How Do Vice Principals Perceive Their Profession? A Phenomenological Research

Yıl 2024, Cilt: 59 Sayı: 59, 47 - 66, 31.01.2024

İbrahim Hakan Karataş

Öz

The effectiveness of schools is directly related to the improvement of management processes. As a functional and complementary element of school management, vice principals are an important actor in increasing the effectiveness of schools. Nevertheless, the vice-principal position is regarded as a low-attractive position that is not preferred by many teachers. In this study, it is aimed to reveal how the vice-principal position is perceived by vice-principals in terms of rofessional satisfaction, role and position. In this research, which was designed as a phenomenological study, simultaneous triangulation method, one of the mixed method types, was used. The research was conducted with the participation of 174 vice principals in Üsküdar and Pendik districts of Istanbul. Data were collected simultaneously but independently with a 44-item Likert-type questionnaire developed by the researcher and a questionnaire consisting of one open-ended question. Quantitative data were analyzed using mean and standard deviation; qualitative data were analyzed using content analysis and both types of findings were examined comparatively. As a result of the study, it was found that vice principals did not perceive vice principalship as a long-term sustainable task in terms of professional satisfaction, role and position. Considering the indispensable function of the vice-principalship for the school, strengthening it in terms of competence, personal rights and position will strengthen it in terms of professional satisfaction, functionality and status.

Anahtar Kelimeler

vice-principals, professional satisfaction, professional competence, professional sustainability

Proje Numarası

Araştırma herhangi bir proje ile ilişkili değildir.

Müdür Yardımcıları Mesleklerini Nasıl Algılıyorlar? Bir Olgubilim Araştırması

Öz

Okulların etkililiği, yönetim süreçlerinin iyileştirilmesi ile doğrudan ilişkilidir. Müdür yardımcıları, okul yönetiminin işlevsel ve tamamlayıcı bir unsuru olarak okulların etkililiğinin artırılmasında önemli bir aktördür. Buna rağmen müdür yardımcılığı görevi, birçok öğretmen tarafından tercih edilmeyen, cazibesi düşük bir görev olarak kabul edilmektedir. Bu araştırmada müdür yardımcılığı görevinin, müdür yardımcıları tarafından mesleki tatmin, rol ve pozisyon bakımından nasıl algılandığının ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bir olgubilim çalışması olarak tasarlanan bu araştırmada karma yöntem türlerinden eşzamanlı üçgenleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma İstanbul’un Üsküdar ve Pendik ilçelerindeki 174 müdür yardımcısının katılımı ile yürütülmüştür. Veriler araştırmacı tarafından geliştirilen 44 maddelik likert tipi anket ile bir adet açık uçlu sorudan oluşan bir anket ile eşzamanlı fakat bağımsız olarak toplanmıştır. Nicel veriler ortalama ve standart sapma; nitel veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiş, her iki bulgu türü karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Araştırma sonucunda müdür yardımcılarının, müdür yardımcılığını, mesleki tatmin, rol ve pozisyon bakımından uzun vadeli sürdürülebilir bir görev olarak algılamadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Müdür yardımcılığının, okul için vazgeçilmez işlevi göz önünde bulundurulduğunda yetkinlik, özlük hakları ve pozisyon bakımından güçlendirilmesi mesleki tatmin, işlevsellik ve statü bakımından güçlenmesini sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Müdür yardımcılığı, mesleki tatmin, meslek yetkinlik, mesleki sürdürülebilirlik

Destekleyen Kurum

Araştırma kapsamında herhangi bir kurum tarafından destek alınmamıştır.

Proje Numarası

Araştırma herhangi bir proje ile ilişkili değildir.

Kaynakça

• Abrahamsen, H. (2018) Redesigning the role of deputy heads in Norwegian schools – tensions between control and autonomy?. International Journal of Leadership in Education, 21(3), 327-343. DOI: 10.1080/13603124.2017.1294265
• Ağaçdiken, Y. E. (2019). Müdür yardımcılarının okul müdürleri tarafından yetiştirilme düzeyleri ile okullarının gelişim gereksinimlerini belirleme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Baki, A. & Gökçek, T. (2012). Karma yöntem araştırmalarına genel bir bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(42), 1-21.
• Barnett, B. G., Shoho, A. R., & Oleszewski, A. M. (2012). The job realities of beginning and experienced assistant principals. Leadership and Policy in schools, 11(1), 92-128.
• Baş, G. (2016). Müdür yardımcısı olarak görevlendirilen öğretmenlerin yöneticilik görevlerindeki mesleki gelişimlerinde okul müdürlerinin mentorluk fonksiyonlarının yöneticilik yeterlilikleri açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Bukoski, B. E., Lewis, T. C., Carpenter, B. W., Berry, M. S., & Sanders, K. N. (2015). The complexities of realizing community: Assistant principals as community leaders in persistently low-achieving schools. Leadership and Policy in Schools, 14(4), 411-436. DOI: 10.1080/15700763.2015.1021053
• Çakır, C. (2021). İlkokul müdür yardımcılarının işe uyum sorunları ve bu sorunların çözülmesinde okul müdürlerinin rolleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Çelik, K. (2013). The effect of role ambiguity and role conflict on performance of vice principals: the mediating role of burnout. Eurasian Journal of Educational Research, 51, 195-213.
• Demirbilek, M., & Bakioğlu, A. (2019). Okul müdür yardımcılarının görevlerinden ayrılma nedenleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 52(3), 737-769. DOI: 10.30964/auebfd.505268
• Deniz, V. (2019). Öğretmenlikten müdür yardımcılığına geçiş: Uyum ve sosyalleşme süreci. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Doğan, N. (2005). İlköğretim okulu müdür yardımcılarının iş doyumu. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Garawski, R. A. (1978) The assistant principal: His job satisfaction, and organizational potency. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas, 52(1), 8-10
• Garrett, V. (1999). Preparation for headship? The role of the deputy head in the primary school. School Leadership & Management, 19(1), 67-81.
• Ghasemzadeh, K., Jaafari, P., & Ghourchian, N. (2017). Providing a model for promotion of the vice- principals’ role to educational leadership in primary schools of Mazandaran province. Iranian Journal of Educational Sociology, 1(7), 37-49.
• Glanz, J. (1994). Redefining the roles and responsibilities of assistant principals. Clearing House, 7(5), 283-7.
• Hartzell, G. N. (1993). The assistant principal: neglected actor in practitioner leadership literature. Journal of school leadership, 3(6), 707-723.
• Harvey, M. J. (1994). The deputy principalship: retrospect and prospect. The International Journal of Educational Management, 8(3), 15-25.
• Hess, F. (1985). The socialization of the assistant principal: from the perspective of the local school district. Education and Urban Society, 18(1), 93-106.
• Hilliard, A. T., & Newsome, S. S. (2013). Value added: best practices for the utilization of assistant principals' skills and knowledge in schools. Journal of College Teaching & Learning (TLC), 10(2), 153-158.
• Kaplan, L. S. & Owings, W. A. (1999). Assistant principals: the case for shared instructional leadership. NASSP Bulletin, 83(605), 80-94.
• Karataş, İ. H. (2014). EYTPE tezli ve tezsiz yüksek lisans programlarında açılan derslerin karşılaştırmalı analizi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 15-34.
• Kwan, P. (2009). Vice‐principals' dilemma–career advancement or harmonious working relationship. International Journal of Educational Management, 23(3), 203-216.
• Leithwood, K., & Azah, V. (2014). Elementary principals’ and vice-principals’ workload study: Final report. Unpublished manuscript.
• Maral, S. (2015). İlkokul ve ortaokul müdür yardımcılarının örgütsel bağlılıklarının bir yordayıcısı olarak okul kültürü (Yalova ili örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Marshall, C. & Hooley, R.M. (2006). The Assistant principal: leadership choices and challenge, (2nd ed.). Corwin Press.
• MEB (2016). Millî Eğitim Bakanlığı ortaöğretim kurumları yönetmeliği. Resmi Gazete, 28/10/2016-29871.
• MEB (2021). Millî Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarına yönetici seçme ve görevlendirme yönetmeliği. Resmi Gazete, 05/102/2021-31386.
• Oleszewski, A., Shoho, A., & Barnett, B. (2012). The development of assistant principals: a literature review. Journal of educational administration, 50(3), 264-286.
• Özalp, U. (2016). Okul müdürlerinin mentorluk fonksiyonlarının okul müdür yardımcılarının iş doyumuna etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Özdemir, D. (2014). Müdür yardımcılarının mesleki gelişimleri konusunda okul müdürlerinin yaklaşımlarınin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Özdemir, N. & Yalçın, M. T. (2018). An evaluation of principals’ leadership practices on assistant principals’ leadership self-efficacy. International Journal of Eurasia Social Sciences, 9(32), 1298-1318.
• Pollock, K., Wang, F., & Hauseman, D. C. (2017). The changing nature of vice principals’ work. Final report for the Ontario Principals’ Council.
• Pont, B., Nusche, D., & Moorman, H. (2008). Improving school leadership, volume 1: Policy and practice. OECD Publishing.
• Ribbins, P. (1997). Heads on deputy headship: impossible roles for invisible role holders? Educational Management and Administration, 25(3), 295-308.
• Rintoul, H. & Bishop, P. (2019) Principals and vice-principals: exploring the history of leading and managing public schools in Ontario, Canada. Journal of Educational Administration and History, 51(1), 15-26. DOI: 10.1080/00220620.2018.1513913
• Schermuly, C. C., Schermuly, R. A., & Meyer, B. (2011). Effects of vice‐principals' psychological empowerment on job satisfaction and burnout. International Journal of Educational Management, 25(3), 252-264.
• Toraman, S. (2021). Karma yöntemler araştırması: kısa tarihi, tanımı, bakış açıları ve temel kavramlar. Nitel Sosyal Bilimler, 3(1), 1-29.
• Wong, P. (2009). A conceptual framework for understanding the working relationship between school principals and vice-principals. School Leadership and Management, 29(2), 157-179. DOI: 10.1080/13632430902775558
• Yiğit, M., & Ağalday, B. (2022). Unutulmuş bir okul yöneticisi: okul müdür yardımcılarının yönetim tarzları okul iklimini nasıl etkiler?. Yaşadıkça Eğitim, 36(3), 732-750.
• Yu‐Kwong, P. K., & Walker, A. (2010). Secondary school vice‐principals: commitment, challenge, efficacy and synchrony. British Educational Research Journal, 36(4), 531-548.