Ranking of Tourism Web Sites According to Service Performance Criteria with CRITIC and MAIRCA Methods: The Case of Turkey

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 4, 1108 - 1117, 03.01.2024

Muhammed Maruf Kadir Özdemir

https://doi.org/10.33712/mana.1352560

Öz

Multi-Criteria Decision-Making (MCDM) methods enable the systematic ranking of decision alternatives by evaluating them with more than one maximized or minimized decision criterion. Multi-Criteria Decision-Making methods provide decision-makers with forms that include specified steps for calculating the importance weights of decision criteria and ranking decision alternatives. Weighting methods for calculating criterion weights are divided into subjective and objective. CRITIC method is one of the most widely used objective weighting methods in which criterion weights are determined according to the structure of the data. The MAIRCA method, a Multi-Criteria Decision Making method based on linear vector optimization, is widely preferred in the literature, especially in recent years, as it is also suitable for criteria with zero and negative values. This study aims to rank tourism websites, which play an essential role in terms of national tourism, according to nine service performance criteria. The CRITIC method determined the importance and weight values of the criteria, and the ranking of the websites was carried out by the MAIRCA method. The most decisive decision criterion in the website ranking was the live support and number of complaints. As a result of the ranking of the websites with the MAIRCA method, tripadvisor.com and seyahatyanımda.com took the first two places, while etstur.com and setur.com took the last two.

Anahtar Kelimeler

Tourism Websites, Service Performance, Multi Criteria Decision Making (MCDM), CRITIC, MAIRCA

Turizm Web Sitelerinin Hizmet Performansı Kriterlerine Göre CRITIC ve MAIRCA Yöntemleri ile Sıralanması: Türkiye Örneği

Öz

Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemleri karar alternatiflerinin birden fazla maksimum veya minimum yönlü karar kriteri ile değerlendirilerek sistematik olarak sıralanmasını sağlayan yöntemlerdir. Çok Kriterli Karar Verme yöntemleri karar vericilere karar kriterlerinin önem ağırlıklarının hesaplanması ve karar alternatiflerinin sıralanması için belirlenmiş adımlar içeren yöntemler sunmaktadır. Kriter ağırlıklarının hesaplanması amaçlı olarak kullanılan ağırlıklandırma yöntemleri subjektif ve objektif ağırlıklandırma yöntemleri olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Kriter ağırlıklarının verilerin yapısına göre belirlendiği objektif ağırlıklandırma yöntemlerinin en yaygın kullanılanlarından birisi CRITIC yöntemidir. Lineer vektör optimizasyonuna dayalı bir Çok Kriterli Karar Verme yöntemi olan MAIRCA yöntemi ise sıfır ve negatif değer alan kriterler için uygun olması nedeniyle özellikle son yıllarda literatürde yaygın şekilde tercih edilen bir yöntemdir. Bu çalışmada ülke turizmi bakımından önemli bir görev yapan turizm web sitelerinin belirlenen dokuz hizmet performansı kriterine göre sıralanması amaçlanmıştır. Kriterlerin önem ağırlığı değerleri CRITIC yöntemi ile web sitelerinin sıralanması ise MAIRCA yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Web sitelerinin sıralanmasında en belirleyici olan karar kriterleri canlı destek ve şikâyet sayısı kriterleri olarak belirlenmiştir. MAIRCA yöntemi ile web sitelerinin sıralanması sonucunda ise tripadvisor.com ve seyahatyanımda.com ilk iki sırada yer alırken etstur.com ve setur.com son iki sırada yer almıştır.

Anahtar Kelimeler

Turizm Web Siteleri, Hizmet Performansı, Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV), CRITIC, MAIRCA

Kaynakça

• AKÇAKANAT, Özen (2021), “Dört Büyük Bağımsız Denetim Firmasının MAIRCA Yöntemi İle Karşılaştırılması”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, S.21(64), ss.123-146.
• ALTINTAŞ, Furkan Fahri (2021), “Akdeniz Ülkelerinin Destinasyon Rekabetçilik Performanslarının Analizi: MAIRCA ve MARCOS Yöntemleri ile Bir Uygulama”, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, S.5(3), ss.1833-1856.
• AYÇİN, Ejder (2020a), Çok Kriterli Karar Verme: Bilgisayar Uygulamalı Çözümler, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, 2. Baskı.
• AYÇİN, Ejder (2020b), “Personel Seçim Sürecinde CRITIC ve MAIRCA Yöntemlerinin Kullanılması”, İşletme Dergisi, S.1(1), ss.1-12.
• AYMANKUY, Şimal Yakut (2011), “Yerli Turistlerin İnternet Ortamındaki Şikayetlerinin Satın alma Kararlarına Etkileri”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.14(25), ss.218-238.
• BAKİ, Rahmi (2022), “Analysis of the Development Levels of the European Union Countries from the Perspective of Inequality”, Global Agenda in Social Sciences: Global Studies, S.9, ss.149.
• BASTIDA, Unai and HUAN, Tzung Cheng (2014), “Performance Evaluation of Tourism Websites' Information Quality of Four Global Destination Brands: Beijing, Hong Kong, Shanghai and Taipei”, Journal of Business Research, S.67(2), ss.167-170.
• BEKTAŞ, Selahaddin (2020), “Mevduat Bankalarının Finansal Performanslarının Sıralanması: Türk Mevduat Bankalarının CRITIC ve MAIRCA Yöntemleriyle Performans Analizi”, Akademik İncelemeler Dergisi, S.15(2), ss.793-822.
• BELDONA, Srikanth and CAI, Liping (2006), “An Exploratory Evaluation of Rural Tourism Websites”, Journal of Convention and Event Tourism, S.8(1), ss.69-80.
• BELKE, Murat (2020), “CRITIC VE MAIRCA Yöntemleriyle G7 Ülkelerinin Makroekonomik Performansının Değerlendirilmesi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.19(Özel Sayı), ss.120-139.
• BURHAN, Hasan Arda (2022), “Performance Evaluatıon of Top Ten Cotton Producıng Countrıes by a CRITIC Based MAIRCA Method”, Agriculture in the Anthropocene: Challenges and Opportunuties, 27-28 October 2022 – Agrocon (Turkey), ss.125-130.
• CHO, Mi-Hea and SUNG, H. Heidi (2012), “Travel Destination Websites: Cross-Cultural Effects on Perceived Information Value and Performance Evaluation”, Journal of Travel and Tourism Marketing, S.29(3), ss.221-241.
• CORIGLIANO, Magda Antonioli and BAGGIO, Rodolfo (2006), “On the Significance of Tourism Website Evaluations”, Information and Communication Technologies in Tourism (Eds. M. Hitz, M. Sigala, J. Murph), Springer Publisher, Vienna, ss.320-331.
• ÇULLU KAYGISIZ, Neşe (2021), “Sağlık Turizmi Yetki Belgesi Bulunan Seyahat Acentelerinin Web Sitelerinin Değerlendirilmesi”, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, S.5(1), ss.152-163.
• DAS GUPTA, Devashish and UTKARSH, Rai (2014), “Assessing the Website Effectiveness of Top Ten Tourist Attracting Nations”, Information Technology and Tourism, S.14, ss.151-175.
• DIAKOULAKI, Danae, MAVROTAS, Georges and PAPAYANNAKIS, Lefteris (1995), “Determining Objective Weights in Multiple Criteria Problems: The CRITIC Method”, Computers Operations Research, S.22(7), ss.763-770.
• FİDAN, Hüseyin (2021), “CRITIC ve MAIRCA Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi ile Uluslararası Hedef Pazar Seçimi”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, S.23(41), ss.291-309.
• GHOSH, Sayantan, CHAKRABORTY, Santonab and CHAKRABORTY, Shankar (2022), “An Integrated IRN-SWARA-MABAC-Based Approach for Evaluation of Tourism Websites of the Indian States”, OPSEARCH, S.59(3), ss.974-1017.
• GIGOVIC, Lijubomir, PAMUČAR, Dragan, BAJIĆ, Zoran and MILIĆEVIĆ, Milic (2016), “The Combination of Expert Judgment and GIS-MAIRCA Analysis for the Selection of Sites for Ammunition Depots”, Sustainability, S.8(4), ss.1-30.
• GÜNAY, Fatih and ECER, Fatih (2022), “A Comparative Analysis of the Real Sector in Turkey From the Economic and Financial Perspectives with the CRITIC-MAIRCA Method”, Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, S.7(1), ss.186-219.
• KARABAĞ, Solmaz Filiz, ÖZGEN, Hande and ÖZGEN, Hüseyin (2010), “Bir İletişim Araci Olarak Web Siteleri: Türkiye’deki Otel Web Sitelerinin Etkinliği Üzerine Bir Araştirma”, Öneri Dergisi, S.9(33), ss.17-32.
• LAW, Rob, QI, Shanshan and BUHALIS, Dimitrios (2010), “Progress in Tourism Management: A Review of Website Evaluation in Tourism Research”, Tourism Management, S.31(3), ss.297-313.
• ÖNDER, İrem and BERBEKOVA, Adiyukh (2022), “Web Analytics: More Than Website Performance Evaluation?”, International Journal of Tourism Cities, S.8(3), ss.603-615.
• PAN, Binghong, LIU, Shangru., XIE, Zhenjiang, SHAO, Yang, LI, Xiang and GE, Ruicheng (2021), “Evaluating Operational Features of Three Unconventional Intersections Under Heavy Traffic Based on CRITIC method”, Sustainability, S.13(8), ss.1-30.
• PAMUCAR, Dragan, MIHAJLOVIĆ, Milan, OBRADOVIĆ, Rodojko and ATANASKOVIĆ, Predrag (2017), “Novel Approach to Group Multi-Criteria Decision Making Based on Interval Rough Numbers: Hybrid DEMATEL-ANP-MAIRCA model”, Expert Systems with Applications, S.88, ss.58-80.
• PAMUCAR, Dragan, LUKOVAC, Vesko, BOZANIC, Darko and KOMAZEC, Nenad (2018), “Multi-Criteria FUCOM-MAIRCA Model for the Evaluation of Level Crossings: Case Study in the Republic of Serbia”, Operational Research in Engineering Sciences: Theory and Applications, S.1(1), ss.108-129.
• PENG, Xindong, ZHANG, Xiang and LUO, Zhigang (2020), “Pythagorean Fuzzy MCDM Method Based on CoCoSo and CRITIC with Score Function for 5G industry evaluation”, Artificial Intelligence Review, S.53(5), ss.3813-3847.
• SARALOĞLU GÜLER, Ebru and CAN, Gülin Feryal (2020), “Material Selection for Microstrip Antenna Using CRITIC-MIACRA Integration as a Practical Approach”, Eskişehir Technical University Journal of Science and Technology A-Applied Sciences and Engineering, S.21(1), ss.1-20.
• SO, Siu-Ian and MORRISON, M. Alastair (2004), “Internet Marketing in Tourism in Asia: An Evaluation of the Performance of East Asian National Tourism Organization Websites”, Journal of Hospitality and Leisure Marketing, S.11(4), ss.93-118.
• SOLUNOĞLU, Ali (2022), “Kapadokya Bölgesi Sıcak Hava Balon Pilotu Seçim Sürecinde CRITIC ve MAIRCA Yöntemlerinin Kullanılması”, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, S.19(1), ss.41-58.
• TUĞAY, Osman and TEMEL, Faruk (2022), “Türkiye’de Çimento Sektöründeki Şirketlerin Uluslararasi Entegre Raporlama Kilavuz İlkelerine Uyum Düzeylerinin CRITIC ve MAIRCA Yöntemleriyle Değerlendirilmesi”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.50, ss.45-57.
• ULUÇAY, Dilek Melike (2017), “Gastronomi Turizmi İşletmelerinin Web Siteleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme”, Erciyes İletişim Dergisi, S.5(2), ss.196-208.
• VILA, Trinidad Domínguez, GONZÁLEZ, Elisa Alen and DARCY, Simon (2018), “Website Accessibility in the Tourism Industry: An Analysis of Official National Tourism Organization Websites Around the World”, Disability and Rehabilitation, S.40(24), ss.2895-2906.
• YAZGAN, Ayşe Elif and AGAMYRADOVA, Halima (2021), “SWARA ve MAIRCA Yöntemleri ile Bankacılık Sektöründe Personel Seçimi”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, S.16(2), ss.281-290.
• YURTTADUR, Mustafa and TAŞCI, Mehmet Zafer (2022), “Finansal Performans Ölçümünde CRITIC ve MAIRCA Yöntemlerinin Kullanılması: Katılım Bankaları Örneği”, The Journal of Academic Social Science, S.10(135), ss.110-124.
• ZIZOVIC, Malisa, MILJKOVIC, Boza and MARINKOVIC, Dragan (2020), “Objective Methods for Determining Criteria Weight Coefficients: A Modification of the CRITIC Method”, Decision Making: Applications in Management and Engineering, S.3(2), ss.149-161.