4-6 Yaş Kur’an Kursları Öğretici Kitaplarının Müziksel Öğeler Bakımından Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 651 - 686, 31.12.2023

Zehra Gelici

https://doi.org/10.47425/marifetname.vi.1346578

Öz

Ses, ritim ve armoni bileşenlerinden müteşekkil olan müzik, insan hayatının her safhasında var olan, hayatı
anlamlandıran, renklendiren önemli bir olgudur. Müzik, geçmişte olduğu gibi günümüzde de sadece bir eğlence
ya da boş vakit aracı olarak kullanılmayıp, insanların tedavi ve eğitimlerinde de faydalanılan bir araçtır. Özellikle
okul öncesi çocukların eğitiminde çocukların içinde bulundukları yaş aralığının getirdiği özelliklerden dolayı
müzikten daha fazla yararlanılması gerekmektedir. Bu çalışmada, okul öncesi din eğitimi kapsamında faaliyet
gösteren Diyanet İşleri Başkanlığı 4- 6 Yaş Kur’an Kursları öğretici kitaplarında müziksel öğelere ne kadar yer
verildiği, bu anlamda çocuklara yapılan eğitimde bir eğitim aracı olarak müzikten ne oranda faydalanıldığı
incelenmiştir. Çalışmanın amacı, pek çok bilgiyi oyun ve eğlence üzerinden elde eden okul öncesi eğitim çağındaki
çocukların eğitiminde müziğin önemine dikkat çekmek ve müziğin daha fazla kullanılması gerektiğine vurgu
yapmaktır. 4-6 yaş Kur’an kursları öğretici kitaplarında yeterli düzeyde müziksel öğelerden yararlanılıp
yararlanılmadığının tespit edilerek var olan şarkıların ve sözlerinin okul öncesi çocuklara uygunluğunun
değerlendirildiği bu araştırma, doküman analizi gibi veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı nitel bir araştırmadır.
Sonuç olarak 4-6 yaş Kur’an Kursları öğretici kitaplarında müziksel öğelere yeteri kadar yer verilmediği
görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

din eğitimi, okul öncesi din eğitimi, 4-6 yaş Kur'an Kursları, Öğretici Kitabı, Müzik

Evaluation of 4-6 Years Old Qur'an Courses Tutorial Books in Terms of Musical Elements

Öz

Music, which is composed of sound, rhythm and harmony components, is an important phenomenon that exists
in every phase of human life, that gives meaning and color to life. Music, as in the past, is not only used as a
means of entertainment or leisure, but is also an important tool used in the treatment and education of people.
Especially in the education of pre-school children, it is necessary to benefit more from music due to the
characteristics of the age range of children. In this study, it has been examined how much musical elements are
included in the instruction books of the Directorate of Religious Affairs 4-6 Years old Qur'an Courses operating
within the scope of pre-school religious education, and in this sense, how much music is used as an educational
tool in the education given to children. The aim of the study is to draw attention to the importance of music in
the education of preschool children, who acquire a lot of information through games and entertainment, and to
emphasize the need for more use of music. This research, which evaluates the suitability of existing songs and
lyrics for pre-school children by determining whether musical elements are used at a sufficient level in the 4-6
years old Qur'an courses teaching books, is a qualitative research in which data collection methods such as
document analysis are used. As a result, it has been seen that musical elements are not included enough in the
instruction books of the Qur'an Courses for 4-6 years old.

Anahtar Kelimeler

religious education, pre-school religious education, 4-6 yearsQuran Qourses, tutorial book, music

Kaynakça

• AA, 4-6 yaş için düzenlenen Kur'an kurslarında 193 bin 564 öğrenci eğitim alıyor (2023). Erişim 01.10.2023 https://www.aa.com.tr/tr/egitim/4-6-yas-icin-duzenlenen-kuran-kurslarinda-193-bin-564-ogrenci-egitim-aliyor/27999
• Ahmed, Rasim. Falaka. İstanbul: Kapı Yayınları, 2020.
• Akkaş, Salih. Okul Öncesi Eğitimde Müzik. Ankara: Gazi Kitabevi,1991.
• Başer, Fatma Adile. “Müziğin Okul Öncesi Dönemde Çocuk Gelişimine Katkısı”. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 8 (2004), 1-10.
• Bıyık, Tacettin. “MEB ve DİB’in Erken Çocukluk Dönemi Eğitim Öğretim Programlarının Mûsiki Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi”. Erken Çocukluk Dönemi Din-Ahlak-Değerler Eğitimi ve Sorunları-1. ed. Mehmet Bayyiğit vd. 1/143- 161. Palet Yayınları, E-Kitap, 2020.
• Çağdaş, Aysel. Ana-Baba-Çocuk İletişimi. Konya: Eğitim Kitabevi, 2003.
• Çaylı, Ceyda ve Göçer, Ali. “Ortaokul Türkçe Derslerinde İşlenilen Müstakil Dinleme Metinlerine Yönelik Öğretmen Uygulamalarının Değerlendirilmesi”. Ahi Evran Ünv. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) 17/3 (Aralık 2016), 517-535.
• DİB. Kur’an Kursları Öğretici Kitabı 4-6 Yaş Grubu. Ankara: DİB Yayınları, 2017.
• DİB. Kur’an Kursları Öğretim Programı (4-6 Yaş Grubu). Ankara: DİB Yayınları, 2018.
• Dilidüzgün, Selahattin vd. Çocuk Edebiyatı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını, 2002.
• Ertek Babaç, Ezgi- Yıldız, Gökay. “Dil Gelişiminde Müziğin Yeri”. Fine Arts 13 / 3 (Temmuz 2018), 10-22.
• Fârâbî. Kitâbü’l-Mûsîḳa’l-kebîr/ Müzik Sanatına Dair Büyük Bir Kitap. çev. Abdullah Kızılcık, Nurfen Tercan. Ankara: TÜRKSOY Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı, 2021.
• Gazzâlî, Ebu Hamid Muhammed. İḥyâʾü ʿulûmi’d-dîn. II, Kahire: Mustafa el-Babi el-Halebi, 1939.
• Hacıosmanoğlu, Selma. Osmanlı’da Çocuk Musıkisi. İstanbul: Fanus Yayınları, 2014.
• İmik, Ünal – Haşhaş, Sinan. “Müzik Nedir ve Hayatımızın Neresindedir?”. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi 6 /2 (2020), 196-202.
• Kabataş, Mustafa. “Çocuğun Motor, Algısal, Sosyal, Duygusal, Bilişsel ve Dil Gelişimi Dönemlerinde Müziğin Önemi”. The Journal of International Educational Sciences 4/11 (Ocak 2017), 192-202. https://doi.org/10.16991/INESJOURNAL.1406.
• Karatay, Halit. “Çocuk Edebiyatı Metinlerinde Bulunması Gereken Özellikler”. Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı El Kitabı (77-125) ed. Tacettin Şimşek. 77-125. Grafiker: Ankara, 2011.
• Kasar, Gülcan- Aydın, Yusuf. "Ebeveynlerin 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kurslarından Memnuniyet ve Beklentileri Üzerine Bir Araştırma: Muş İli Örneği". Amasya İlahiyat Dergisi 20 (Haziran 2023), 458-496.
• Koçak, Ali- Kayıklık, Hasan. “Duygular Bağlamında Din Duygusu ve Dini Duygular”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19 /2 (2019), 685-713.
• Konfüçyus. Konuşmalar. çev. Muhaddere Nabi Özerdim, Ankara: Milli Eğitim Basımevi, 1974.
• Kopar, Sadettin V.- Arpa, Serbülend. “4-6 Yaş Kur’an Kursu Öğreticilerinin Okul Öncesi Dönem Müzik Eğitimine İlişkin Tutumları Üzerine Bir Araştırma”. Journal of Analytic Divinity 4/1 (June 2020), 86-103.
• Kula, Arda - Adar, Çağhan. “Türk Sanat Müziği Makamlarında Bestelenmiş Çocuk Şarkıları Üzerine Bir İnceleme”. The Journal of Academic Social Science 6/75 (Ağustos 2018), 148-172.
• MEB Çocuk Gelişimi ve Eğitimi, Müzik Etkinlikleri (2017). Erişim 16.06. 2022
• http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/M%C3%BCzik%20Etkinlikleri.pdf Mehmed Emin. “Musıki ve Mekteplerimiz”. Muallim (H.1322/1904), 539-543.
• Oğuzkan, A. Ferhan. Yerli ve Yabancı Yazarlardan Örneklerle Çocuk Edebiyatı. Ankara: Kadıoğlu Matbaası, 1979.
• Özdemir, Murat. “Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11/1 (2010), 323-343.
• Özden, Erhan. “Osmanlı Maarifinde Musıki”. Rast Müzikoloji Dergisi 2/1 (2014), 89-107.
• Öztürk, Ferda Gürgan- Özkan, Pelin. “Montessori Yönteminde Müzik ve Türkiye’de Montessori Anaokullarında Müzik Eğitimi Uygulamaları”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 25/3 (2016), 333-346.
• Pektaş, Damla- Kangal, Saniye Bencik. “Okul Öncesi Dönem Resimli Çocuk Kitaplarındaki Dil Sanatlarının İncelenmesi”. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal 1/2 (2015), 125-137.
• Platon, Devlet. çev. Cenk Saraçoğlu ve Veysel Atayman, İstanbul: Bordo Siyah Yayınları, 2006 . Rousseau, Jean Jacques. Emile. çev. Ülkü Akagündüz. İstanbul: Selis Kitaplar, 2003.
• Satı Bey. Şiir ve Musıkinin Talim ve Terbiye’de Ehemmiyeti. Tedrisat-ı İbtidaiye Mecmuası (H.1325/ M.1907), 3-19. Sever, Sedat. Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık, 2000.
• Sığırtmaç, Ayperi. “Okul Öncesi Dönemde Müzik Eğitimi”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 9/9 (2005), 30-39.
• Soysal, Fikri. “Erken Çocukluk Dönemi Müzik Eğitimi”. The Journal of Academic Social Science Studies 3/5 (2012), 205-221. https://doi.org/10.9761/jasss_81
• Şendurur, Yılmaz- Barış, Dolunay Akgül. “Müzik Eğitimi ve Çocuklarda Bilişsel Başarı”. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 22/1 (2002), 165-174.
• Şirin, Mustafa Ruhi. “Edebiyat ve Çocuk Edebiyatı Edebiyatın Amacı ve İşlevi”. Türk Dili Dergisi 110/780 (2016), 12-31. Terzioğlu, Arslan. Türk–İslam Psikiyatrisinin ve Hastanelerinin Avrupa’ya Tesirleri. İstanbul: Bifaskop Yayınevi, 1972.
• Tosun, Cemal- Çapcıoğlu, Fatma. “Evaluation of Quran Courses Curriculum (4-6 age group) in the Context of Religious Development Theories”. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi 5/5 (Aralık 2015), 705-720. https://doi.org/10.14527/pegegog.2015.038
• Türk, Esra. “Çocukluk Döneminde Duygusal Gelişim ve Din Eğitimi”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 14/3 (Ocak 2014), 143-158.
• Türkmen, Emel Funda. Müzik Eğitiminde Öğretim Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi, 2016.
• Yağcı, Samet. Öğreticilere göre Diyanet İşleri Başkanlığı 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursları: (İzmir İli Örneği). İzmir: İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Yavuzer, Haluk. Bedensel, Zihinsel ve Sosyal Gelişimiyle Çocuğunuzun İlk Altı Yılı. Remzi Kitabevi: İstanbul, 1998.
• Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Seçkin Yayınları, 2011.