Öğretmen Adaylarının Afete Hazırlık ve Zarar Önleme ile İlgili Bilgi Düzeyleri Hakkında Bir Afet Okur Yazarlığı İncelemesi

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 3, 770 - 780, 31.12.2023

Mehmet Güngör

https://doi.org/10.33437/ksusbd.1358517

Öz

Toplumda can ve mal kaybına neden olan, sosyal ve kültürel anlamda zararlar veren doğa olayları doğal afet olarak nitelendirilir. İklim krizi, küresel ısınma, , çarpık kentleşme, doğanın tahrip edilmesi gibi etkenler neden olarak görülmektedir. Okuma-yazma, dijital yaşamın bilgi, beceri ve tutumları, temel bilimlere ilişkin tutum almadan, aritmetikle ilgili temel bilgi ve becerilerin edinilmesine kadar, gündelik yaşamı kolaylaştıran bilinç ve bilgiyi kazandırmayı amaçlayan okuryazarlık kavramı bu çalışmada , öğretmen adaylarının afet okur yazarlığına ne derece hazır olduklarını, afete ilişkin zarar azaltma ve hazırlık aşamalarına nasıl katkıda bulunabileceklerini ve bu konuda nasıl daha etkili olabileceklerine dair önerileri ele almayı hedeflemiştir. Creswell (2014) tarafından önerilen araştırma deseni yöntemleri doğrultusunda, bu çalışmada afet okuryazarlığına ilişkin nicel bir yaklaşım benimsenmiş olup, araştırmada betimsel araştırma deseni kullanılarak, değişkenler detaylı bir şekilde incelenmiştir. Bu desen kapsamında değişkenlerin merkezi eğilimleri, ortalama değerleri kullanılarak belirlenmiştir. Aynı zamanda, değişkenler arasındaki yayılımın analizi için standart sapma, en düşük ve en yüksek değerler kullanılarak elde edilen verilerin istatistiksel olarak anlamlılığını değerlendirmek amacıyla SPSS programı kullanılarak bağımsız T test analizi gerçekleştirilmiştir. Bağımsız T test analizi, farklı grupların ortalamaları arasındaki istatistiksel farkları ortaya konularak, verilerin anlamlılığını değerlendirmekte ve sonuçların istatistiksel olarak yorumlanmasında önemli bir rol oynamıştır. Araştırmanın evrenini Üniversitelerin Eğitim Fakültelerinin bölümlerinde öğrenim gören öğretmen adayları oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kahramanmaraş Depremi, Öğretmen Adayları, Afet Okuryazarlığı, Afet Sosyolojisi

Kaynakça

• Alexander D. (2002). Principles of emergency planning and management. New York: Oxford University Press;. Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı, İnceleme Komisyonu. (2013), Açıklamalı afet yönetimleri Terimleri Sözlüğü.
• Brown. LM,; Haun. JN, & Peterson L. A. ( 2014 ). Proposed disaster literacy model.disaster med public health prep [Internet]. Jun 11;8(03):267–75. Erişim adresi: http://www.journals.cambridge.org/abstract_S1935789314000433%0Afile://D:/Google Drive/Emergency Management Courses/Royal Road Programme/DEMN 504/Disaster Literacy.pdf
• Birleşmiş Milletler. (1992). https://www.medak.org.tr/faydali-bilgiler/olay-acil-durum-ve-afet/, Erişim Tarihi: 12/11/2019.
• Book Review Creswell, J. W. (2014). Research design: Qualitative, quantitative and mixed methods Approaches (4th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Coppola DP. (2011). Introduction to international disaster management [Internet].2nd ed. Elsevier Inc.; 2011. Erişim adresi: http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/B9780123821744000136. Çalışkan, C, (2020). Afet okuryazarlığı ölçek geliştirme çalışması. [Doktora Tezi], Hacettepe Üniversitesi.
• Dölek, İ. (2015). Türkiye’de doğal afetler, İçinde H. Akengin ve İ. Dölek (Ed.), Türkiye Fiziki Coğrafyası (s. 291-342), Pegem Akademi.
• Priyowidodo, G. ve Luik, J. E. (2013). Communicating disaster mitigation literacy to coastal communities in Pacitan Indonesia (Doctoral dissertation, Petra Christian University). 03.08.2017 tarihinde http://repository.petra.ac.id/16596/ adresinden erişilmiştir.
• Rahim, N. B. A. & Wu, B. S. (2015). Disaster prevention literacies: assessing the knowledge, skills and attitude of taiwanese students for an earthquake disaster. 15.07.2018tarihinde.https://www.hsseonline.edu.sg/sites/default/files/uploaded/journal_articles/6Disaster%20educationv1.pdf adresinden erişilmiştir.
• Sözcü U., Aydınöz D. (2019). Öğretmen adaylarının doğal afet okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE). 40. 79-91.
• Şahin C., Sipahioğlu Ş. (2002). Doğal afetler ve Türkiye, Gündüz Eğ. ve Yay.
• Türk Dil Kurumu, Güncel Türkçe sözlük, www.sozluk.gov.tr, Erişim Tarihi 12/11/2019.
• UNESCO (2006). Understandings of literacy, 29.01. 2018 tarihinde http://www.unesco.org/education/GMR2006/full/chapt6_eng.pdf adresinden erişilmiştir.
• Kadıoğlu. M, (2008). Modern, bütünleşik afet yönetiminin temel ilkeleri, Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri, JICA Türkiye Ofisi.
• Kimura, R., Hayashi, H., Kobayashi, K., Nishino, T., Kenshin, U., & Satoshi, I. (2017). Development of a disaster management literacy hub for collecting, creating, and transmitting disaster management content to ıncrease disaster management literacy". Journal of Disaster Research, 12(1), 42-56.
• Yavaş. H, (2001). Doğal afet yönetimi ve yerel gündem 21 çalışmaları kapsamında İzmir’de deprem riski, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(3).