SALON DERGİSİ: ŞEKİL - MUHTEVA ÖZELLİKLERİ VE AÇIKLAMALI DİZİNİ

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 167 - 228, 30.04.2024

Mehmet Çetinkol Mustafa Çetinkol Döne Çetinkol

https://doi.org/10.20322/littera.1438820

Öz

Süreli yayınlar, kendi dönemlerine ayna tutmaları açısından kıymetli araçlardır. Gazetelerden farklı olarak derinlikli okuma sunan dergiler; yaşanılan dönemin sosyal, kültürel, sanatsal, siyasi, ekonomik vb. durumlarını yansıtmaları hasebiyle tarihî birer vesika olarak da görülmüştür. Salon dergisi, Ramiz Gökçe’nin sanat hayatının son döneminde katıldığı yayımcılık faaliyetinin bir ürünüdür. Basın dünyasında 1918’den itibaren karikatürleri ile yer alan, eserleri ile inkılapların destekçisi olan Ramiz Gökçe’nin bu dergisi, 1 Kasım 1947 ile 15 Mayıs 1950 tarihleri arasında 62 sayı olarak yayımlanmıştır. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yeniden şekillenen dünyada yönünü Batı’ya dönen Türkiye’nin sosyo-kültürel değişiminin okunabileceği Salon; Hollywood haberleri, konserler, balolar, tiyatro gruplarının etkinliklerinin haberleştirilmesi ile toplumdaki dönüşüm ve değişimi de gözler önüne serer. Dergi, bu konuları kadın teması üzerinden bayağılaşmadan verir. Salon, modern dünya ve onun merkezindeki kadına yer vermesi kadar Anadolu kadınına, Türk kültür ögelerine de yabancı kalmaz. Topkapı Sarayı, tarihî eserler, yemekler, halılar, el oyaları, müzelerdeki sanat eserleri dergideki yazıların ve röportajların konusu olur. Ayrıca mezkûr dergi, bünyesinde barındırdığı Erken Cumhuriyet Dönemi’nin önde gelen yazar/şair kadrosu ve sayfalarını açtığı amatör şairlerle, muhtevasındaki edebî ürünlerle edebiyat tarihi açısından dikkate şayan bir niteliktedir. Bundan dolayı çalışmada, Salon dergisinin şekil ve muhteva özellikleriyle genel yayın politikası değerlendirilmiş; 1940’lı yıllardaki edebî gelişmeler ortaya konmuş, çalışmanın önemli bir kısmında ise derginin zengin içeriğini yansıtan yazılar dizini verilmiştir. Böylelikle dergiyle ilgili çalışmalar yapacak araştırmacılar için de istifade fırsatı sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Salon dergisi, Ramiz Gökçe, şekil, muhteva, açıklamalı dizin.

Kaynakça

• Akalın, Cüneyt (2013). “Missouri’nin Ziyaretinin Tarihsel Anlamı”. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları. (3): 1-13.
• Balcıoğlu, Semih ve Öngören, Ferit (1976). 50 Yılın Türk Mizah ve Karikatürü. 3. Baskı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Canberk, Eray (Mayıs-Haziran-Temmuz 2001). “1940 Kuşağı Şiiri ve Günümüz Şiirine Etkileri”. Hece Türk Şiiri Özel Sayısı. 102-108.
• Çetinkol, Mustafa (2023). “Faruk Nafiz Çamlıbel’in Salon Dergisinde Yayımlanan Eserleri Üzerine Bir İnceleme”. Edebî Eleştiri Dergisi (Cumhuriyetin İlanının 100. Yılı Anısına 1923’ten 2023’e Süreli Yayınlar ve Edebiyat Özel Sayısı). 329-361.
• Enginün, İnci (2001). Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Eser, Bahadır; Demirkıran, Özlem ve Çiçek, Eda (2011). “I. Dünya Savaşı Sonrasında Türk Siyasasının Liberalleşmesi Bağlamında Türk-Amerikan İttifakının Ortaya Çıkışı: Batı Bloğuna Geçiş”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (14): 17-38.
• Günyol, Vedat (1986). Sanat ve Edebiyat Dergileri. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• İldeş, Özgür (2023). “Şiirin Taşra Baskısı: Şairler Yaprağı Dergisi”. Edebî Eleştiri Dergisi (Cumhuriyetin İlanının 100. Yılı Anısına 1923’ten 2023’e Süreli Yayınlar ve Edebiyat Özel Sayısı). 106-170.
• Kabaklı, Ahmet (2006). Türk Edebiyatı (IV). İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• Kayış, Yasin (2010). “Muhalefet Saflarından İktidar Saflarına Ramiz Gökçe’nin Mizah Dergisi. Gülmenin Arkeolojisi ve Medyada Mizah Olgusu”. Ö. Barlı ve D. Tellan (ed.). Ulusal İletişim Kongresi Bildiriler Kitabı. Erzurum: Atatürk Üniversitesi İletişim Fakültesi.
• Kongar, Emre (2005). Babam, Oğlum, Torunum 100 Yıllık Öykü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Oktay, Ahmet (1993). Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı 1923-1950. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Özen, İbrahim (2021). Kısa Pantol Bol Caket Bobstile Maşallah Erken Cumhuriyet Devri’nde Bobstil Modanın Türk Edebiyatına Yansımaları. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Öztürk, Yakup (2017). Memleket Mektep Meclis Arasında Bir Hayat Faruk Nafiz Çamlıbel. Ankara: Ebabil Yayınları.
• Salon Dergisi, S. 1-62, 1 Kasım 1947-15 Mayıs 1950. İstanbul: Cumhuriyet Matbaası. (İlk iki sayı Pulhan Matbaasında, sonraki dört sayı Kenan Matbaasında diğer sayılar ise İstanbul Cumhuriyet Matbaasında basılmıştır).
• Sarı, Yücel (2023). “Türk Harf Devrimi ve Basına Yansımaları”. Yeni Yüzyıl’da İletişim Çalışmaları. 2 (8): 21-42.
• Sazyek, Hakan (1996). Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinde Garip Hareketi. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Sipahioğlu, Ahmet (1999). Türk Grafik Mizahı (1923-1980). İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Yapar Gönenç, Aslı (1999). Fransa ve Türkiye’de Dergicilik Olgusu ve Kadın Dergilerinin Karşılaştırılması. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• ………………………….. (2007). “Türkiye’de Dergiciliğin Tarihsel Gelişimi”. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. 0 (29): 63-78.
• Yeşil, Ahmet (2001). Türkiye’de Çok Partili Siyasî Hayata Geçiş. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Yücebaş, Hilmi (1959). Karikatür Üstatlarımız-Cem ve Ramiz. İstanbul: Nuri Dizerkonca Matbaası.
• URL1: https://www.nisanyansozluk.com/kelime/dergi, [Erişim Tarihi: 16.01.2024].
• URL2: https://www.nisanyansozluk.com/kelime/mecmua, [Erişim Tarihi: 16.01.2024].
• URL3: https://sozluk.gov.tr/, [Erişim Tarihi: 16.01.2024].
• URL4: https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/ataturkun-fotografcilari/, [Erişim Tarihi: 21.01.2024].
• URL5: https://www.karikaturculerdernegi.com/onculerimiz/ramiz-gokce/, [Erişim Tarihi: 21.01.2024].
• URL6: https://tr.wikipedia.org/wiki/Akbaba_(dergi), [Erişim Tarihi: 27.01.2024].
• URL7:http://beyazitkatalog.kutuphane.gov.tr/yordam/?p=1&dil=0&q=&fq[]=kunyeBirliktelikKN_str:368-O, [Erişim Tarihi: 26.01.2024].
• URL8: https://www.malumatfurus.org/inkilap-dusmanlari/, [Erişim Tarihi: 16.01.2024].
• URL9: https://www.karikaturculerdernegi.com/onculerimiz/munif-fehim-ozarman/, [Erişim Tarihi: 21.01.2024].
• URL10: https://islamansiklopedisi.org.tr/timurtas-faruk-kadri, [Erişim Tarihi: 06.01.2024].
• URL11: https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/gedik-ali-fuat, [Erişim Tarihi: 31.01.2024].