Student, Parent and Administrator Behaviours That Affect Teacher Motivation

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 148 - 170, 26.12.2023

Serkan Ünsal Yusuf Deniz Görücü

Öz

The aim of the research is to examine behaviours of student, parent and administrator which affect teachers' motivation, according to teachers' opinions. Phenomenology, one of the qualitative research designs, was used in the research. The study group consisted of 12 teachers from different branches and years of experience who have been working in different types of schools. Data were acquired from a semi-structured interview form that were developed by the researchers. Content analysis was used for analyzing the data. According to the outcomes of the research, being interested, obeying school rules, being prepared for the lesson, having responsibility, and communicating effectively are student behaviours that enhance teacher motivation. In the study, it has been concluded that students' being unconcerned, speaking in slang, using social media during class, harming their environment, being unaware of the boundaries and being absent are student behaviours that reduce teacher motivation. According to another outcome of the research, while indifference, accusing teachers, not appreciating teachers, overconcerning, making private requests and not taking into account student expectations are parent behaviours that reduce teacher motivation, appreciating teachers, cooperating with the school and following the student's situation are parent behaviours that increase teacher motivation. According to another outcome of the research, valuing teachers' opinions, being fair, providing a safe school environment, being solution-oriented, rewarding teachers, being supportive, enabling in-service training, being consistent and being encouraging are administrator behaviours that increase teacher motivation.

Anahtar Kelimeler

Motivation, Teacher, Teacher motivation

Öğretmen Motivasyonunu Etkileyen Öğrenci, Veli ve Yönetici Davranışları

Öz

Araştırmanın amacı; öğretmenlerin motivasyonlarını etkileyen öğrenci, veli ve yönetici davranışlarını öğretmen görüşlerine göre incelemektir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji kullanılmıştır. Çalışma grubunu ise farklı okul türlerinde görev yapan, farklı branş ve kıdem yılına sahip 12 öğretmen oluşturmuştur. Veriler araştırmacılar tarafından geliştirilmiş yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucuna göre ilgili olma, okul kurallarına uyma, derse hazırlıklı gelme, sorumluluk sahibi olma ve etkili iletişim kurma öğretmen motivasyonunu artıran öğrenci davranışlarıdır. Araştırmada ilgisiz olma, argo konuşma, derste sosyal medya kullanma, çevresine zarar verme, sınırları bilmeme ve devamsızlık yapmanın ise öğretmen motivasyonunu azaltan öğrenci davranışları olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın başka bir sonucuna göre ilgisizlik, öğretmenleri suçlama, öğretmene değer vermeme, aşırı ilgili olma, özel istekte bulunma ve öğrencisinin beklentisini dikkate almama öğretmen motivasyonunu azaltan veli davranışları iken; öğretmene değer verme, okulla işbirliği içinde olma, öğrencisinin durumunu takip etme ise öğretmen motivasyonunu artıran veli davranışlarıdır. Araştırmanın diğer sonucuna göre öğretmen görüşlerine değer verme, adaletli olma, güvenli okul ortamı sağlama, çözüm odaklı olma, öğretmenleri ödüllendirme, destekleyici olma, hizmet içi eğitimlere kolaylık sağlama, tutarlı olma ve teşvik edici olma öğretmen motivasyonunu artıran yönetici davranışlarıdır.

Anahtar Kelimeler

Motivasyon, Öğretmen, Öğretmen Motivasyonu

Kaynakça

• Ada, Ş., Akan, D., Ayık, A., Yıldırım, İ. ve Yalçın, S. (2013). Öğretmenlerin motivasyon etkenleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 151-166. http://dergipark.org.tr/en/pub/ataunissosbil/issue/2834/38590
• Adıgüzel, D. Ç. (2016). Sınıf öğretmenlerinin yaratıcı düşünme becerileri ile öğretmen davranışlarının öğrencilerin yaratıcı düşünme becerilerinin gelişimine katkısı arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Aktekin, S. ve Kuzucu, T. (2019). Öğretmenlerin motivasyonlarını etkileyen okul içi ve okul dışı faktörlerin analizi. Ulusal Sosyal Bilimler Dergisi. 19(21), 35-66. https://diyalektolog.com/files/diyalektolog
• Atkinson, E. S. (2000). An Investigation into the relationship between teacher motivation and pupil motivation. Educational Psychology, 20, 45- 57 https://doi.org/10.1080/014434100110371
• Atmaca, F. (2004). Sınıf öğretmenlerinin motivasyon durumlarının incelenmesi (Ağrı İli Örneği) [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Ayeni, A. J. (2015). Teachers’ motivation as strategy for sustenance of instructional task quality and standards in secondary schools in Ondo state, Nigeria. Journal of Education and Human Development, 4(4), 91-101. http://dx.doi.org/10.15640/jehd.v4n4a12
• Babaoğlan, E., Nalbant, A. ve Çelik, E. (2017). Okul başarısına okul yöneticisinin etkisine ilişkin öğretmen görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(43), 93-109. https://dergipark.org.tr./en/pub/maeuefd/issue/31552/345827
• Berg, L. B. ve Lune, H. (2019). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (4. Baskı, Çev. H. Aydın). Eğitim Yayınevi.
• Bozbayındır, F. (2019). Öğretmenlik mesleğinin statüsünü etkileyen unsurların öğretmen görüşleri temelinde incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72), 2076-2104. https://doi.org/10.17755/esosder.583274
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (26. Baskı). Pegem Akademi.
• Can, E. (2019). Öğretmenlerin meslekî gelişimleri: Engeller ve öneriler. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7 (4), 1618-1650. https://dergipark.org.tr/en/pub/enad/issue/49738/638187
• Can, E. ve Baksi, O. (2014). Öğrencilerin sınıf içi tutum ve davranışlarının öğretmenlerin sınıf yönetimi başarısına etkisi. Asya Öğretim Dergisi, 2(1), 86-101. https://dergipark.org.tr/en/pub/aji/issue/1538/18859
• Çetin, A., Ünsal, S. ve Hekimoğlu, E. (2021). 2018-2019 öğretim yılında güncellenen öğretmen yetiştirme lisans programının incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (52), 337-358. https://doi.org/10.53444/deubefd.904931
• Coşkun, E. (2019). Duygusal zeka ve belirsizliğe tahammülsüzlüğün stresle başa çıkma tarzlarına etkisinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Creswell, J. W. (2020). Nitel araştırma yöntemleri, beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (5. Baskı, Çev. M. Bütün ve S. B. Demir). Siyasal Kitabevi.
• De Jesus, N. ve Lens, W. (2005). An integrated model for the study of teacher motivation. Applied Psychology, 54(1), 119-134. https://doi.org/10.1111/j.1464-0597.2005.00199.x
• Demir, E. ve Köse, M. (2016). Öğretmenlerin rol modelliği hakkında öğretmen görüşleri. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (53), 38-57. https://dergipark.org.tr/en/pub/abuhsbd/issue/32947/366153
• Deniz, Ü. (2021). Öğretmenlerin motivasyon etkenlerini yeniden keşfetmek: Sahadan sesler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (3), 2115-2139. https://doi.org/10.17679/inuefd.963660
• Deniz, Ü. ve Erdener, M. A. (2016). Öğretmenlerin iş motivasyonlarını etkileyen etmenler. Sosyal bilimlerde stratejik araştırmalar (s. 29-41). Lambert Academic Publishing.
• Dinham, S. ve Scott, C. (2000). Moving into the third, outer domain of teacher satisfaction. Journal of Educational Administration, 38(4), 379–396. http://dx.doi.org/10.1108/09578230010373633
• Dörnyei, Z. ve Ushioda, E. (2011). Teaching and researching motivation, second edition. Teaching and Researching Motivation, Second Edition. 1-326. https://doi.org/10.4324/9781315833750
• Duflo, E., Dupas, P. ve Kremer, M. R., (November 2008). Peer Effects, Teacher Incentives, and the Impact of Tracking: Evidence from a Randomized Evaluation in Kenya NBER Working Paper No. w14475, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=1301923
• Ertürk, R. (2017). Öğretmenlerin iş motivasyonunu artıran ve olumsuz etkileyen durumların incelenmesi. The Journal of Academic Social Sciences. 58. 562-583. https://doi.org/10.16992/asos.12971
• Ertürk, R. ve Aydın, B. (2016). Öğretmenlerin iş motivasyonları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, (9), 147-173. https://dergipark.org.tr/en/pub/inesj/issue/40032/476027
• Gatsinzi, P., Role, J. ve Makewa, L. N. (2014). Work and school related variables in teacher motivation in gasabo district, Rwanda. Journal of Education and Training, 1(2), 262. https://doi.org/10.5296/jet.v1i2.4747
• Gül, S., Kıran, Ö. ve Nasirsi, H. (2016). Ortaöğretim (lise) öğrencilerinin devamsızlık nedenleri ve yeni ortaöğretim kurumları yönetmeliğinin öğrenci devamsızlıkları üzerindeki etkileri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(44), 925-933. https://doi.org/10.17719/jisr.20164420161
• Gümüştaş, Z. ve Gülbahar, B. (2022). Öğretmenlerin mesleki motivasyonunu etkileyen etkenler. Pearson Journal, 7(20), 180–200. https://doi.org/10.46872/pj.538
• Güven, D. (2010). Profesyonel bir meslek olarak Türkiye’de öğretmenlik. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 27(2), 13-21. https://dergipark.org.tr/en/pub/buje/issue/3832/51438
• Han, J. ve Yin, H. (2016). Teacher motivation: Definition, research development and implications for teachers. Cogent Education, 3(1), 1–18 https://doi.org/10.1080/2331186X.2016.1217819
• Hung, L. N. Q. (2020). Teachers’ motivation and its influence on quality education: A study at a center for foreign languages in Vietnam. Can Tho University Journal of Science, 12(3), 17-26. https://doi.org/10.22144/ctu.jen.2020.020
• Iliya, A., ve Ifeoma, L. G. (2015). Assessment of teacher motivation approaches in the less developed countries. Journal of Education and Practice, 6(22), 10–18.
• Karabağ Köse, E. K., Ali, T. A. Ş., Küçükçene, M. ve Karataş, E. (2018). Öğretmen motivasyonunu etkileyen faktörlere ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri üzerine karşılaştırmalı bir inceleme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (48), 255-277.
• Karataş, K. (2020). Öğretmenlik mesleğine kuramsal bir bakış. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(17), 39-56. https://dergipark.org.tr/en/pub/ejedus/issue/55652/704716
• Kozikoğlu, İ. ve Özcanlı, N. (2020). Öğretmenlerin 21. yüzyıl öğreten becerileri ile mesleğe adanmışlıkları arasındaki ilişki. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(1), 270-290. https://cije.cumhuriyet.edu.tr/tr/pub/issue/53201/579925
• Levesque, M., Blais, M. R. ve Hess, U. (2004). Dynamique motivationnelle de l'epuisement et du bien-etre chez des enseignants africains [Motivational dynamic of burnout and well-being in African teachers]. Canadian Journal of Behavioural Science / Revue canadienne des sciences du comportement, 36(3), 190-201. https://doi.org/10.1037/h0087229
• Lincoln, Y. S. ve Guba, E. G. (1985). Naturalisticinquiry. California: SAGE.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. S. Turan). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Oga Baldwin, W. ve Praver, M. (2007). The motivated language teacher: Work satisfaction in a Japanese context. K. Bradford Watts, T. Muller ve M. Swanson (Ed.), JALT2007 Conference Proceedings. Tokyo: JALT.
• Özan, M. B., Türkoğlu, A. ve Şener, G. (2010). Okul yöneticilerinin sergiledikleri demokratik tutum ve davranışlarının öğretmenlerin motivasyonuna etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1), 0-0. https://dergipark.org.tr/en/pub/fıratsbed/issue/45190/565888
• Özge Sağbaş, N. ve Özkan, C. (2022). Veli ile yaşanan çatışmanın öğretmen performansına etkisine ilişkin öğretmen görüşleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 12(1), 414-433. https://dergipark.org.tr/tr/pub/nevsosbilen/article/983282
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Çev. M. Bütün ve S. B. Demir). Pegem Akademi.
• Pelletier, L. G., Séguin Lévesque, C. ve Legault, L. (2002). Pressure from above and pressure from below as determinants of teachers’ motivation and teaching behaviors. Journal of Educational Psychology, 94(1), 186-196. https://doi.org/10.1037/0022-0663.94.1.186
• Pennington, M. C. (1995). Work satisfaction, motivation and commitment in English as a second language. ERIC database. (ED404850).
• Recepoğlu, E. (2012). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin duygusal zeka düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 42(194), 149-165. https://dergipark.org.tr/en/pub/milliegitim/issue/36174/406/749
• Ryan, R. M. ve Deci, E. L. (2000). Intrinsic and extrinsic motivations: Classic definitions and new directions. Contemporary Educational Psychology, 25(1), 54-67.
• Ryan, R. M. ve Deci, E. L. (2000b). Self-Determination Theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development and well-being. American Psychologist, 55(1), 68-78. https://doi.org/10.1006/ceps.1999.1020
• Sarı, M., Canoğulları, E. ve Yıldız, E. (2018). Öğretmenlerin okul yaşam kalitesi algıları ile mesleki motivasyon düzeylerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (47), 387- 409. https://doi.org/10.21764/maeuefd.364454
• Şenaras, B. ve Çetin, Ş. (2018). Okul müdürleri ile öğretmenlerin algılarına göre ilk ve ortaokullarda veli baskısı: Nitel bir araştırma. Milli Eğitim Dergisi, 47(220), 157-176. https://dergipark.org.tr/en/pub/milliegitim/issue/40715/489793
• Sinclair, C. (2008). Initial and changing student teacher motivation and commitment to teaching. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 36, 79–104. http://dx.doi.org/10.1080/13598660801971658
• Siyez, D. M. (2009). Liselerde görev yapan öğretmenlerin istenmeyen öğrenci davranışlarına yönelik algıları ve tepkileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(25), 67-80. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pauefd/issue/11118/132973
• Ünsal S. ve İğde, H. (2021).Yılın öğretmenleri: Çalışmaları, motivasyon unsurları, kişisel ve mesleki özellikleri. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(1), 2021, 68-88. https://doi.org/10.19160/ijer.818654
• Ünsal, S. (2021). Öğretmenlik mesleğinin tanımı, önemi ve öğretmenlerin değişen rolleri üzerinenitel betimsel bir araştırma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(42), 1481-1504. https://doi.org/10.46928/iticusbe.956111
• Ünsal, S. ve Gökdaş, A. (2020). Eğitimin işlevlerinin gerçekleşme düzeyinin öğretmen algılarına göre incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(4), 1133-1157. https://doi.org/10.30703/cije.675779 Urhan, F. (2018). Öğretmenlerin motivasyon düzeylerine etki eden değişkenlerin analizi [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Vatansever Bayraktar, H. (2015). Sınıf yönetminde öğrenci motivasyonu ve motivasyonu etkileyen etmenler. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume, 10(3), 1079-1100. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7788
• Williams, M. ve R. L. Burden (1997). Psychology for language teachers: A social constructivist approach. Cambridge: Cambridge University Press.
• Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlik mesleği, motivasyon kaynakları ve temel tutumlar: kuramsal bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 33-46. https://dergipark.org.tr/en/pub/kefdergi/issue/49070/626125
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.