Toplumsal Cinsiyet Karşıtı Hareketlerin Bir Örneği Olarak “Süresiz Nafaka Mağdurları Platformu”

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 517 - 544, 30.11.2023

Dilek Keleş

https://doi.org/10.33708/ktc.1342750

Öz

Son dönemlerde, toplumsal cinsiyet karşıtı hareketlerin yükselişe geçtiğine ve toplumun belli kesimlerinin toplumsal cinsiyet eşitliğinde temellenen yasalara karşı seslerini yükselttiğine şahit olunmaktadır. Bu çerçevede, boşanmayla birlikte yoksulluğa düşen tarafa, kadın-erkek ayrımı gözetmeksizin verilebilen yoksulluk nafakasının, sadece kadınlara verildiği yönünde kamuoyunda yanlış bir algı yaratılmaya çalışıldığı ve bu algı üzerinden bir “mağduriyet” söylemi üretildiği görülmektedir. Fakat dile getirilen söylemlere bakıldığında, temel sorunun mağduriyetten öte toplumsal cinsiyet karşıtlığı olduğu anlaşılmaktadır. Buradan hareketle bu çalışma, nafaka mağduru olduğunu iddia ederek sosyal medyada örgütlenen yoksulluk nafakası karşıtlarının söylemlerinin toplumsal cinsiyet karşıtlığında nasıl temellendiğini açığa çıkarmayı amaçlamaktadır. Çalışmanın örneklemini sosyal medya platformlarından biri olan Twitter’da örgütlenen “Süresiz Nafaka Mağdurları Platformu” oluşturmaktadır. Hesabın Mayıs 2022 – Ocak 2023 dönemine ait paylaşımları veri olarak toplanmış; toplanan bu veriler söylem analizi yöntemiyle incelenmiştir. Söylem analizi, ideolojilerin yeniden üretiminde önemli rol oynadığı için uygun veri analiz yöntemi olarak düşünülmüştür. Çalışma sonucunda, grup üyelerinin yoksulluk nafakasından daha çok sayıda nafaka ile ilgisi olmayan; fakat toplumsal cinsiyet eşitliğinde temellenen konulara karşı söylemler ürettiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet Karşıtı Hareketler, Kadın, Nafaka, Süresiz Nafaka Mağdurları Platformu

“Perpetual Alimony Victims Platform” as an Example of Anti-Gender Movements

Öz

In recent times, there has been a rise in anti-gender movements and certain segments of society have been raising their voices against laws based on gender equality. Within this framework, there seems to be an attempt to create a misleading perception in public opinion that spousal support, which can be awarded to either party regardless of gender, is only given to women. This perception is being used to construct a narrative of "victimhood." However, upon examining the expressed discourses, it becomes apparent that the fundamental issue goes beyond victimhood and is rooted in opposition to gender. Based on this, this study aims to uncover how the discourses of poverty alimony opponents, who claim to be victims of alimony, organized on social media, are based on opposition to gender equality. The sample of this study is formed by the "Indefinite Alimony Victims Platform," which organizes on the social media platform Twitter. The posts from May 2022 to January 2023 of this account were collected as data and analyzed using discourse analysis method. Discourse analysis has been considered as an appropriate data analysis method since it plays an important role in the reproduction of everyday expressions and ideologies. As a result of the study, it was determined that group members higligheted more discourses related to anti- gender rather than alimony.

Anahtar Kelimeler

Gender, Anti-Gender Movements, Women, Poverty Alimony, Perpetual Alimony Victims Platform

Kaynakça

• Akçabay, F. C. (2019). Yoksulluk Nafakası Araştırması (Sosyo-Hukuki Bir İnceleme). Ankara: Şen Matbaa.
• Akipek Öcal, Ş. (2020). Hukukumuzda Yoksulluk Nafakası. İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi Özel Yayını, 14-21.
• Alan Sümer, B. (2019). Hayvan Etiğine Yönelik Felsefi Yaklaşımlar, Z. Karacagil ve A. O. Tiro (Der.), Current Debates on Social Sciences 2 içinde (19-27). Ankara: Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
• Altunpolat, R. (2017). LGBTİ’lere Yönelik Ayrımcılığı Tarihsel ve Politik Temelde Kavramak. TTB Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi 17, (64), 2-14.
• Atay, H. (2017). Kürtaj yasasının arkeolojisi: Türkiye’de kürtaj düzenlemeleri, edimleri, kısıtları ve mücadele alanları. Fe Dergi, 9(2), 1-16.
• Berktay, F. (1998). Kadın Olmak Yaşamak Yazmak. İstanbul: Pencere Yayınları.
• Bora, A. (2012). Kadınların Sınıfı. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bozkurt, F. D. (2021). Yoksulluk Nafakasını İnsan Hakları ve Toplumsal Ekseninde Yeniden Düşünmek. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (12)2, 566-584.
• Buvinic, M. (1997). Women in Poverty: A New Global Underclass, Foreign Policy, 108, 38-53.
• Çoban Keneş, H. (2016). Metaforun Ayrımcı Hegemonyanın İnşasındaki Rolü: Suriyelilerin Haberleştirilmesinde Metafor Kullanımı. Gaziantep University Journal of Social Sciences, (15)2, 253-280.
• Doğanay, Ü. (2018). Ayrımcı Söylemlerle Mücadele İçin “Satır Aralarını” Okumak. Uluslararası Ayrımcılık Konferansı Bildiri Kitabı içinde (107-117). İstanbul: Eşit Haklar İzleme Derneği.
• Durna, T. ve Kubilay, Ç. (2010). Söylem Kuramları ve Eleştirel Söylem Çözümlemeleri, T. Durna (Der.), Medyadan Söylemler içinde (47-82). İstanbul: Libra Kitap.
• Ecevit, Y. (2020, 13 Şubat). Toplumsal Cinsiyetle Yoksulluk İlişkisi Nasıl Kurulabilir? Bu İlişki Nasıl Çalışır?, Erişim Adresi: https://kadinsavunmasi.org/toplumsal-cinsiyetle-yoksulluk-iliskisi-nasil-kurulabilir-bu-iliski-nasil-calisilabilir-yildiz-ecevit/.
• Eroğlu, Ş. (2020). Yoksulluk Nafakasında Yeni Yasal Düzenlemeye İhtiyaç Yoktur. İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi Özel Yayını, 6-9.
• Gülbahar, H. Kadına Karşı Ekonomik Şiddet Bağlamında Nafaka Meselesi ve Diğer Bazı Hususlardaki Tartışmalar. Eşitlik İçin Kadın Platformu Medeni Yasa ve Nafaka Raporlar/Araştırmalar”. Erişim Adresi: https://esikplatform.net/kategori/nafaka-raporlar-arastirmalar/.
• Günindi Ersöz, A. (2011). Türkiye’de Boşanma Olgusu ve Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme. Istanbul Journal of Sociological Studies, 249-264.
• İnal, A. (1996). Haberi Okumak. İstanbul: Temuçin Yayınları.
• Keleş, D. ve Onay Çöker, D. (2021). İslamcı Basında İstanbul Sözleşmesi Karşıtlığının İzlekleri: Milli Gazete Örneği. Kültür ve İletişim, 24(48), 372-405.
• Kocabay-Şener, N., Çoban-Keneş, H., Çelik, B. ve Fahrioğlu-Akın, F. (2022). Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Şeytanlaştırılması: İstanbul Sözleşmesi Karşıtlığı ve Medya. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Dayanışma Ağı (AĞ-DA). Erişim Adresi: https://dspace.ceid.org.tr/xmlui/handle/1/2062.
• KONDA Yoksulluk Nafakası Dosyası, (2020). Erişim Adresi: https://esikplatform.net/s/2547/i/Konda_Nafakasi_Arastirmasi.pdf.
• Kuhar, R. and Paternotte, D. (2017). Anti-Gender Campaigns in Europe Mobilizing Against Equality, London: Rowman&Littlefield International Ltd.
• Kümbetoğlu, B. (2015). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma, İstanbul: Bağlam Yayıncılık. Moroğlu, N. (2020). Yoksulluk Nafakası Tartışmaları. İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi Özel Yayını, 10-13.
• Oğuz, M. C. (2008). Söylem Analizi. Sosyoloji Notları, 5, 52-57.
• Özbey, O. (2012). Kadına Yönelik Şiddet-Şiddetin Temelleri. Hukuk Gündemi, 1, 37-39.
• Özkazanç, A. (2020). Bir Musibet Yeni Türkiye’de Erillik, Şiddet ve Feminist Siyaset. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Resmi Gazete. (2012). Erişim Adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/05/20040522.htm#1. Sallan Gül, S. ve Kahya Nizam, Ö. (2021). Sosyal Bilimlerde İçerik ve Söylem Analizi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 42(1), 181-198.
• Sancar, S. (2014). Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti. İstanbul: İletişim Yayınları.
• TÜİK İstatistikleri. (2022). Erişim Adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Yoksulluk-ve-Yasam-Kosullari-Istatistikleri-2022-49746.
• TDK Sözlük. Erişim Adresi: https://sozluk.gov.tr/.
• Toksöz, G. (2007). İşgücü Piyasasının Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Analizi ve Bölgeler Arası Dengesizlikler. Çalışma ve Toplum, 4(15), 57-79.
• Türk Medeni Kanunu. (2001). Erişim Adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4721.pdf.
• Ünlütürk Ulutaş, Ç. (2009). Yoksulluğun Kadınlaşması ve Görünmeyen Emek. Çalışma ve Toplum (2)21, 25-40.
• van Dijk, T. A. (2003). Söylem ve İdeoloji: Çok Alanlı Bir Yaklaşım, B. Çoban ve Z. Özarslan (Der.), Söylem ve İdeoloji: Mitoloji, Din, İdeoloji içinde (13-112), İstanbul: Su Yayınları.
• van Dijk, T. A. (2000). Ideology and Discourse A Multidiciplinary Introduction, Open University. Yılmaz, Z. (2015). Dişil Dindarlık. İstanbul: İletişim Yayınları.
• 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun. 2012.