Sandıklı (Afyonkarahisar) Çevresinde Yetişen Patates (Solanum tuberosum L.) Çeşitlerinin Ekolojik İstekleri

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 2, 292 - 300, 31.12.2023

Keziban Çankaya Ahmet Serteser

Öz

Bu çalışma Afyonkarahisar İli Sandıklı İlçesi, ilçeye bağlı bir kasaba (Akharım) ve 7 farklı köyde (Kızılca, Kızık, Çevrepınar, Akin, Ballık, Kusura, Örenkaya) patates yetiştirilen tarım arazilerinden alınan toprak örneklerinin, fiziksel ve kimyasal özelliklerinin belirlenerek, verimlilik düzeylerini araştırmak için gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla alınan toprak örneklerinde satürasyon ve bünye, pH, elektriksel iletkenlik, kireç, organik madde, potasyum ve fosfor analizleri yapılmıştır. Elde edilen analiz sonuçlarına göre ise her bir toprak örneği, toprak değerleri için belirtilen sınır değerlere göre sınıflandırılmış ve örnekler kendi aralarında kıyaslanarak karşılaştırılmıştır. Buna göre; 4 örnekleme alanı (Sandıklı, Akharım, Çevrepınar ve Ballık) killi tınlı, 2 örnekleme alanı (Kızılca ve Örenkaya) kumlu, 2 örnekleme alanı (Akin ve Kusura) tınlı ve 1 örnekleme alanı killi (Kızık) olduğu saptanmıştır. Bununla birlikte alınan örneklerin çoğunlukla pH açısından ‘hafif alkali’, kireç açısından ‘az’, organik madde açısından ‘az ve çok az’, potasyum açısından ‘çok yüksek’ ve fosfor açısından ‘orta’ sınıfında yer aldığı saptanmıştır. Analiz sonuçları değerlendirildiğinde Sandıklı İlçesi’nden alınan örnekleme alanlarındaki toprakların, patates yetiştiriciliği açısından bakılarak, gübreleme programları oluşturulması ve üreticilerin bilinçlendirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sandıklı, Besin ögesi, Solanum tuberosum, Toprak verimliliği

The Ecologycal Demands of the Potatoes (Solanum tuberosum L.) Grown Around Sandıklı (Afyonkarahisar)

Öz

This study is conducted to analyze the earth samples taken from a town attached to (the district of the city Afyonkarahisar) and seven different villages’ agricurtural estates. By identifying their physical and chemical properties and richress levels. To this end, the earth samples are analyzed in terms of saturation and qualty pH, electrical canductivity, lime, organic substance, potesssium and phosphone. According to the results, each sample is classified by the ultimate valves specified for soil warths and confronted by comparing. Hereunder, four of the sampling fields (Sandıklı, Akharım ,Çevrepınar and Ballık) are deteceted as clayed and loamy soil, two of the sampling fields (Kızılçam and Örenkaya) as dune soil, two of the sampling fields (Akin and Kusura) as loamy soil , and one of the sampling fields (Kızık) as clayed soil. In addition to this, the samples are appointed in the “slightly alcalic” class in terms of pH, the ”poor class” in terms of lime, the ”little and too little class ”in terms of organic substance, the “very rich class” in terms of potassium and the “average class” in terms of phospone. When the analysis results are evaluated, it is suggested that the soils in the sampling areas taken from the Sandıklı District should be examined in terms of potato cultivation, fertilization programs should be created and the producers' awareness should be raised.

Anahtar Kelimeler

Sandıklı, Nutrient, Solanum tuberosum, Soil fertility

Kaynakça

• Adekiya, A.O., Adebiyi, O.V., Ibaba, A.L., Aremu, C., Ajibade, R.O. (2022). Effects of wood biochar and potassium fertilizer on soil properties, growth and yield of sweet potato (Ipomea batata). Heliyon, 8(11): e11728.
• Agbede, T.M., Oyewumi, A. (2022). Benefits of Biochar, Poultry Manure and Biochar–Poultry Manure for İmprovement of Soil Properties and Sweet Potato Productivity in Degraded Tropical Agricultural Soils.
• Resources, Environment and Sustainability, 7: 1903−1916.
• Akman, Y. (2011). İklim ve Biyoiklim, Palme Yayınları, Ankara.
• Anonim (1982). Methods of Soil Analysis, Number 9. Part II. Madison, Wisconsin, USA.
• Anonim (2020). Afyonkarahisar Meteorolojik İklimsel Veriler. Afyonkarahisar Meteoroloji Müdürlüğü (1913-2020), Afyonkarahisar.
• Anonim (2021). Laboratuvar Hizmetleri Toprakta Verimlilik Analizleri. Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
• Arslan, B., Kevseroğlu, K. (1991). Bitki sıklığının bazı patates (Solanum tuberosum L.) çeşitlerinin verimi ve önemli özelliklerine etkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(3): 89−111.
• Arslanoğlu, Ş.F., Özdemir, M. (2021). Samsun Ekolojik Koşullarında Bazı Patates Çeşitlerinin Yumru Verimi ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 7(2): 286−296.
• Bar-Tal, A., Yermiyahu, U., Beraud, J., Keinan, M., Rosenberg, R., Zohar, D., Rosen, V., Fine, P. (2004). Nitrogen, phosphorus, and potassium uptake by wheat and their distribution following successive, annual compost applications. Journal of. Environmental. Quality, 33: 1855–1865.
• Cin, H. (2022). Farklı Depolama Koşullarında Depolanan Taze Patates Örneklerinin Kalite Parametrelerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı, Denizli.
• Çağlar, K.Ö. (1949). Toprak bilgisi. Ankara Üniversitesi, Yayın No: 10.
• Çetin, E., Eraslan, F. (2015). Afyonkarahisar İli Dinar İlçesi Patates Ekim Alanlarında Toprakların Verimliliği ve Bitkilerin Beslenme Durumlarının Belirlenmesi. Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(2): 135−145.
• Davis, P.H. (1965-1985). Flora of Turkey and The East. Edinburgh University Press, 1-9 Edinburgh.
• Doğan, E., Karaca, İ. (2020). Afyonkarahisar İli Patates Alanlarında Patates Böceği (Leptinotarsa decemlineata) (Say) (Coleoptera: Chrysomelidae)’nin Yayılışı. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 24(1): 90−95.
• Ertaş, C. (2020). Bitlis İli Ahlat İlçesinde Patates Tarımı Yapılan Alanlarda Beslenme Durumunun Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Toprak Bilimi ve Beslenme Anabilim Dalı, Van.
• Evliya, H. (1964). Kültür bitkilerinin beslenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 36.
• FAO (2018). http://www.fao.org. Agricultural database production (Erişim tarihi: Haziran 2018).
• Gavlak, R.G., W. L., Campbell, J.L., Walworth, C.L., Johnson, J.E., Muniz, T.A., Tindall, (1993). Nitrogen Fertilization of İrigated Russet Potatoes in South-Central Alaska. American Potato Journal, 70: 571−578.
• Hepbilgin, B., Telat, K.O.Ç. (2018). Bölgesel Sıcaklık ve Yağış Verilerine Göre Kazdağı ve Yakın Çevresinin İkliminde Öngörülen Değişiklikler. Marmara Coğrafya Dergisi, 37: 253−270.
• Kadakoğlu, B., Karlı, B. (2021). Türkiye’de Patates Üretimi, İhracatı ve Destekleme Politikalarının Değerlendirilmesi. Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(1): 7−16.
• Kurucu, N., Gedikoğlu, İ., Eyüpoğlu, F. (1990). Toprakların verimlilik yönünden kimyasal analiz yöntemleri, In: Toprak ve Su Analiz Laboratuarları El Kitabı. Ed: A. Tüzüner. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Lalljee, B., Facknath, S. (2002). Effect of Lime on Nutrient Content of Soils, Yield and Nutrient Content of Potato and İnfestation by Leafminers. Proceedings of the Amas, 139−147.
• Maier, N.A., Mclaughlin, M.J., Heap, M., Butt, M., Smart, M.K. (2002). Effect of Current-Season Application of Calcitic Lime and Phosphorus Fertilization on Soil pH, Potato Growth, Yield, Dry Matter Content, and Cadmium Concentration. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 33(13-14): 2145−2165.
• Olsen, S.R., V Cole, F.S, Watanabe, L A Dean. (1954). Estimation of Available Phosphorus in Soils by Extracti on With Sodium Bicarbonate. U.S.D.A. Circularno, Washington.
• Parlak, M. (2016). İzmir İli Ödemiş İlçesi’nde Patates Yetiştirilen Toprakların Verimlilik Durumlarının Belirlenmesi. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 53(3): 325-331.
• Pizer, N.H. (1967), Some Advisory Aspects, Soil Potassium and Magnesium. Tech. Bull. No: 14:184, Press Ltd. Ipswich, Suffolk.
• Saatçı, F.H., Tuncay, Ü., Altınbaş ve M.Ç., Akıncı. (1983). Toprak ve su analiz yöntemleri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Teksir No: 18-II, Bornova.
• Serteser, A. (2018). Sandıklı (Afyonkarahisar) Çevresinin Nemli Yerler Vejetasyonu ve Toprak İlişkisi, Uluslararası Bilim ve Eğitim Kongresi-International Congress on Science and Education (UBEK-ICSE). I, 828, Proceeding Book (91-98), 28−30 September, Sandıklı-Afyonkarahisar.
• Walkley, A., Black, I.A. (1934). An examination of the Degtjareff method for determining soil organic matter, and proposed modification of the chromic acid titration method. Soil Science, 37: 29-38.
• Yalçın, M., Çimrin, K.M. (2019). Şanlıurfa Siverek’te Yaygın Toprak Gruplarının Besin Elementi Durumları ve Bunların Bazı Toprak Özellikleri ile İlişkileri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 22(1): 1−13.