SOSYAL BİLGİLER DERSİ DEĞER EĞİTİMİ ETKİNLİKLERİNDE AİLE KATILIMI: ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ VE UYGULAMALARI

Yıl 2023, Cilt: - Sayı: 68, 249 - 281, 29.10.2023

Merve Nur Ballı Handan Deveci

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1320680

Öz

Aile içinde çocuğun öğrendiklerini yaşamına aktarabilmesi için sosyal bilgiler dersinde değer eğitiminde aile katılımı sağlanmalıdır. Araştırmanın amacı, sosyal bilgiler dersi değer eğitimi etkinliklerinde aile katılımına ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerini ve uygulamalarını belirlemektir. Araştırma deseni olarak temel yorumlayıcı nitel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını sosyal bilgiler öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme formuyla toplanmıştır. Araştırma verileri betimsel analiz yöntemi kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenler değer eğitiminde aile katılımının önemli olduğunu fakat okullarda değer eğitimine aile katılımı sağlanmadığını belirtmişlerdir. Değer eğitimine aile katılımını öğretmenler uzaktan eğitim, ev etkinlikleri ödevi, araştırma-proje çalışmaları, iletişimi artırma, okulda etkinlik düzenleme, aileleri sınıfa davet etme, belirli gün ve haftalardan yararlanarak sağlamaktadır. Araştırma sonuçlarına göre değer eğitimi etkinliklerine aile katılımı sağlama konusunda ailelere ve öğretmenlere birtakım görevler düşmektedir. Araştırma sonucunda, sonuçlara dayalı olarak uygulamaya ve araştırmaya yönelik çeşitli öneriler sunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, değer eğitimi, aile katılımı

Kaynakça

• Akpınar, B. & Özdaş, F. (2013). İlköğretimde değer eğitimine ilişkin öğretmen görüşleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 105-113.
• Aksu, F. & Karaçöp, A. (2015). Öğrencilerin ev temelli fen öğrenme etkinliklerine aile katılımı. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 456-476.
• Aktepe, V. (2016). Ailede değerler eğitimi ve program ihtiyacı. R. Turan ve K. Ulusoy (Eds.), Farklı Yönleriyle Değerler Eğitimi içinde (ss. 77-94). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Alabay, E. & Ersal , H. (2020). Sınıflarında farklı kültürden çocuk olan okul öncesi öğretmenlerinin uyguladıkları eğitim programına ilişkin görüşlerin incelenmesi. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 107-134.
• Albez, C. & Ada, Ş. (2017). Okul-aile ortaklığı: Güçlükler, beklentiler, gereksinimler, öneriler. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 5(2), 1-18.
• Aslan, S. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin değerler eğitimi ile ilgili görüşlerinin incelenmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences, 7(25), 203-227.
• Aslanargun, E. (2007). Okul-aile işbirliği ve öğrenci başarısı üzerine bir tarama çalışma. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 119-135.
• Aydoğan, Y. (2021). Okul öncesi eğitim programlarında aile katılımı. T. G. Yıldız (Eds.). Aile Eğitimi ve Katılımı içinde (ss. 103-135). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Ballı, Mç N. Sosyal bilgiler dersi değer eğitimi etkinliklerinde aile katılımı: Öğretmen görüşleri ve uygulamaları [Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi].
• Bartan, M. & Aydemir Özalp, T. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının etkinlik planlarında aile katılımı boyutunun incelenmesi. Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(4), 21-30.
• Bilaloğlu, R. & Arnas, Y. (2019). Okul öncesi eğitimde aile katılımı engelleri ve süreçte karşılaşılan sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(3), 804-823.
• Biter, M. (2019). Sosyal bilgiler dersinde eğitsel oyunlarla değerler eğitimi: Bir eylem araştırması [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi].
• Bower, H. A. & Griffin, D. (2011). Can the Epstein model of parental involvement work in a high-minority, high-poverty elementary school? A case study. Professional School Counseling, 15(2), 77-87.
• Can, Ö. (2008). Dördüncü ve beşinci sınıf öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi].
• Coleman, M. & Churchill, S. (2012). Challenges to family involvement. Childhood Education, 73(3), 144-148.
• Creswell, J. W. (2021). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çamlıbel Çakmak, Ö. (2010). Okul öncesi eğitim kurumlarında aile katılımı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(20), 1-17.
• Çelik, S. (2021). İlköğretimde okul-aile işbirliğinin geliştirilmesi: Beklentiler, sorunlar ve çözüm önerileri. Uluslararası Ders Kitapları ve Eğitim Materyalleri Dergisi, 4(1), 38-50.
• Çıkar, İ. (2019). İlkokul ve ortaokul düzeyinde aile katılımının veli görüşleri doğrultusunda incelenmesi: Van ili örneği [Yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi].
• Deveci, H. (2008). Learning from parents and learning with parents in social studies. World Applied Sciences Journal, 3(5), 715-724.
• Deveci, H. & Çengelci Köse, T. (2019). Değer eğitiminde güncel olaylar ile belirli gün ve haftalardan yararlanma. R. Turan ve K. Ulusoy (Eds.), Farklı Yönleriyle Değerler Eğitimi içinde (ss. 191-210). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Deveci, H. & Selanik Ay, T. (2014). Sosyal bilgiler dersinde çocuktan çocuğa öğretim yaklaşımına ilişkin öğretim uygulaması. İlköğretim Online Dergisi, 13(1), 1-16.
• Driessen, G., Smit, F. & Sleegers, P. (2005). Parental involvement and educational achievement. British Educational Research Journal, 31(4), 509-532.
• Ekşi, H. & Katılmış, A. (2020). Karakter ve değerler eğitimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Eliason, C. & Jenkins, L. (2003). A practical guide early childhood curriculum. New Jersey Colombus: Merrill Prentice Hall Upper Saddle River.
• Epstein, J. L. (2019). Okul, aile ve toplum işbirliği. Ç. Apaydın (Çev. Eds.). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Erdoğan, Ç. & Demirkasımoğlu, N. (2010). Ailelerin eğitim sürecine katılımına ilişkin öğretmen ve yönetici görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 16(3), 399-431.
• Ersoy, F. (2020). Sosyal bilgiler eğitiminde aile katılımı. A. Karaçöp (Eds.), Teori ve Uygulamalarıyla Eğitimde Aile Katılımı içinde (ss. 259-295). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Finders, M. & Lewis, C. (1994). Why some parents don't come to school. Educational Leadership, 51(8), 50-54.
• Glesne, C. (2020). Nitel araştırmaya giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Görür, E. (2020). Okul öncesi dönemde uygulanan aile katılımı etkinlikleri hakkında öğretmen görüşleri [Yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi].
• Gökdemir, S. (2019). 7.sınıf sosyal bilgiler dersinde türkülerle değerler eğitimi [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi].
• Gözel, Ü. (2018). Hayat bilgisi dersi öğretim programının değerler eğitimi açısından öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi].
• Gürdoğan Bayır, Ö., Çengelci Köse, T. & Deveci, H. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarına göre ilkokullarda değer eğitimi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 317-339.
• Hornby, G. (2011). Parental involvement in childhood education. New York: Springer.
• Hung, C.-L. (2007). Family, schools and taiwanese children's outcomes. Educational Research, 49(2), 115-125.
• İflazoğlu Saban, A. & Şeker, M. (2010). İlköğretim 5.sınıf öğrencilerinin performans görevlerindeki başarıları ile ailelerinin eğitim-öğretim çalışmalarına katılım düzeyleri arasındaki ilişinin belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 361-390.
• Karaçöp, A. (2020). Teori ve uygulamalarıyla eğitimde aile katılımı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Kılıç, E. (2020). Sosyal bilgiler öğretiminde animasyonlarla değerler eğitiminin etkililiği [Yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi].
• Kınacı, M. K. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının değerler eğitimine ve sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerlere yönelik görüşleri [Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi].
• Knafo, A. (2003). Authoritarians, the next generation: Values and bullying among adolescent children of authoritarian fathers. Analyses of Social Issues and Public Policy, 3(1), 199-204.
• Koçak, Y. (1991). Okul-aile iletişiminin engelleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(6), 129-133. Kutlu Abu, N. & Kayar, Z. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin aile katılımına yönelik görüşlerinin derinlemesine incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 54, 156-183.
• Lawson, M. A. (2003). School-family relations in context: Parent and teacher perceptions of parent involvement. Urban Education, 38(1), 77-133.
• Lindberg, E. N. (2014). Eğitim fakültesi son sınıf öğrencilerinin aile katılımı ile ilgili görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(4), 1-23.
• Lovat, T. (2005). Values education and teachers' work: A quality teaching perspective. Australian Government Department of Education Science and Training, 1-13.
• Mendoza, R. (2021). Family involvement in the classroom [Master dissertation, California State University]. Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (Çeviri Editörü: Selahattin Turan). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Ogelman, H. G. (2014). Okul öncesi eğitim kurumlarında aile katılımı çalışmaları: Denizli iliörneği. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 259-284.
• Okore, M. (2007). How teachers understand, respond to, and implement values education in Kenyan schools [Doctoral dissertation, University of Pretoria].
• Otto, B. (2018). Language development in early childhood. New Jersey: Pearson Merrill.
• Saputri, R. & Marzuki, M. (2021). The role of parents and society in values education and civic education. Jurnal Civics, 18(2), 268-275.
• Selanik Ay, T. & Aydoğdu, B. (2016). Sınıf öğretmenlerinin aile katılımına yönelik görüşleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(23), 562-590.
• Stern, J. (2003). Involving parents. London: Continuum.
• Şad, S. ve Gürbüztürk, O. (2013). İlköğretim birinci kademe öğrenci velilerinin çocuklarının eğitimine katılım düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(2), 993-1011.
• Şahin Tezel, F. ve Ünver, N. (2005). Okul öncesi eğitim programlarına aile katılımı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 23-30.
• Şahin, T. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının değerler eğitimi özyeterliliklerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi].
• Şanlı, M. & Köç, A. (2021). Orhun Abidelerinde sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan ortak değerler. Sosyal Bilgilerde Yenilikçi Araştırmalar Dergisi, 4(1), 48-68.
• Şen, M. (2021). Ev ve ev dışındaki ortamlarda öğrenme etkinlikleri. T. G. Yıldız (Eds.). Aile Eğitmi ve Katılımı içinde (ss. 193-215). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Şengül, S. (2021). 6. sınıf öğrencilerinin, veli ve öğretmenlerin uzaktan eğitim sürecinde aile katılımına yönelik görüşleri: Çoklu durum çalışması örneği [Yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi].
• Temel, F., Aksoy, A. ve Kurtulmuş, Z. (2020). Erken çocukluk eğitimde aile katılım çalışmaları. F. Temel (Eds.). Aile Eğitimi ve Erken Çocukluk Eğitiminde Aile Katılım Çalışmaları içinde (ss. 267-298). Ankara: Anı Yayıncılık. Turan, R. ve Ulusoy, K. (2019). Farklı yönleriyle değerler eğitimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Tümkaya, S. (2017). Velilerin okulda eğitime katılım türlerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(2), 83- 98.
• Türe, H. (2018). Sosyal bilgiler dersinde aile katılımına dayalı etkinliklerden yararlanma: Bir eylem araştırması [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi].
• Türe, H. & Deveci, H. (2017). Aileden çocuğa sosyal bilgiler eğitimi: Uygulama örneği. Türk Akademik Yayınlar Dergisi, 1(1), 5-21.
• Türe, H. & Deveci, H. (2021). Sosyal bilgiler dersinde aile katılımına dayalı etkinliklerden yararlanma: Bir eylem araştırması. Eğitim ve Bilim Dergisi, 46(205), 409-452.
• Ünüvar, P. (2010). Aile katılımı çalışmalarına yönelik ebeveyn ve öğretmen görüşlerinin karşılaştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(3), 719-730.
• Veugelers, W. (2000). Different ways of teaching values. Educational Review, 52(1), 37- 46.
• Waanders, C., Mendez, J. & Downer, J. (2005). Parent characteristics, economic stress and neighborhood context as predictors of parent involvement in preschool children’s education. Journal of School Psychology, 45(6), 619-636.
• Walhof, S. (2016). Parent involvement in the middle school [Master dissertation, Iowa].
• Yaylacı, A. F. (1999). İlköğretim okullarında ailenin okula katılımı (Ankara ili örneği). [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi].
• Yazar, T. & Erkuş, S. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi eğitim programındaki değerler eğitimine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 196-211.
• Yazıcı, K. (2006). Değerler eğitimine genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 19, 499-522.