (1. Baskı). Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Bofferding, L. ve Farmer, S. (2019). Most and least: Differences in integer comparisons based on temperature comparison language. International Journal of Science and Mathematics Education, 17(3), 545-563. https://doi.org/10.1007/s10763-018-9880-4
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40. https://doi.org/10.3316/qrj0902027
• Corbin, J. ve Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory (3. Baskı). Sage.
• Clements, D. H. ve Sarama, J. (2007). Early childhood mathematics learning. F. K. Lester (Ed.), Second handbook of research on mathematics teaching and learning (1. Baskı, s. 461–555) içinde. Information Age.
• Çağlayan, N., Dağıstan, A. ve Korkmaz, B. (2021). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu 6 Ders Kitabı (1. Baskı). Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Çimen, E. E. ve Yıldız, Ş. (2017). A Review of Problem Posing Activities in Secondary School Mathematics Textbooks. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT), 8(3), 378-407. https://doi.org/10.16949/turkbilmat.291814
• Dane, A., Doğar, Ç. ve Balkı, N. (2004). İlköğretim 7. Sınıf matematik ders kitaplarının değerlendirmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 1-18.
• Dietiker, L. (2013). Mathematical texts as narrative: Rethinking curriculum. For the Learning of Mathematics, 33(3), 14-19.
• Ercan, B. (2010). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin tam sayı kavramı ile ilgili bilgilerinin değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Erdem, Z. Ç., Doğan, M. F., Gürbüz, R. ve Şahin, S. (2017). The reflections of mathematical modeling in teaching tools: Textbook analysis. Adıyaman University Journal of Educational Sciences, 7(1), 61-86. https://doi.org/10.17984/adyuebd.309793
• Fuadiah, N. F., Suryadi, D. ve Turmudi, T. (2019). A potential instructional theory for meaning of minus sign. Journal of Physics: Conference Series, 1157(3), 1-6. https://doi.org/10.1088/1742-6596/1157/3/032122
• Gökçek, T. (2011). 6. Sınıf matematik ders kitaplarının öğretmen perspektifiyle değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 41(190), 293-308.
• Haggarty, L. ve Pepin, B. (2002). An investigation of mathematics textbooks and their use in English, French and German classrooms: Who gets an opportunity to learn what? British Educational Research Journal, 28(4), 567–590. https://doi.org/10.%201080/0141192022000005832
• Howson, G. (2005). Meaning and school mathematics. J. Kilpatrick, C. Hoyles, O. Skovsmose ve P. Valero (Ed.), Meaning in mathematics education (1. Baskı, s. 17–38) içinde. Springer.
• Herbel Eisenmann, B. ve Wagner, D. (2007). A framework for uncovering the way a textbook may position the mathematics learner. For the Learning of Mathematics, 27(2), 8-14.
• Kar, T. ve Işık, C. (2015). Türk ve Amerikan yedinci sınıf matematik ders kitaplarının tamsayılarla toplama ve çıkarma işlemleri üzerinden karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 40(177), 75-92. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2015.2897
• Kilhamn, C. (2011). Making sense of negative numbers (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Acta Universitatis Gothoburgensis.
• Kobak Demir, M. K., Azizoğlu, N. ve Gür, H. (2017). Using analogies to overcome difficulties in teaching of the integers in the middle schools. European Journal of Education Studies, 3(1), 45-65. https://doi.org/10.5281/zenodo.221098
• Li, Y., Chen, X. ve An, S. (2009). Conceptualizing and organizing content for teaching and learning in selected Chinese, Japanese and US mathematics textbooks: The case of fraction division. ZDM Mathematics Education, 41, 809–826. https://doi.org/10.1007/s11858-009-0177-5
• Linchevski, L. ve Williams, J. (1999). Using intuition from everyday life in 'filling' the gap in children's extension of their number concept to include the negative numbers. Educational Studies in Mathematics, 39, 131–147. https://doi.org/10.1023/a:1003726317920
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) (2018). Matematik Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) (1. Baskı). MEB Yayınları.
• O’Keeffe, L. ve O’Donoghue, J. (2015). A role for language analysis in mathematics textbook analysis. International Journal of Science and Mathematics Education, 13(3), 605-630. https://doi.org/10.1007/s10763-013-9463-3
• Peled, I. ve Carraher, D. W. (2008). Signed numbers and algebraic thinking. J. J. Kaput, D. W. Carraher ve M. L. Blanton (Ed.), Algebra in the early grades (1. Baskı, s. 303–328) içinde. Lawrence Erlbaum Associates.
• Prabawanto, S., Suryadi, D., Mulyana, E., Ratnasari, D. ve Dewi, F. (2018). Didactical design of integers: an elementary school teachers creation viewed from didactical situation perspective. Journal of Physics: Conference Series, 1040(1), 1-6. https://doi.org/10.1088/1742-6596/1040/1/012037
• Pratt, D. ve Simpson, A. (2004). McDonald's vs father christmas. Australian Primary Mathematics Classroom, 9(3), 4-9.
• Şahin, A. ve Kulm, G. (2008). Sixth grade mathematics teachers’ intentions and use of probing, guiding, and factual questions. Journal of Mathematics Teacher Education, 11, 221–241. https://doi.org/10.1007/s10857-008-9071-2
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç. ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250. https://doi.org/10.33400/kuje.843306
• Schindler, M., Hußmann, S., Nilsson, P. ve Bakker, A. (2017). Sixth-grade students’ reasoning on the order relation of integers as influenced by prior experience: an inferentialist analysis. Mathematics Education Research Journal, 29(4), 471-492. https://doi.org/10.1007/s13394-017-0202-x
• Stephan, M. ve Akyüz, D. (2012). A proposed instructional theory for integer addition and subtraction. Journal for research in mathematics education, 43(4), 428-464. https://doi.org/10.5951/jresematheduc.43.4.0428
• Şahin, M. ve Doğan, S. (2021). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu 6 Ders Kitabı (1. Baskı). Engürü Yayınları.
• Thomson, S. ve Fleming, N. (2004). Summing it up: Mathematics achievement in Australian schools in TIMMS 2002 (1. Baskı). Australian Council for Educational Research.
• Weidemann, W., Mikovch, A. K. ve Hunt, J. B. (2001). Using a Lifeline to Give Rational Numbers a Personal Touch. Mathematics Teaching in the Middle School, 7(4), 210–215. https://doi.org/10.5951/MTMS.7.4.0210
• Wessman Enzinger, N. ve Tobias, J. M. (2015). Preservice teachers' temperature stories for integer addition and subtraction. K. Beswick, T. Muir ve J. Wells (Ed.), Proceedings of the 39th Annual Meeting of the International Group for the Psychology of Mathematics Education (4. Baskı, s. 289–296) içinde. PME.
• Wessman Enzinger, N. M. ve Mooney, E. S. (2014). Making Sense of Integers through Storytelling. Mathematics Teaching in the Middle School, 20(4), 202-205. https://doi.org/10.5951/mathteacmiddscho.20.4.0202
• Wessman Enzinger, N. M., Tobias, J. ve Olanoff, D. (2020). Prospective teachers’ attention to realism and consistency with negative integers, addition, and temperature. Investigations in Mathematics Learning, 12(3), 226-241. https://doi.org/10.1080/19477503.2020.1784372
• Whitacre, I., Pierson Bishop, J., Lamb, L. L., Philipp, R. A., Bagley, S. ve Schappelle, B. P. (2015). ‘Negative of my money, positive of her money’: secondary students’ ways of relating equations to a debt context. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 46(2), 234-249. https://doi.org/10.1080/0020739X.2014.956822
• Whitacre, I., Bishop, J. P., Philipp, R. A., Lamb, L. L. ve Schappelle, B. P. (2014). Dollars & sense: Students' integer perspectives. Mathematics Teaching in the Middle School, 20(2), 84-89. https://doi.org/10.5951/mathteacmiddscho.20.2.0084
• Van De Walle, J. A., Karp, K. S. ve Bay Williams, J. M. (2016). İlkokul ve ortaokul matematiği: Gelişimsel yaklaşımla öğretim. (7. Baskı). (S. Durmuş, Çev.). Nobel Yayıncılık.
• Yılmaz, A., Akyüz, D. ve Stephan, M. (2019). Middle grade students’ evoked concept ımages of number line models and their calculation strategies with ıntegers using these models. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 7(1), 93-115. https://doi.org/10.18404/ijemst.509292
• Yılmaz, A. ve Işıksal Bostan, M. (2017). How middle-grade students explain ordering statements within real life situation? An example of temperature context. T. Dooley ve G. Gueudet (Ed.), Proceedings of the Tenth Congress of the European Society for Research in Mathematics Education (CERME10, 1–5 February 2017) (s. 411–418) içinde. DCU Institute of Education and ERME.