Türk İdare Sisteminde Güncel Sorun ve Çözüm Önerileri Açısından Kamu Personeli

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 4, 986 - 1001, 03.01.2024

Kamil Ufuk Bilgin

https://doi.org/10.33712/mana.1355732

Öz

Kamu kurum veya kuruluşlarda, kamusal mal veya hizmetin ifasında bulunmak üzere, kendine özgü mevzuata uygun olarak görevlendirilen kamu personeli, idari sistemin de önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Ancak bir taraftan kurumun insan kaynağı olarak, bir taraftan da kamu hizmeti ve yararına çalışan olarak yönetiminde karşılaşılan çeşitli sorunlar olabilmektedir. Bu genellemeye, Türk idare sistemine özgü durumların da etkisini katmak gerekir. Buna göre çalışmanın amacı Türk kamu personelinin yönetiminde yapısal sorunların yanı sıra, hukuki ve uygulama sorunlarının belirlenmesi ve çözüm önerilerinin sunulmasıdır. Ancak bu sorunları Devlet memuru, işçi ve sözleşmeli personel statülerine göre de gruplandırabilmek mümkün olmakla birlikte çalışmada, Türk kamu personeli toplamı içinde önemli bir çoğunluğa sahip olan Devlet memurlarına ilişkin sorunlar üzerinde durulmuştur. Dolayısıyla mevzuat olarak ta Devlet Memurları Kanunu esas alınmıştır. Bununla birlikte uygulamada karşılaşılan sorunlar incelenirken, diğer personele ilişkin bilgiler de verilmiştir. Çalışmada yöntem olarak konuyla ilgili bilimsel eserler taranmış ve ilgili mevzuat incelenmiştir. Buna göre Türk kamu personeline ilişkin sorunlar, personel yönetim ilkeleri, sınıflandırma ve istihdamdan başlayıp, ücretleme, ödülleme, yükselme ile hak ve yükümlülüklere kadar genişletilebilmektedir. Bu sorunlara ilişkin çözüm önerileri de bu konulara göre yapılmış, en uygun ve en uygulanabilir olanlar tercih edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk kamu personeli, Devlet memuru, Devlet Memuru Güncel Sorunları ve Çözüm Önerileri

Public Personnel in Terms of Current Problems and Solution Suggestions in the Turkish Administrative System

Öz

Public personnel appointed by their legislation to perform public goods or services in public institutions or establishments also constitute an essential part of the administrative system. However, there may be various problems encountered in managing the institution as a human resource on the one hand and as a public service and benefit employee on the other. To this generalization, it is necessary to add the effect of the situations specific to the Turkish administrative system. This study aims to determine the legal and implementation problems and to propose solutions, as well as the structural problems in the management of Turkish public personnel. However, although it is possible to group these problems according to the status of civil servants, workers, and contracted personnel, the study focuses on the problems of civil servants, who are a significant majority of Turkish civil servants. Therefore, the Law on Civil Servants was taken as a basis. However, while examining the problems encountered in practice, information about other personnel is also provided. As a method of the study, scientific sources related to the subject were scanned and the relevant legislation was examined. Accordingly, the problems related to Turkish public personnel can be expanded from personnel management principles, classification, and employment to remuneration, promotion, rights, and obligations. This study also offers solution suggestions for these challenges, with a focus on identifying the most appropriate and feasible solutions.

Anahtar Kelimeler

Turkish Public Personnel, Türkish Civil servant, Civil Servant Current Problems and Solution Suggestions

Kaynakça

• AÇIKALIN, Aytaç (2016), Çağdaş Örgütlerde İnsan Kaynağının Personel Yönetimi, Pegem Yayıncılık, Ankara.
• ALBAYRAK, Süha Oğuz (2016), Kariyer Uzmanlık Sistemi, TODAİE Yayınları, Ankara.
• ALBAYRAK, Süha Oğuz (2020), “Türkiye’de Kamu Personel Yönetiminin Yeni Kurumsal Yapısı ve Kamu İstihdamının Yeni Görünümü”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, S.75(4), ss.1517-1549.
• ALBAYRAK, Süha Oğuz (2021), “Din Hizmet Alanı Perosenel Yönetim Sistemi”, Türk Kamu Personel Sistemi (Ed. Kamil Ufuk Bilgin, Esra Nur Tuğan), Akademisyen Kitabevi, Ankara, ss.195-236.
• AKMAN, Elvettin (2021), “Yardımcı Hizmet Alanı Personel Yönetim Sistemi”, Türk Kamu Personel Sistemi (Ed. Kamil Ufuk Bilgin, Esra Nur Tuğan), Akademisyen Kitabevi, Ankara, ss.319-343.
• AYDIN, Mehmet Devrim (2004), “Memurların Sendikal Hak ve Özgürlükleri”, Kamu Yönetimi Gelişimi ve Güncel Sorunları (Ed. M. Kemal Öktem, Uğur Ömürgönülşen), İmaj Yayınevi, Ankara, ss.231-266.
• BARUTÇUGİL, İsmet (2016), Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi, Kariyer Yayınları, İstanbul.
• BİLGİN, Kamil Ufuk (2015a), “İnsan Kaynakları Yönetimi ve Türk Personel Sistemi”, Türkiye’de Kamu Yönetimi ve Kamu Politikaları (Ed. Filiz Kartal), TODAİE Yayını, Ankara, ss.221-240.
• BİLGİN, Kamil Ufuk (2015b), “TODAİE’nin Kamu Yönetimi Eğitimindeki Yeri ve Önemi”, Kamu Yönetimi Eğitimi (Ed. Bekir Parlak, Elvettin Akman, Murat Okçu), Ekin Kitabevi, Bursa, ss.327-346.
• BİLGİN, Kamil Ufuk (2016), “A Parallel Change with the New Public Administration Approach”, New Public Management in Turkey (Ed. Yüksel Demirkaya), Routledge Publisher, London (UK), ss.177-206.
• BİLGİN, Kamil Ufuk (2019), “Türkiye Devlet Memurluğu Sistemi “Devlet memuru”, Balkan Ülkelerinde Devlet Memurluğu (Ed. Kamil Ufuk Bilgin), Gazi Kitabevi, Ankara, ss.1-50.
• BİLGİN, Kamil Ufuk (2020), “Kamusal Bir Sorumluluk Olarak Kamu Peroseneli Performans Yönetimi”, Kamuda Performans Yönetimi (Ed. Veysel Eren, Tuğba Eroğlu), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, ss.195-236.
• BİLGİN, Kamil Ufuk (2021), “Milli İstihbarat Hizmet Alanı Perosenel Yönetim Sistemi”, Türk Kamu Personel Sistemi (Ed. Kamil Ufuk Bilgin, Esra Nur Tuğan), Akademisyen Kitabevi, Ankara, ss.381-408.
• BOGASON, Peter (2007), “Postmodern Public Administration”, Public Management (Ed. Ewan Ferlie, Laurence E. Lynn, Christopher Pollitt), Oxford University Press, Oxford (UK), ss.234-255.
• BOUCKAERT, Geert ve DOOREN, Wouter van Dooren (2009), “Performance Measurement and Management in Public Sector Organizations”, Public Management and Governance (Ed. Tony Bovaird, Elke Löffler), Routledge Publisher, London (UK), ss.151-164.
• BOURN, Sir John (2007), Public Sector Auditing, John Wiley Ltd. Press, West Sussex.
• BÜTE, Mustafa (2011), “Kayırmacılığını Çalışan Davranışları ve İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarına Etkileri”, Amme İdaresi Dergisi, S.44(1), ss.135-153.
• CANMAN, Doğan A. (1995), Çağdaş Personel Yönetimi, TODAİE Yayınları, Ankara.
• CHAPMAN, Brian (1970), İdare Mesleği Avrupada Devlet Memurluğu (Çev. Cahit Tutum), TODAİE Yayınları, Ankara.
• DIMOCK, Marshall Edward (1954), Amme İdaresinin Prensipleri (Çev. Nermin Abadan Unat), Ankara Üniversitesi SBF Yayınları, Ankara.
• DİNÇ, Adem (2011), Açıklamalı ve Yargı Kararları ile 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu, TBD Yayınları, Ankara.
• ERGUN, Tugay (2004), Kamu Yönetimi: Kuram, Siyasa, Uygulama, TODAİE Yayınları, Ankara.
• ERYILMAZ, Bilal (2012), “Türkiye’de Bürokrasinin Sorunları”, Türkiye’de Kamu Yönetimi (Ed. Burhan Aykaç, Şenol Durgun, Hüseyin Yaman), Nobel Yayıncılık, Ankara, ss.207-214.
• FLETT, Peter, CURRY, Adrienne ve PEAT, Adam (2009), “Technology and Systems Change”, The New Face of Government (Ed. David E. McNabb), CRC Press, London (UK), ss.119-133.
• FLIPPO, Edwin B. (1976), Principles of Personnel Management, McGraw-Hill Publisher, New York (US).
• FRY, Brian R. ve RAADSCHELDERS, Jos C. N. (2017), Weber’den Waldo’ya Kamu Yönetimi (Çev. Oktay Koç), Anı Yayıncılık, Ankara.
• GÜLER, Birgül Ayman (2013), Kamu Personeli Sistem ve Yönetim, İmge Kitabevi, Ankara.
• HORTON, Sylvia (2009), “Human Resource Management in the Public Sector”, Public Management and Governance (Ed. Tony Bovaird, Elke Löffler), Routledge Press, London (UK), ss.121-134.
• KAYA - KAMU YÖNETİMİ ARAŞTIRMA PROJESİ (1991), Personel Rejimi, Kamu Yönetimi Araştırma Genel Raporu, Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları, Ankara, ss.199-209.
• KAYAR, Nihat (2021), Kamu Personel Yönetimi, Ekin Yayınları, Ankara.
• KLINGER, Donald E. (1980), Public Personnel Management, Prentice-Hall Press, London (UK).
• McGREGOR, Douglas (1970), Örgütün İnsan İlişkileri (Çev. Doğan Dervis Energin), ODTÜ Yayınları, Ankara.
• MEHTAP - MERKEZİ HÜKÜMET TEŞKİLATI ARAŞTIRMA PROJESİ (1963), Merkezi Hükümet Teşkilatı Araştırma Projesi Yönetim Kurulu Raporu, TODAİE Yayınları, Ankara.
• MEIER, Kenneth J. ve HILL, Gregory C. (2007), “Bureaucracy in the Twenty-First Century”, Public Management (Ed. Ewan Ferlie, Laurence E. Lynn, Christopher Pollitt), Oxford University Press, Oxford (UK), ss.51-61.
• NASCIO, C. (2009), “The Shape and Scope of Changes in Government”, The New Face of Government: How Public Managers Are Forging a New Approach to Governance (Public Administration and Public Policy) (Ed. David E. McNabb), CRC Press, London (UK), ss.15-31.
• PRIGOGINE, Ilya (2000), “People and the Changing Face of Government”, The New Face of Government (Ed. David E. McNabb), CRC Press, London (UK), ss.135-155.
• ÖRÜCÜ, Edip ve KÖSEOĞLU, Mehmet Ali (2003), İşletmelerde İşgören Performansını Değerlendirme, Gazi Kitabevi, Ankara.
• ÖZER, Mehmet Akif (2021), Yeni Kamu Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ankara.
• ÖZER, Mehmet Akif (2023), “Bürokrasiye Karşı Hümanokrasi: İnsan Odaklı Örgütlenmenin DNA’sı”, Kamu Yönetiminde Yeni Yönelimler (Ed. Mehmet Akif Özer), Ekin Yayıncılık, Ankara, ss.1-56.
• ÖZKAL SAYAN, İpek (2016), “Türkiye’de Kamu Personel Sisteminde Sorun Alanları ve Çözüm Önerileri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, S.71(3), ss.669-691.
• POISTER, Theodore H. ve STREIB, Gregory D. (2009), “How Public Managers Shape and Direct Change”, The New Face of Government (Ed. David E. Mcnabb), CRC Press, London (UK), ss.85-102.
• POLLITT, Christopher (2007), “Decentralization”, Public Management (Ed. Ewan Ferlie, Laurence E. Lynn, Christopher Pollitt), Oxford University Press, Oxford (UK), ss.371-397.
• SABUNCUOĞLU, Zeyyat (2000), İnsan Kaynakları Yönetimi, Ezgi Kitabevi, Bursa.
• SNELLEN, Ignace (2007), “E-Government: A Challenge for Public Management”, Public Management (Ed. Ewan Ferlie, Laurence E. Lynn, Christopher Pollitt), Oxford University Press, Oxford, ss.398-421.
• STARLING, Grover (2008), Managing the Public Sector, Thomson Wadsworth Publisher, Boston (US).
• SÖNMEZ, Fikret (1977), Kamu Personeli Yönetimi, İstiklal Matbaası, İzmir.
• ŞEN, Mustafa Lütfi (2020), “Türkiye’de Kamu Personel Rejiminin Sistemsel Sorunları”, Strategic Public Management Journal, S.6(12), ss.70-85.
• ŞİMŞEK, M. Şerif ve ÖGE, Serdar (2015), İnsan Kaynakları Yönetimi, Eğitim Yayınevi, Konya.
• TALBOT, Colin (2007), “Performance Management”, Public Management (Ed. Ewan Ferlie, Laurence E. Lynn, Christopher Pollitt), Oxford University Press, Oxford (UK), ss.491-520.
• T.C. CUMHURBAŞKANLIĞI STRATEJİ VE BÜTÇE BAŞKANLIĞI (2023), Kamu Sektörü İstihdam Sayıları 2022, T.C. Cumhurbaşkanlığı Kurumsal Web Sayfası (E-Doküman), https://www.sbb.gov.tr/kamu-istihdami/ (Erişim Tarihi: 24.01.2023).
• TDK – TÜRK DİL KURUMU (2023), Güncel Türkçe Sözlük, TDK Yayını, Ankara, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 24.01.2023).
• TORTOP, Nuri (2005), Kamu Personel Yönetimi, Yargı Yayıncılık, Ankara.
• TORTOP, Nuri, AYKAÇ, Burhan, YAYMAN, Hüseyin ve ÖZER, Mehmet Akif (2019), İnsan Kaynakları Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ankara.
• TUTUM, Cahit (1979), Personel Yönetimi, TODAİE Yayınları, Ankara.
• TUTUM, Cahit (1980), “Türk Personel Sisteminin Sorunlarına Genel Bir Yaklaşım”, Amme İdaresi Dergisi, S.13(3), ss.95-107.
• TUTUM, Cahit (1990), “Kamu Personeli Sorunu”, Amme İdaresi Dergisi, S.23(3), ss.31-45.
• WHITE, Leonard D. (1957), Amme İdaresine Giriş (Çev. Reyan Toluner, Arif Payaslıoğlu), TODAİE Yayınları, Ankara.
• YALÇIN, Selçuk (1971), Personel İdaresi, Fakülteler Matbaası, İstanbul.
• YILMAZÖZ, Mehmet (2009), “Türkiye’de Kamu Personel Yönetimi Sorunu”, Maliye Dergisi, S.157, ss.293-302.
• ZENGİN, Gökhan (2023), “Kamu İnsan Kaynakları Yönetiminde Yeni Arayışlar: Yerelden Bakış”, Kamu Yönetiminde Yeni Yönelimler (Ed. Mehmet Akif Özer), Ekin Yayıncılık, Ankara, ss.139-161.