Örgütsel Dna'nın, Örgütsel Prestij Üzerinde Etkisinde Örgütsel Sembolizmin Aracılık Rolü

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 3, 981 - 994, 31.12.2023

Ömer Okan Fettahlioğlu

https://doi.org/10.33437/ksusbd.1370300

Öz

Bu çalışmanın amacı, örgütsel DNA’nın örgütsel prestij algısı üzerinde etkisi ve bu etkide örgütsel sembolizmin aracılık rolünü araştırmaktır. Bu nedenle çalışma, tanımlayıcı tarama ve değişkenler arası etki ve aracılık modeli kurgulaması türündedir. İstatistiksel evren Trabzon ilinde toptan ve perakende sektöründe çalışan yaklaşık 12.500 çalışanı kapsamaktadır. Örneklem sayısı ise 611 çalışandan oluşmaktadır. Araştırmada üç ölçüm aracından yararlanılmıştır. Ölçek güvenirlilikleri (α) ,922: ,982 aralığındadır. İstatistiki veriler SPSS 26 ve Proces Macro V3 programları ile analiz edilmiştir.
Elde edilmiş verilere göre örgütsel DNA ile örgütsel sembolizm (r=,766) ve örgütsel prestij arasında (r=,746), örgütsel sembolizm ile örgütsel prestij arasında (r=,762) yüksek oranlı pozitif yönlü anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca örgütsel DNA’nın, örgütsel sembolizmi β:.521 düzeyinde, örgütsel prestiji de β:.957 düzeyinde; örgütsel sembolizm ise örgütsel prestiji β:.470 düzeyinde pozitif yönde olumlu olarak etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.
Sonuç olarak elde edilmiş veriler araştırma hipotezlerinin tamamını desteklemektedir. Örgütsel sembolizme yönelik algıların, örgütsel DNA’nın örgütsel prestij üzerindeki etkisinde orta düzeyde aracılık rolü üstlenebileceğini (β:.436), tam standardize etki büyüklüğünün .440, kısmi standardize etki büyüklüğünün .509 düzeyinde olduğunu söylemek mümkündür. Kısaca örgütsel DNA algısında bir birimlik bir artış söz konusu olduğunda, örgütsel sembolizm algısı da olumlu bir artış gösterebilmektedir. Bu sayede dolaylı olarak örgütsel prestij algısında olumlu bir artış ortaya çıkabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel DNA, Örgütsel Sembolizm, Örgütsel Prestij, Aracılık Rolü

Etik Beyan

“Örgütsel Dna'nın, Örgütsel Prestij Üzerinde Etkisinde Örgütsel Sembolizmin Aracılık Rolü” ismini taşıyan bu çalışmanın hazırlanması ve yayınlanması aşamasında tüm etik kurallara uygun hareket edilmiştir. Çalışmanın veri toplama aşaması için gerekli olan etik izni, 11.11.2022 tarih ve E. 171835 no ile Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulundan onaylanarak alınmıştır. Verilerin analizinde de verilerde tahrifat yapılmamıştır.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Bilimsel Araştırma Koordinatörlüğü tarafından (Proje No: 2023/2-18 M) desteklenmiştir

Proje Numarası

2023/2-18 M

Kaynakça

• Alvesson, M., & Berg, P.O. (2011). Corporate culture and organizational symbolism: An overview.
• Ateş, K. (2016) Gen Mi RNA mı? Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü Dergisi, 6(11), 43-49.
• Aydoğdu Özoğlu, E. (2015). Okul Kültürünün Sembolik Açıdan Çözümlenmesi: Etnografik Bir Çalışma. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Osmangazi Üniversitesi.
• Bakan, İ, Erşahan, B. ve Kaya, İ. (2006). Örgütsel Kimliğin ve Örgütsel Prestijin, Örgütsel Vatandaşlık Üzerindeki Etkisi: Bir Alan Araştırması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 69-88
• Bartels, J., Pruyn, A., De Jong, M., & Joustra, I. (2007). Multiple Organizational Identification Levels and the Impact of Perceived External Prestige and Communication Climate. Journal of Organizational Behavior, 28, 173-190
• Baskin, K. (2000). Corporate DNA: Organizational learning, corporate co-evolution. Emergence, 2(1), 34-49.
• Bostancı, A.B. ve Koçak, S. (2022). Okul DNA Profillerinin örgütsel sinerji üzerindeki rolü, 51(233):55-75
• Bright, L. (2020). Does Perceptions of Organizational Prestige Mediate the Relationship Between Public Service Motivation, Job Satisfaction, and the Turnover Intentions of Federal Employees? Public Personnel Management, 50(3), 408-429
• Carmel, A. & Freund, A.(2002) The Relationship Between Work and Workplace Attitudes and Perceived External Prestij, Corporate Reputation Review , Vol 5, No1, 51-68
• Coşar, B. (2018). Aile şirketlerinde örgütsel sembolizmin örgütsel bağlılık ve firma performansı üzerindeki etkisi: Bir ölçek geliştirme çalışması, [Doktora tezi]. Beykent Üniversitesi.
• Çetin, R.B. & Döş, İ. (2014) Örgüt DNA’sı Ölçeğinin Geliştirilmesi ve MEB Üzerine Bir Tarama Çalışması, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(31): 560-575.
• Çiftçioğlu, A. ve Tak, B. (2009). Algılanan Örgütsel Prestij ile Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Özdeşleşme Arasındaki İlişkilerin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. Akdeniz İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, (18): 100-116.
• Dandridge, T. C., Mitroff, I., & Joyce, W. F. (1980). Organizational Symbolism: A Topic To Expand Organizational Analysis. Academy of Management Review, 5(1), 77–82. doi:10.5465/amr.1980.4288894
• David, G. K., & Neilson, G. (2006). Organizational to Executive: It’s in the DNA. Ivey Business Journal, 1–16
• Demir, C., Öztürk, U. C. (2011). Örgüt kültürünün örgütsel bağlılık üzerine etkisi ve bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 17-41.
• Dobni, C. B. (2008). The DNA of Innovation, Journal of Business Strategy, Vol. 29, Issue. 2, 43-50.
• Dutton, J.E., Dukerich, J.M. & Harquail, C.V. (1994). Organizational images and member identification, Administrative Science Quarterly, 39(2), 239-263
• Dutton, J. E., & Dukerich, J. M. (1991). Keeping an eye on the mirror: Image and identity in organizational adaptation. Academy of management journal, 34(3), 517-554.
• Eoyang, G., ed. (2003). Voices from the field: An Introduction to Human Systems Dynamics. Circle Pines, MN: Human Systems Dynamics Institute Press.
• Estupiñán, J., & Neilson, G.L. (2014). The 10 principles of organizational DNA. PwC: Strategy & Formerly Booz & Company
• Fromm, E. (1992). Rüyalar, Masallar, Mitoslar. 2. Baskı. Arıtan Yayınevi.
• Fuller, J. B., Hester, K., Barnett, T., Frey, L., Relyea, C., & Beu, D. (2006). Perceived external prestige and internal respect: New insights into the organizational identification process. Human Relations, 59(6), 815-846.
• Gagliardi, P. (2015). Myths and Symbols: Organizational. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, 179–182. doi:10.1016/b978-0-08-097086-8.73088-1
• Gharmy, B. (2006). The Factor of Organizational DNA. Harvard Business, 119, 3–10
• Govindarajan, V. & Trimble, C. (2005). Organizational DNA for strategic innovation. California Management Review, 47(3), 47-76
• Helm, S. (2013). A matter of reputation and pride: Associations between perceived external reputation, pride in membership, job satisfaction and turnover intentions. British Journal of Management, 24(4), 542–556.
• Honold L, & Silverman R. (2002). Organizational DNA; diagnosis your organization for Increased Effectiveness. Davies Black publishing palo Alto, California.
• https://sozluk.gov.tr/, E.T. 01.04.2023
• https://stateofagile.com/#ufh-c-473508-state-of-agile-report E.T. 01.04.2023
• https://www.aei.org E.T. 01.04.2023
• https://www.fortuneturkey.com/fortune-500-abd-listesinin-10-yildaki-degisimi E.T. 01.04.2023
• Jermier, J. M., Slocum, J.W., Fry, L. W. & Gaines, J. (1991). Organizational Subcultures in a Soft Bureaucracy: Resistance Behind The Myth And Facade of an Official Culture. Organization Science. 2(2), 170-194
• Jung, C. J. (2016) İnsan ve sembolleri. (Çev.H. M. İlgün), Kabalcı.
• Kaipa, P. & Milus, T. (2006), Mapping the Organizational DNA: A System Approach to Mergers & Acquisitions Part 2, https://www.prasadkaipa.com/case_studies/mapping_dna_part2.php, (15.06.2023).
• Koçoğlu, İ., Akgün, A. E., & Keskin, H. (2016). The Collective Unconscious at the Organizational Level: The Manifestation of Organizational Symbols. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 235, 296–303. doi:10.1016/j.sbspro.2016.11.033
• Kransdorff, A. (2017), Corporate DNA: Using Organizational Memory to Improve Poor Decision-Making, E-Book
• Liu, Y., Lam, L. & Loi, R. (2014). Examining professionals’ identification in the workplace: The roles of organizational prestige, work-unit prestige, and professional status, Asia Pacific Journal of Management, 31(3), pages 789-810,
• Mael, F. (1988). Organizational identification: Construct redefinition and a field application with organizational alumni. Wayne State University. Mael, F., & Ashforth, B. E. (1992). Alumni and their alma mater: A partial test of the reformulated model of organizational identification. Journal of organizational Behavior, 13(2), 103-123.
• March J.G., & Simon H. A.(1958). Organizations. John Wiley& Sons, Inc. Mignonac, K., Herrbach, O., Serrano Archimi, C., & Manville, C. (2018). Navigating ambivalence: Perceived organizational prestige–support discrepancy and its relation to employee cynicism and silence. Journal of Management Studies, 55(5), 837-872
• Moch M.K. (1976). Structure and organizational resource allocation. Administrative Science Quarterly, 16, 444-459
• Morgan, G., Frost, P.J., & Pondy, L.R. (1983). Organizational symbolism. Organizational symbolism, 3, 35.
• Muthusamy, S.K. (2009). Organizational Innovativeness: A Theoretical Review and Integration. Bowling Green State University - Department of Management
• Neilson, G.; Pasternack, B.A. & Mendes, D. (2003) “The Four Bases Of Organizational DNA”, https://www.strategy-business.com/article/03406,
• Neilson, G.L, Pasternack, B.A. & Mendes, D. (2004) The 7 Types of Organizational DNA, https://www.strategy-business.com/article/04210 (E.T.)
• Oğan, E., & Cinel, M.O. (2021). Stratejik Yönetim Perspektifinden Örgüt DNA’sının Yönetişime Etkisi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 13 (2), 1322-1340.
• Öcel, H. (2013). Örgüt Kimliğinin Gücü, Algılanan Örgütsel Prestij ve Kişi-Örgüt Uyumu ile Bağlamsal Performans Arasındaki İlişkiler: Örgütsel Bağlılığın Aracı Rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 28 (71), 37-53
• Pratt, M. G., & Rafaeli, A., (2001), Symbols as a language of organizational relationships, Research in Organizational Behavior, 23, 93-132
• Schultz, M. (1995). On Studying Organizational Cultures: Diagnosis And Understanding. Walter de Gruyter.
• Smidts, A., Pruyn, A. T. H., & Van Riel, C. B. (2001). The impact of employee communication and perceived external prestige on organizational identification. Academy of Management journal, 44(5), 1051-1062
• Soroush, S., Mohammadpouri, M., Poorfarahmand, B., & Esfahani, D. N. (2014). Studying of Organizational DNA in Esfahan Province Sport and Youth Offices. International Journal of Human Resource Studies, 4(3), 125.
• Sung, G. & Neilson, G. L. (2013). Is your organization passive-agressive? Erişim Adresi: https://www.strategy-business.com/blog/Is-Your-Organization-Passive-Aggressive
• Telli, E. (2019), Çevre türünün liderlik tarzı aracılığı ile örgüt dna’sına göre örgüt tipleri üzerine etkisi: tekstil sektöründe bir araştırma, [Doktora tezi] Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Thomas, L. (2007). Innovation Organizational DNA. Retrieved from http://www.12 manage.com
• Verschoor, C.C. (2004). Can organizational DNA exclude ethics?. Strategic Finance, 86(3):19.
• Whitehead, A.N. (1927). Symbolism: it's meaning and effect, MacMillian Publishing Company.
• Yeşiltaş, M. Türkmen, F. ve Ayaz, N. (2011). Otel işletmelerinde algılanan örgütsel prestijin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki etkileri. C. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(2), 171-189